Otistiklerde epilepsi görülme oranı %4-32 (otistiklerin yaklaşık 1/3'ü) arasındadır.

Otistik çocuklarda bu nöbetlerin, en sık ilk 3 yaşta ve ergenliğe geçiş olmak üzere 18 yaşına kadar, hastaların %25-35'inde görüldüğü belirtilmiştir. Hastalarda ciddi EEG anomalileri sık olup, uykuda, değişik zamanlarda veya daha sık yapılmış kayıtlarında bozukluğa rastlama oranı %80 olarak bildirilmiştir. West sendromu ve Landau-Kleffner sendromu gibi bazı epileptik sendromlar otizmle yakından ilişkilidir.

Antiepileptik tedaviye yanıt veren ve geri dönüşümlü epilepsi- otizm tabloları da bulunmaktadır. Angelman ve Rett sendromu gibi genetik hastalıklar çerçevesinde otizm, ağır EEG anormalliği ve durdurulamayan dirençli epilepsi nöbetleriyle de ilişkilidir.

Otizmde epilepsi nöbetleri gözden kaçabilecek kadar farklı ve çeşitli olabilir. Örneğin anlık dalma nöbetlerini tanımak zor olabilir. Eğitimcilerin dikkatini bu tip nöbetlerin çekmesi hiç de seyrek rastlanan bir olgu değildir, ayrıca gözden kaçan epilepsi nöbetleri çocuğun gelişimine ve eğitimine zarar verebilir. Otizmde epilepsi nöbetleri,

belirgin bir nedene bağlı olan semptomatik nöbetler halinde daha çok ortaya çıkar.

Otistik bir öğrencimde oluşan kolların silkelenmesi, dudakların yalanması ve gözlerin hızla kırpılmasının eşlik ettiği anlık bilinçsizlik aralıkları ve bakakalma ile ilgili araştırmam sonucu epilepsi(sara) başlangıcı veya belitisi olabileceğini gördüm. Sizlerle paylaşmak istedim.

EPİLEPSİ(SARA) - BELİRTİLERİ, NÖBET ÇEŞİTLERİ, NEDENLERİ, KİŞİSEL BAKIM ve BAŞA ÇIKMA YÖNTEMLERİ

Genel Bakış

Epilepsi tekrarlayan nöbetlere sahip olma eğilimine neden olan kronik bir beyin rahatsızlığıdır. Epilepsi teşhisi konmadan önce en az 2 veya 3 nöbet görülmelidir. Çocukların tek bir nöbet geçirmesi olağan dışı değildir — özellikle yüksek ateşle ilişkiliyse — ve tahminen 10 kişiden biri hayatının bir döneminde nöbet geçirecektir.

Nöbetler aniden beyin hücrelerindeki elektrik sinyallerinin komünikasyonlarındaki değişikliklerle görülür. Nöbet boyunca beyin hücreleri anormal işaretler göndererek diğer hücrelerin işlevini durdurur. Bu anormallik duyarlılık, davranış, hareket ve bilinçte geçici değişikliklere neden olur.

Epilepsi başlangıcı en çok çocukluk döneminde ve 65 yaş sonrasında görülürken, bu durum her yaşta görülebilir. Tedaviler nöbetler olmadan yaşamanıza imkan vere bilir veya en azından sıklıklarını ve yoğunluklarını azaltır. Epilepsisi olan pek çok çocuk büyüdükçe bu durumdan uzaklaşmaktadır.

Belirtiler ve Semptomlar

Anormal beyin hücresi aktiviteleri, nöbete sebep olurken beyin işleyişinde değişiklikler oluşur. Bu, geçici konfüzyonu, bilincin tamamen kaybedilmesini, bakakalma durumunu veya kolların ve bacakların kontrol edilemeyen silkinme hareketlerini içerebilir.

Belirtileri ve semptomları nöbetin tipine bağlı olarak değişebilir. Epilepsi hastalarının birçoğunda aynı tip nöbet, benzer semptomlar, benzer günde gerçekleşirken diğerlerinde geniş oranda epilepsi türü ve semptomları oluşur.

Doktorlar nöbetleri parsiyel veya jeneralize genel olarak anormal beyin aktivitelerinin durumuna göre sınıflandırırlar. Nöbetler beynin belirli bir bölgesinden kaynaklanarak aktive edildiğinde parsiyel nöbetler oluşur. Eğer nöbetler beynin birçok kısmını içeriyorsa jeneralize nöbetler oluşur.

Her iki sınıflandırma da daha küçük, daha spesifik kategorilere ayrılmıştır:

• Parsiyel nöbetler basit, kompleks parsiyel ve sekonder jeneralize nöbetler olarak adlandırılır.
• Primer jeneralize nöbetler absens, miyoklonik, atonik ve jeneralize tonik-klonik (grand mal) nöbetler olarak ayrılır.
Parsiyel nöbetler
• Basit parsiyel nöbetler. Bu nöbetler beynin küçük bir alanında başlar ve farkında olma hissini kaybetmeden sonuçlanır. Kol, bacak titremesine, değişik duygulara, bakışlarda değişikliğe, bakış, koku alma, tat alma ses duymada değişikliklere ve konuşma bozukluğuna yol açar.
• Kompleks parsiyel nöbetler. Bu nöbetler beynin küçük bir bölgesinde başlar.Bilinci değiştirir ve hafıza kaybını başlatır. Bir yere uzun süre bakma ve amaçsız hareketlere sebep olabilir. Nöbetten sonra, konfüzyon ve uyku hali hissedilir, nöbet hatırlanmaz. Temporal lob nöbetleri kompleks parsiyel nöbetlerin en çok görülen tipidir.
• Sekonder jeneralize nöbetler (sekonder jeneralize ile .birlikte parsiyel nöbetler).
Bu nöbetler, basit ya da kompleks nöbetler beynin tamamını kapsayacak şekilde yayıldığı zaman görülür. Sürekli bakma ve amaçsız hareketler kompleks parsiyel nöbetlerle başlar. Nöbetler yoğunlaşarak vücudun uç noktalarında çırpınma ve titreme hareketlerini ve bilinç kaybını geliştirir.
Jeneralize nöbetler
• Absens (petit mal nöbetler). Bu nöbetler uzun süre bir yere bakma, güç vücut hareketleri ve kısa aralıklarla kendine gelme ile görülür. Bunlar genelde basittir ve uyku veya konfüzyon hali nöbet geçtikten sonra görülmez.
• Miyoklonik nöbetler. Bu nöbetler kol ve bacakların ani hareketleriyle görülür. Miyoklonik nöbetler kısa sürer- nöbetin görüldüğü ilk kısımlarda, bir kaç saniye sonra, diğer nöbetler gelişir.
• Atonik nöbetler: Drop (düşme) atakları olarak da bilinen, bu nöbetler yığılma ve düşmeye sebep olur. Birkaç saniye sonra farkında olunur ve kalkıp yürünebilir.
• Jeneralize tonik-klonik (grand mal nöbetleri). Bütün tiplerin en yoğunudur, bilinç kaybı, titreme ve bazen dil ısırması veya mesane kontrolsüzlüğüyle görülür. Vücudun titremesinden sonra, birkaç dakikadan birkaç saate kadar bir sürede uyku ve konfüzyon hali görülür.

Epilepsi sendromları

Doktorlar sınıflandırılabilir bir tip epilepsi sendromuna sahip olup olmadığınızı anlamak için, deneyimlediğiniz nöbetlerin tipi veya tipleriyle birlikte çok sayıda diğer faktöre de bakacaktır.

Nöbet tetikleyiciler, bir nöbet sırasındaki davranış, kalıtımsal faktörler ve elektroensefalografi (EEG) testlerindeki beyin dalgası kalıpları gibi paylaşılan karakteristiklerle tanımlanana yüzlerce epilepsi sendromu vardır.

Eğer sizin belirtileriniz ve semptomlarınız bilinen bir epilepsi sendromuna uyuyorsa, prognozunuz ve hangi tedavilerin sizde en fazla etkili olacağı hakkında faydalı bilgiler sağlamaktadır.

Epilepsi sendromları şunları içermektedir:

• Ateşli nöbetler. Ateşli bir nöbet küçük çocuklarda oluşan, yüksek ateşin tetiklediği bir konvülziyondur. Nöbet tipik olarak 5 dakikadan az sürer, çocuğunuz bundan sonra ağlayabilir veya uyuklayabilir. Bunlar çocuklardaki nöbetlerin en yaygın tipleridir ve genellikle çocuğunuz 5 ve ya 6 yaşına geldiğinde dururlar.
• Benign rolandik epilepsi. Bu epilepsi tipi kısmi olarak başlayan — çoğu kez yüzü ve dili etkileyen, salya akmasına ve konuşma problemlerine neden olan — ve sonra tonik-klonik konvülziyonlara ilerleyen nöbetlerle karakterize edilen bir epilepsidir. Bu nöbetler genellikle uyku sırasında oluşur. Benign rolandik epilepsi en çok 15 yaşından küçük çocuklarda ortaya çıkar ve hemen her zaman ilk nöbetten sonraki beş yıl içerisinde geriler.
• Yokluk epilepsisi. Bu tip epilepsisi olan kişiler çoğu kez kolların silkelenmesi, dudakların yalanması ve gözlerin hızla kırpılmasının eşlik ettiği anlık bilinçsizlik aralıkları ve bakakalmaya sahiptir. Çoğu kişi nöbet bitikten sonra hızla iyileşmektedir. 10 yaşından önce yokluk epilepsisi geliştiren çocuklar ergenliğe ulaştıklarında gerilemeye girerler.
• Jüvenil miyoklonik epilepsi. Bu tip epilepsi kolların ve bacakların aniden silkelenmesi ile karakterizedir. Jüvenil miyoklonik epilepsi genellikle ergenlikte ortadan kaybolur ve genellikle bundan vazgeçilmez.
• Bebeklik spazmları. Genellikle 12 aylıktan küçük bebekleri etkileyen bu sendrom bir bebeğin orta kısmında “sustalı bıçak” gibi kıvrıldığı ve kollarını ileriye doğru silkelediği nöbetleri içermektedir. Bebekler genellikle spazmdan sonra ağlar ve bu durum çoğu kez kolikle karıştırılır. Etkilenmiş bebeklerin çoğu 5 yaş itibariyle bundan vazgeçerler fakat bazıları zihinsel gerilik ve uzun süren epilepsi sendromu, en çok Lennox-Gastaut sendromu dahil olmak üzere uzun süreli problemler geliştirmektedir.
• Lennox-Gastaut sendromu. Genellikle 6 yaşından önce bunu geliştiren Lennox-Gastaut sendromu olan çocuklar, çeşitli nöbet tiplerini içeren şiddetli epilepsiye sahiptirler. Atonik nöbetler yaygındır, etkilenmiş olan pek çok çocuğun koruyucu başlıklar giymesini gerektirmektedir. Bu durumu olan çocukların bozulmuş entelektüel gelişim ve davranış problemlerine sahip olabilir. Bu sendromu tedavi etmek zordur ve genellikle yetişkinlik boyunca kalır.
• Refleks epilepsileri. Bir tip refleks epilepsisi olan kişiler en çok yoğun, titreyen veya yanıp sönen ışıkları (fotosansitif epilepsi) gibi belli bazı uyarıcılarla tetiklenen nöbetlere sahiptir. nadir görülen vakalarda refleks tetikleyicileri belli bazı sesleri, tatları ve okuma ve yazma gibi zihinsel aktiviteleri içerebilir. Refleks epilepsisi olan çoğu kişi ilaçlara veya bazı vakalarda ışığın etkisini azaltan özel güneş gözlüklerine iyi yanıt verir.
• Temporal lob epilepsisi. Bu sendrom beyninizin yan bölgelerinden (temporal loblar) kaynaklanan kompleks kısmi nöbetlerle karakterizedir. Bu nöbetler çoğu kez bir deja vu, anksiyete, panik, neşe veya baskı yaratan, tarif edilmesi mümkün olmayan garip hisleri içeren geniş bir aralıktaki düşünce ve hislere neden olurlar. Bu tip epilepsisi olan pek çok kişi basit kısmi nöbetler ve genelleşmiş tonik-klonik nöbetler de deneyimler.
• Frontal lob epilepsisi Frontal lob epilepsisi, beyninizin sadece düşünme ve istem dışı hareketlerin kontrolünden sorumlu olan ön bölgelerini (frontal loblar) etkiler. Bu bozukluğa güçsüzlüğe, istem dışı çabalama veya silkeleme hareketleri ve geçici konuşamamaya neden olabilen kısmi nöbetlerle ilişkilidir. Diğer semptomlar istem dışı gülme, çığlık atma, bisiklete binme hareketleri ve cinsel açıdan açık saçık hareketleri içerebilir.
• İlerleyici miyoklonik epilepsiler. Bu nadir görülen epilepsi formu hem miyoklonik hem de tonik-klonik (Grand mal) nöbetlerini içermektedir. Zamanla durum katı kaslara, denge problemlerine ve kavramsal kabiliyetlerde azalmaya neden olabilir.
• Landau-Kleffner sendromu. Bu nadir görülen bozukluk çocukların konuşma ve konuşmayı anlama problemlerini geliştirmelerine neden olur. EEG’lerin etkilenmiş çocuklarda epilepsiyle ilgili anormallikler göstermesine rağmen, tümü nöbet deneyimlememektedir. Nöbetleri olanlar genellikle uyurken sık olmayan kısmi veya tonik-klonik nöbetlere sahip olabilir. Sendrom tipik olarak 3 ila 7 yaş arasındaki çocuklarda başlamaktadır. Pek çok çocuk büyüdükçe iyileşmiş dil kabiliyetlerini deneyimleyecektir.
• Rasmussen sendromu. Hareketleri etkileyen basit kısmi nöbetler genellikle Rasmussen ensefaliti denen, çocuklukta başlayan ve viral bir enfeksiyonla tetiklenebilen bu sendromun ilk belirtileridir. Rasmussen sendromu sonunda beynin yarısını bozar, vücudun ters tarafında fonksiyon kaybına ve bazı vakalarda zihinsel geriliğe neden olur.

Ateşli nöbet
Petit mal nöbeti
Grand mal nöbeti
Frontal lob epilepsisi
Nedenleri

Epilepsi genelde bir kaza, hastalık veya travma sonucu -örneğin felç- beyini tahrip eden ve oksijen alınamamasına neden olan sebeplerden oluşur. Bazı durumlarda epilepsi beyindeki tümörden kaynaklanabilir. Ancak genelde hastalığın kesin bir sebebi yoktur.

Zihinsel sağlık epilepsi nöbetlerinin kontrolünü etkilese de epilepsi zihinsel bir hastalık değildir. Epilepsi psikolojik sorunlara ya da zihinsel yavaşlamaya neden olmaz, ancak epilepsili hastalar bu durumdan etkilenebilir.

Risk Faktörleri
Araştırmalar epilepsinin genetik anormalliklerden dolayı olabileceğini söyler. Eğer ailenizde varsa, risk altında olabilirsiniz.
Baş yaralanmaları epilepsiye neden olabilir. Bu riski arabada emniyet kemeri takarak ya da motosikletle, bisikletle gezerken, kayak yaparken kask takarak azaltabilirsiniz.

Vasküler sistemi etkileyen felç ve diğer hastalıklar beyin hasarına neden olarak epilepsiyi tetikleyebilir. Alkol alımının kontrolü, sağlıklı beslenme, kilo kontrolü, sigara içmemek ve egzersiz yapmak epilepsi riskini azaltır.

Diğer risk faktörleri:

• Alzheimer hastalığı
• Beyin enfeksiyonu
• Kurşun, karbon monoksit ve diğer toksin zehirlenmeleri

Ne Zaman Tıbbi Yardım Alınmalı?

Epilepsi teşhisi, ailenizin üyeleri yanınızda oldukça, her nöbet olduğunda yardım alacaksınız anlamına gelmez. İlk kez nöbet geçiriyorsanız sağlık yardımı almalısınız. Ayrıca bu durumlarda da doktora başvurun:

• Nöbet 5 dakikadan fazla sürüyorsa
• Nöbetten sonra iyileşmeniz yavaşsa
• Hemen ikinci nöbet geliyorsa
• Hamile ya da şeker hastasıysanız
• Yaralanma ya da hastalık belirtileri varsa
• Nöbetleriniz anlık değişiyorsa
• Nöbet öncesi ve sonrası hislerinizdeki değişiklik varsa
• Nöbet ani baş ağrısı veya felç belirtisi ile ya da vücudun bir bölgesinde zayıflık, görme kaybı, konfüzyon, koordinasyon ve konuşma bozuklukları ile geliyorsa
• Nöbet ilaçlarınızı değiştiriyorsanız ya da başka ilaçlar almaya başladıysanız
Eğer nöbet geçiren bir kişi görürseniz, yardım çağırın ve aşağıdakileri uygulayın:
• Kişiyi bir kenara çekin başının altına yumuşak bir şey koyun. Kravat vs. varsa çözün
• Ağzına parmağınızı ya da herhangi bir şeyi koymayın. Yutamaz.
• Hastayı dizginlemeyin.
• Bir medikal uyarı bileziği arayın. Bu bilezik hangi ilaçları kullandığını, hangi sağlık ekibini aramanız gerektiğini gösterir. İlaçlara karşı gelişen alerjiler yazılmış olabilir. not edilmiş olabilir.
• Yardım gelene kadar hastayla kalın.
• Eğer mümkünse hastayı nöbeti bitene kadar izleyin ki belirti ve semptomlarını görebilesiniz.

İlk yardım quizi: Tıbbi bir acil durumda ne yapmalısınız?

Tarama ve Teşhis

Nöbetlerin birçok sebebi olabileceği için, teşhis yapılmadan önce doktorunuz birçok soru sorabilir:

• Tıbbi hikaye. Geçiş nöbetlerin anlatılması -nöbetlerde gözlenenlerin siz veya başkası tarafından anlatılması- doktorunuza sorunun tipi ve sebebini anlatır. Uzmanınız daha önceki ilaç tedavilerini ve tedavi şeklini sorabilir.
• Fiziksel ve nörolojik muayene. Nörolojik inceleme, refleks testi, kas tonusu ve gücü, duyu fonksiyonu, duruş ve görünüş, koordinasyon ve dengeyi içerir. Doktorunuz düşünme, yargılama ve hafıza gücünüzü kontrol edebilir.
• Kan testleri. Nöbetlerin sebebi olabilecek olan kimyasal dengesizlikleri ölçmek için kan testi yapılabilir.
• EEG. Bu prosedür beynin elektriksel aktivitesini kaydeder. EEG hangi tip nöbet görüldüğünü ve beynin hangi kısmında görüldüğünü tespit eder. Prosedür 30 dakika sürer. Yatmanızla başlar. 16. ve 30. dakikalarda kafa derinize küçük elektrotlar yerleştirilir. Prosedür sırasında genelde öylece yatarsınız ancak bazen sizden derin nefes almanız ya da bir yere bakmanız istenebilir. Bazı zamanlarda gözlerinize ışık verilebilir. Bu hareketler beyninizi uyarmak içindir. Elektrotlar beyindeki impulsları alarak EEG cihazına iletir, EEG cihazı beyin dalgalarını kaydederek bilgisayarda gösterir ve bir kâğıda yazar.
• Bilgisayarlı tomografi (CT). CT tarama beyindeki kesit görüntüleri kaydeder. Görüntüler beyinde tümör, kist, felç veya dolaşmış kan damarlarını gösterir.
• Manyetik rezonans görüntüleme(MRI). MRI tarama, güçlü manyetik alan ve radyo dalgaları kullanarak beyindeki görüntüleri alır. CT tarama gibi MRI görüntüleri beynin yapısındaki anormallikleri ortaya çıkarabilir.

MRI
Bilgisayarlı tomografi
Komplikasyonlar
Nöbetler insanlarda fiziksel zarara yol açabilir. Nöbetler düşme ile beyin hasarına yol açabilir. Yüzerken meydana gelen nöbet boğulmaya sebep olabilir.
Nöbetler araba veya bir makine kullanırken tehlikeye sebep olabilir. Nöbetleri kontrol etmek için kullanılan ilaçlar araba kullanma kabiliyetinizi etkileyebilen uyuklamaya da neden olabilir. Birçok ülkede bu nöbetlerle ilgili yasalar vardır.
Hamilelik sırasındaki nöbetler hamile bir kadın ve bebeği için sağlık problemlerine neden olabilir ve belli bazı anti-epileptik ilaçlar doğum kusuru riskini arttırır. Eğer epilepsiniz varsa ve hamile kalmayı düşünüyorsanız, doktorunuzla konuşun. Epilepsisi olan pek çok kadın hamile kalabilir ve sağlıklı bir bebek doğurabilir fakat pek çoğunun ilaçlarını ayarlamaları ve hamilelikleri boyunca dikkatli şekilde izlenmeleri gerekmektedir.
Epilepsi için hayati tehlikesi olan komplikasyonlar nadir de olsa ortaya çıkabilir. Uzun ve devamlı nöbeti (status epilepticus) olan hastalarda kalıcı beyin hasarları ve ölüm görülebilir.
Hamilelik merkezi

Kişisel Bakım

Durumunuzu anlamak hastalığının kontrol etmenize yardımcı olur. İlacınızı doğru olarak alın. Sakın doz seviyelerini değiştirerek almayın. Bunun yerine bir şeylerin değiştiğini hissederseniz doktorunuza sorunuz.

Ayrıntılı nöbet kaydı tutmak önemlidir. Bu kayıt doktorunuzun durumunuzu anlamasında yardımcı olur ve tedavide etkili olur. Her nöbet geçirdiğinizde, tipini, saatini ve bitiş zamanını yazın.

Ayrıca ilaç değişiklikleri ya da diğer tehdit edici unsurları da bir yere not edin. Nöbetlerinizi gözleyen kişilerden bilgi alın.
Birçok kronik durum gibi, sağlıklı olmak epilepsi kontrolünde etkilidir.

Uykusuzluk nöbetlerin güçlü bir tetikleyicisidir. Her gece yeterince uyuduğunuzdan emin olun ve dengeli şekilde beslenmek, egzersiz yapmak ve stresle etkili şekilde başa çıkmak için bilinçli şekilde çaba gösterin.

Alkollü içecekler içmek ve sigara içmek de nöbetlerinizi tetikleyebilir. Eğer alkol ve sigarayı bırakmada zorluk çekiyorsanız, yardım için doktorunuza danışın.

Acil yardım personeline yardım için medikal bilezik takın. Bilezikte acil durumda kimle irtibata geçileceği ve kullanılan ilaçlar yazmalıdır. İlaçlara karşı herhangi bir alerji oluşumuna da dikkat edilmelidir.

Daha iyi bir uyku için 10 ipucu

Sigarayı bırakın: Uzun ve sağlıklı bir yaşam için alışkanlıktan vazgeçin

Başa Çıkma Yöntemleri

Her insanın nöbet deneyimi farklıdır. Birçok insan tedaviye başladığı zamanlarda nöbetlerini kontrol edebilir. Diğer insanlar doğru tedavi için zaman harcarlar, bir kısmı kontrolü hiç sağlayamaz.

Epilepsili olmak psikolojik veya duygusal strese yol açabilir. Stres epilepsiyle uğraşırken meydana gelen kişisel zorluklardan kaynaklanabilir. Araba kullanma gibi birtakım özgürlüklerinizi kısıtlamak zorunda kalabilirsiniz.

Arkadaş ve aile çevrenizle stresli anlar yaşayabilirsiniz. Aşağıdakiler size baş etmenizde yardımcı olacaktır:

• Ne beklediğinizi bilin. Durumunuz ve tedavisiyle ilgili her şeyi öğrenin. Ne kadar çok bilirseniz, tedavide o kadar aktif olursunuz.
• Aktif olun. Yorgun ve güvensiz hissetseniz de, aile ve arkadaşlarınıza dahi sizin adınıza karar verme hakkını vermeyin. Tedavinizde aktif bir rol alın.
• Güçlü bir destek sistemi sağlayın. Bir destek sistemi sahibi olmak anksiyete ve sorunlarla baş etmenize yardımcı olur. Arkadaşlarınız ve aileniz size destek olsa da, ciddi bir destek grubu epilepsiyle baş etmenizde yararlı olur. Destek grupları iyi birer pratik bilgi kaynaklarıdır. Bu durumu yaşayan insanlarla bağ kurmak size yardımcı olabilir.
• Mantıklı hedefleriniz olsun. Hedefler size kontrollü olduğunuzu hissettirir ve amaç duygusu verir. Gerçekçi olun ulaşamayacağınız hedefler seçmeyin. Durumunuzu kontrol altına almak zaman alabilir, sabırlı olun.
• Aktif olun. Epilepsi teşhisi yapmayı sevdiğiniz şeylerden vazgeçeceğiniz anlamına gelmez. Araba kullanma gibi bazı aktiviteleri değiştirebilir ama aktif bir hayat sürebilirsiniz.