Aile Biçimleri : Aile, tarihsel dönemlere ve toplumlara göre özellikle kadin-erkek cinsiyetlerinin egemenlik anlayisinin ön plana çiktigi biçimlerde görülür. Aile, ayni toplumda zamanla farklilastigi gibi, toplumdan topluma da farklilastirmistir.
Tarihsel gelisim sürecinde egemenlik kullanisina göre görülen baslica aile biçimleri sunlardir:
• Anaerkil (Matriyarkal) Aile : Ilkel toplumlarda görülen anaerkil ailede, ailenin sorumlulugu birinci derecede kadinin üzerindedir. Dogal isbölümü nedeniyle kadinlar toplayicilik, erkekler avcilik isini üstlendiler.
Dogurgan olan ve çocuklara dogal yapisi geregi daha yakin bulunmak zorunda olan kadin, ailenin yaşantısını sürdürmesinde daha önemli idi. Sonuç olarak ailenin beslenme, barinma, soguktan, sicaktan korunma görevi kadinin sorumlulugundaydi.
Klanlarda görülen bu aile biçiminde akrabalik bagi kandasliga degil, totemdasliga dayalidir. Erkek ve kadin ayni klanda yasamadiklarindan ve çocuklar annenin klaninda yasadigindan yalnizca ana akrabaligi vardi.
• Ataerkil (Patriyarkal) Aile : Toplumda tarimsal üretimin köklesmesi ve ticari yasamin yayginlasmasi sonucu ekonomik gücü, devletin dogusu ve köleciligin yayginlasmasi ile siyasi gücü eline geçiren erkek, aile içinde de mutlak güç olmaya basladi ve ataerkil aile dogdu.
Ataerkil ailede söz ve miras hakki erkeklerin elindedir. Erkek ekonomik gücü elveriyorsa birden çok kadinla evlenir. Bu aile biçimi agirlikli olarak Ilk Çag köleci toplumlarinda görülür.
• Çekirdek (Modern) Aile : Sanayi toplumlari ile birlikte üretimde is gücüne talep duyulmasi kadini aile içinde çalisan birey olmanin disinda, disarida da çalisip para kazanan birey durumuna getirir.
Öte yandan felsefede etkinlesen kisi hak ve özgürlükleri, devlette demokratiklesme, dinde laiklesme kadini etkiler ve onlari da erkekle esit bir birey olma mücadelesine zorlar. Böylece anne-baba ve evlenmemis çocuklardan olusan, kadinla erkegin hukuksal esitligine dayanan çekirdek aile yerini alir.
• Ülkemizde Aile Biçimleri : Sanayilesme sürecindeki ülkemizde genelde anaerkil, ataerkil ve çekirdek olarak sinirlari çizilen aile ve evlilik biçimlerine saf olarak rastlamak zordur.
Geçmisten gelen geleneksel aile biçimleri ile çagdaslasma çabalarinin getirdigi çekirdek aile özellikleri çogu yerde iç içedir.
• Köy (Kirsal kesim) ailesi : Tarim ve hayvanciligin egemen oldugu köy ailesi daha çok geleneksel aile özelliklerini tasisa da çekirdek aile özelliklerinin de kismen etkisi altindadir.
• Kent ailesi : Ticaret ve sanayinin egemen geçim kaynagi oldugu kent ailesi agirlikli olarak çekirdek ailenin özelliklerini gösterir. Ancak yer yer geleneksel aile özelliklerinin de etkisi sürmektedir.
• Gecekondu ailesi : Köyden kente göç sonucu dogan gecekondu ailesinde geleneksel aile özellikleri ile çekirdek aile özellikleri bir arada görülür. Bu etkiler yer yer çatisirken yer yer kaynasip senteze gider.