Toplumsal değişmeyi etkileyen pek çok faktör bulunmaktadır. Bu faktörlerin bir kısmı, diğerlerinden daha fazla belirleyici role sahip olmasına rağmen hepsi de birbirleriyle ilişkilidir. Örneğin toplumun nüfus yapısında gerçekleşen bir değişim,ekonomik yapıda da değişime neden olmaktadır.

Ayrıca günümüzde yaşanan değişimler, tek bir ülke ile yerel düzeyde sınırlı kalmamakta, uluslararası ve küresel düzeyde etkileri görülmektedir

Fiziki Çevre

Fiziki çevre faktörü, toplumsal değişme üzerinde doğrudan belirleyici değildir. Buna rağmen içinde yaşanılan çevrenin, toplumların refah düzeylerinde, üretim yapılarında ve toplumsal hayatın örgütlenmesinde bir rolü olduğu söylenebilir.

Bilindiği gibi ilk uygarlıklar, zengin fiziki çevre koşullarında ortaya çıkmıştır. Uygarlık tarihi içerisinde insanlar genellikle ekilebilir ve sulanabilir alanlarda yerleşmişlerdir. Sanayi öncesi toplumlarda coğrafi etkenler, ekonomik faaliyetlerin niteliğini önemli ölçüde etkilemiştir.

Özellikle 18. yüzyıla kadar tarım, hayvancılık, balıkçılık, taşımacılık ve ticaret gibi temel ekonomik faaliyetler, coğrafi etkenler çerçevesinde şekillenmiştir. Ancak coğrafi etkenler, insanların yaşayış biçimini önemli ölçüde etkilerken belli bir coğrafi mekânda yaşayan insanlarda içinde bulundukları fiziksel çevreyi değiştirebilmişlerdir. Bunun bir sonucu olarak insan ile fiziksel çevre arasında karşılıklı bir etkileşim ortaya çıkmıştır. Bu karşılıklı etkileşim uygarlık tarihinde toplumsal değişmenin itici gücü olmuştur.

Bunun yanı sıra geçmişte deprem, sel, yangın, çölleşme gibi doğal felaketler de zaman zaman önemli değişimlere neden olmuşlardır. Kimi doğal felaketler, deprem örneğinde olduğu gibi, toplumsal yaşamda anlık bir değişime neden olabilir.

Ancak kimi doğal felaketler, iklim değişikliğinde olduğu gibi, bazen yüzyıllar alabilir ve etkisini bazen insanlar hissetmeyebilir. Endüstri Devrimi ve kapitalist üretim biçiminin yükselişi ile birlikte doğal çevre eskisinden daha fazla bir düzeyde, insan amaçları için kullanılacak ve biçimlendirilecek bir alan olarak görülmektedir.

Bu amaç doğrultusunda yapılan bütün faaliyetlerin sonucunda, hava ve su kirliliği, ekilebilir toprakların azalması, ozon tabakasının incelmesi, çölleşme ve küresel ısınma gibi çevre felaketleri görülmeye başlanmıştır.

Kültürel Faktörler

Keşif, icat ve yayılma, kültürel değişmenin önemli kaynaklarındandır. Keşişer ve icatlar; yeni nesneler, fikirler ve toplumsal kalıplar üretir. Örneğin matbaanın bulunuşu,eğitim kurumunun yapısını önemli ölçüde değiştirmiştir.

Yayılma ise ticaret,göç ve kitle iletişim araçları ile kültürün bütün dünyaya yayılmasıdır. Kültürel faktörler insanların yaşayış biçimini, tüketim alışkanlıklarını, inanç sistemlerini,toplumsal norm ve değerleri ve davranış kalıplarını etkilemekte ve değiştirmektedir.

Örneğin günümüzde moda insanların tüketim alışkanlıklarını ve davranışlarını önemli ölçüde etkilemektedir.Kültür, bir toplumda bireylerin ne düşündükleri ve hissettiklerini büyük oranda belirler. Ayrıca hangi davranışın kabul edilebilir olduğunu da tanımlar. Elbette ki bu tanımlamalar toplumdan topluma değişiklik gösterir. Bu anlamda kültürün bir parçası olarak din, toplumsal değişmeyi etkileyen kültürel faktörlerden bir tanesi olarak görülebilir. Weber’in Protestan ahlakı ve kapitalizmin ortaya çıkışı arasında kurduğu ilişki, özellikle din ve toplumsal değişme alanında yapılan çalışmalardaetkili olmuştur.

Teknoloji Faktörü

Bilimsel ilerlemelerle birlikte ortaya çıkan teknolojik yenilikler, toplumsal değişmede çok önemli bir rol oynamaktadır. Uygarlık tarihi içersinde ateşin, tekerleğin,pusulanın, matbaanın, buharlı makinenin, elektriğin, telgraf ve telefonun, televizyonun,bilgisayarın ve internetin toplumsal yaşamı nasıl derinden etkilediğini ve değiştirdiğini çok iyi biliyoruz.

Kimi teknolojik buluşlar, toplumsal ilişkilerde geriye dönüşü mümkün olmayan değişimlere neden olmaktadır. Örneğin ilk olarak 1920’lerde Ford otomotiv fabrikasında kullanılmaya başlanan kayan bant sistemi, üretim alanında neredeyse bir çığır yaratmış, o güne kadar görülmemiş bir şekilde standart ve kesintisiz bir üretim yapma olanağı sağlamıştır.

Teknolojinin belirgin rolü yalnızca ekonomik alanla sınırlı kalmamaktadır. Elektronik iletişim alanında gerçekleşen teknolojik ilerlemeler, televizyon, cep telefonu ve internet gibi iletişim biçimlerini daha çok kullanılır hâle getirmiştir. Bu tür iletişim biçimlerinin kullanılıyor olması, bireylerin dünyayı algılayışlarında etkili olmaya başlamıştır.

Örneğin facebook, bir yanıyla arkadaşlık sitesidir ama aynı zamanda bireysel ve kolektif olarak dünya görüşlerinin yansıtıldığı ve tartışıldığı bir iletişim ortamıdır.

Demografik Faktör

Hızlı nüfus artışı, yaşlılık oranının yükselmesi, göçlerden kaynaklı demografik hareketlilikler,toplumsal değişmeyi etkileyen faktörlerdir. Avrupa ülkelerinde yaşlı nüfus oranının artmasının demografik bir krize neden olduğu iddia edilmektedir.

Yaşlı nüfus, çocuk sahibi olamayacağı için de nüfusun yenilenmesi gerçekleşememektedir. Yaşlı nüfusun artması nedeniyle üretime katılacak nüfus azalmakta ve dolayısıyla çalışan nüfusa bağımlı nüfus oranı da artmaktadır.

Afrika kıtasında ve Ortadoğu’da süregelen iç savaşlar, ciddi bir oranda dış göçe neden olmaktadır. Çoğunlukla kaçak olarak gerçekleşen bu durum göç rotası üzerinde bulunan birçok ülkeyi etkilediği için uluslararası bir sorun hâline gelmiştir.

Bu durumda bir yandan Birleşmiş Milletler Örgütü, Afrika’ya yardım yapmaya çalışırken diğer yandan göçmenlik ve mültecilikle ilgili uluslararası yeni mevzuatlar geliştirilmektedir.