Boşanmada mal paylaşımı; Boşanmaların manevi olumsuzlukları yanında bir de boşanmada mal paylaşımı gibi tarafları etkileyen ciddi sorunlara yol açabilecek bir kavram vardır.

Boşanmada mal paylaşımı yasal mal rejimlerine göre yapılmaktadır. Boşanmada mallar edinilmiş ve kişisel olarak ikiye ayrılır. Taraflar boşanmadan önce herhangi bir mal rejimini sözleşme yaparak seçmemiş ise kanunen güncel olan sisteme yasal mal rejimi denir. Bu sayede mal paylaşımı konusunda taraflar arasında bir problem çıkmaması amaçlanmıştır.

Bu ve bunun gibi boşanma ve aile hukukunu ilgilendiren konularda alanında uzmanlaşmış kişi veya kuruluşlardan danışmanlık hizmeti alınması gerekir.Boşanmada Yasal Mal Rejimi

Yasal mal rejimi tarafların herhangi bir sözleşme yapmaması durumunda tabi oldukları kanundur. Boşanmada mal paylaşımı yasal mal rejimi ile yapılmaktadır. Yasal mal rejimi edinilmiş ve kişisel mallara göre yapılmaktadır.

Yasal mal rejimi ile sadece edinilmiş mallar taraflar arasında yarı yarıya paylaştırılmaktadır. Kişisel mallar ise paylaştırılmamaktadır. Kişisel mallar taraflardan birinin kişisel kullanımında olan eşya, manevi tazminat alacakları, evlendikten sonra bağış ve miras yoluyla geçen mallar ve evlenmeden önce sahip olunan mallardır.Edinilmiş mallar ise bireyin çalışma karşılığı aldığı maaş, çalışma yetisinin kaybı için ödenen tazminatlar, kira ve faiz gibi kişisel malların herhangi bir getirisi ve sosyal güvenlik kurumlarının yaptığı ödemelerdir.

Kişisel malların tamamı mal hangi tarafa aitse tamamen onda kalmaktadır.Edinilmiş mallar ise taraflar arasında yarı yarıya paylaştırılmaktadır. Yapılmış evliliklerde tarafların her birinin üzerine kayıtlı olan mallar herhangi bir sözleşme yapılmadığı takdirde mal kimin üzerine kayıtlıysa onda kalacaktır.

Yeni evlenecek çiftler seçimli mal rejimlerinden birini seçmek isterlerse seçtikleri rejime göre mal paylaşımı gerçekleştirilecektir.Anlaşmalı Boşanmada Mal Paylaşımı

Anlaşmalı boşanmada mal paylaşımı anlaşmalı boşanma için düzenlenen protokolde taraflar arasında anlaşılarak belirtilebilir. Taraflar bu protokolde birbirlerine mal paylaşımıyla ilgili taleplerini bildirmelidir. Taraflar arasında anlaşma sağlanırsa boşanmada mal paylaşımının nasıl yapılacağı anlaşmalı boşanma protokolünde belirtilir.

Taraflar birbirinden herhangi bir talepte bulunmadıklarını beyan ettikleri takdirde bu haklarından caymış sayılırlar. Herhangi bir mal paylaşımına taraflar arasında karar verildiği takdirde malın durumuna göre belgeler mahkemeye sunulmalıdır. Örneğin paylaşılacak mal otomobil ise araç ruhsatı mahkemeye sunulmalıdır.

Bu protokolde herhangi bir mal paylaşımı belirlenmediği takdirde karar kesinleştikten sonra 1 yıl içinde açılması gereken dava ile taraflar arasında mal varlığının tasfiyesi istenebilir. Bu aşamaların nasıl geçeceği ile ilgili bilgi sağlamak veya yardım istemek için alanında uzman bir avukat veya bu alanda uzman avukatları bünyesinde barındıran kuruluşlardan yardım almak gerekir.

Boşanmada Mal Paylaşım Soruları

Boşanmada mal paylaşımının nasıl olacağı eşlerin en çok merak ettiği konular arasında yer almaktadır. Hukukumuzda bu konuda da düzenleme yapılmıştır. Ancak eski ve yeni kanun arasında bazı farklılıklar mevcuttur. Boşanmda mal paylaşımının nasıl yapılacağına değinmeden önce, mal rejimi kavramından ne anlaşılması gerektiği üzerinde durmamız yerinde olacaktır.

Mal rejimi, evlenmeden önce malvarlığında bulunan taşınır ve taşınmaz mallar ile para gibi değerleri yönetme ve bunlar üstünde her türlü işlemi yapma usullerinin belirlenmesini sağlamak amacıyla kullanılan bir terimdir. Aynı zamanda evlilik esnasında da evlilik öncesinde olduğu gibi edinilmiş olan malvarlıklarının üzerinde tasarruf yetkisini düzenleyen kurallar da mal rejimi kavramı içerisinde yer almaktadır.

2002 yılında gerçekleştirilmiş olan kanun değişikliliği ile pek çok alanda yeni düzenlemelere gidilmiştir. Bu düzenlemelerden bir tanesi de evliliklerdeki yasal mal rejimiyle ilgilidir. Öncelikle şunu belirtmeliyiz ki 2002 yılı öncesinde kanunda evlilikler için kabul edilmiş olan yasal mal rejimi, mal ayrılığı rejimiydi. Bu tarihten sonra yapılan evliliklerde ise artık kabul edilecek olan yasal mal rejimi, edinilmiş mallara katılma rejimi olarak kabul edilmiştir.

Edinilmiş mallara katılma rejiminde eşlerden her biri “kişisel mallar” ve “edinilmiş mallar” olmak üzere iki farklı kategoride mala sahip olmaktadır. Nelerin bu kategorilerde yer alacağını yazımızın ilerleyen bölümlerinde detaylı bir şekilde açıklayacağız. Bu mal rejimi çerçevesinde kabul edilmiş olan hükümlere göre, eşlerin boşanması halinde mallar, belirtilen şekilde tasfiye edilecektir.

Söz konusu malların paylaştırılmasından doğacak olan sorunlar Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre çözüme ulaştırılacaktır.

Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?

1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe girmiş olan Türk Medeni Kanunu’nun 202.-281. Maddeleri arasında eşler arasındaki mal rejimine ilişkin olarak ayrıntılı bir düzenleme yapılmıştır.

Düzenlemede boşanmada mal paylaşımının nasıl yapılacağı da yer almaktadır. Söz konusu kanunda yapılmış olan önemli düzenlemelerden bazıları; malların idaresi, malların üzerinde tasarruf ve yararlanma, eşler arasındaki mali ilişkiler ve eşlerin sorumlulukları şeklindedir. Eşler, kendi aralarındaki mal rejimini değiştirmedikleri takdirde yürürlüğe girmiş olan bu kanunda yer alan edinilmiş mallara katılma rejimi uygulama alanı bulacaktır.

Edinilmiş mallara katılma rejiminin özü; eşlerin evlilik boyunca ortak bir emek sarf ederek elde etmiş oldukları malların, kanunen edinilmiş mal olarak kabul edilmesidir. Ortak emek derken her iki eşin de çalışması gerektiği sonucuna varılmamalıdır. Bir eş ev işleriyle ilgilenirken diğer eş işe gitmişse ve mallar bu şekilde elde edilmişse yine de bir ortak emekten söz etmemiz gerekecektir.

Boşanmada mal paylaşımı konusunda şunu belirtmeliyiz ki taraflar aralarında farklı bir anlaşma yapmadılarsa malların tasfiyesi eşit olarak gerçekleştirilecektir. Fakat şunu da söylemeliyiz ki kişisel malların tasfiye halinde paylaştırılması mümkün değildir; bu mallar kişinin varlığında kalmaya devam eder.

Eşler, aralarında hiçbir sözleşme yapmadıkları takdirde boşanmada mal paylaşımı, edinilmiş mallara katılma rejiminin uygulanmasıyla gerçekleştirilecektir. Ancak eşler, kendi aralarında kanunda öngörülmüş olan sınırlı sayıdaki mal rejimlerinden birinin uygulanmasını da kabul edebilirler.

Boşanmada mal paylaşımının nasıl yapılacağı konusunda belirleyici olan bu mal rejimlerinin türlerini şu şekilde sıralayabiliriz: Mal ayrılığı, paylaşmalı mal ayrılığı ve mal ortaklığı rejimleridir. Eşler, evliliğin başında bir mal rejimi seçmişse bunu evliliğin sonuna kadar devam ettirmek zorunda değildirler. Dilerlerse seçilen mal rejimi sözleşmesini değiştirebilirler. Ancak her halde kanunda öngörülen sınırlı biçimdeki mal rejimleri uygulama alanı bulmalıdır.

Eşler, sözleşmesel mal rejimine katılabilmek için evlilik öncesinde ya da sonrasında noter huzurunda sözleşme yapabilir veya düzelttirebilirler.Gerek edinilmiş mallara katılma rejimi gerekse sözleşmesel mal rejimleri olağan mal rejimleri arasında yer almaktadır. Ancak TMK m.206’da özel bir durum ele alınmıştır.

Buna göre, eşlerden birisinin talebi üzerine hakim, evlilik birliğini koruyucu tedbir olarak mevcut olan mal rejimini mal ayrılığı rejimine dönüştürebilir. Ancak bunun için kanun, haklı bir sebebin varlığını aramaktadır. Haklı bir sebebin varlığı halinde mal ayrılığı rejimine hakim tarafından karar verilmesi mümkündür.

Boşanmada Edinilmiş Mallar Nelerdir ?

Boşanmada mal paylaşımı, “edinilmiş mallara katılma rejimi” taraflar aksine bir sözleşme yapmadıkları sürece edinilmiş malların kazanılması şeklinde gerçekleştirilecektir. Yani bu tasfiyeye kişisel mallar değil; edinilmiş mallar dahil olacaktır. Eşlerin evlenmelerinden itibaren yaptıkları iş ve meslek sonucunda edinmiş oldukları mallar bu kapsamda yer almaktadır.

Aynı zamanda edinilmiş olan malların satışından elde edilen gelirler de bu kapsamda değerlendirilecektir. Eşlerin, SGK’dan almış olduğu para ve haklar edinilmiş mallardan olmakla beraber kişisel malların gelir ve getirileri de bu kapsamda yer almaktadır.

Son olarak şunu da belirtmeliyiz ki eşlerin, çalışma gücü kaybından doğan tazminat alacakları da edinilmiş mallar kapsamındadır. Boşanmada mal paylaşımı, belirtmiş olduğumuz edinilmiş mallara göre eşit olarak gerçekleştirilecektir.

Kişisel Mallar Nelerdir?

Edinilmiş malların yanı sıra eşlerin, kendi kişisel malları da olabileceğini ve boşanma esnasında bunların tasfiyesinin yapılmasının mümkün olmayacağını daha önce belirtmiştik.

Mal rejimi tasfiyesi dışında tutulacak olan kişisel değerlerin neler olduğunu şu şekilde sıralayabiliriz: Eşlerin kişisel kullanımına özgülenmiş olan eşyalar, manevi tazminat alacakları , evlilikten önce sahip olunan taşınır ve taşınmaz mallar, miras paylaşımı sonucunda gelen mal ve paralar, karşılıksız kazanma sonucu eşin kendisine geçmiş olan değerler.

Belirtmiş olduğumuz kişisel malların varlığı halinde boşanmada mal paylaşımının yapılmasında eğer yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanırsa, kişisel malların bu kapsamda yer alması mümkün olmayacaktır. Uygulamada özellikle miras yoluyla eşlerden birine kalan taşınmazlarda ya da paralarda, diğer eşin bir hakkı olup olmadığı en çok merak edilen sorular arasında yer almaktadır.

Miras, kişisel mallar arasında sayılmasından dolayı boşanmada mal paylaşımı yapılırken bu yolla eşe kalan taşınır ve taşınmazlara dokunulması mümkün değildir.

Boşanmada Mal Rejiminin Sona Ermesi

Mal rejimi, kanunda belirtmiş olan bazı hallerin gerçekleşmesiyle sona erecektir. Öncelikle şunu söylemeliyiz ki, eşler arasında kanunda belirtilmiş olan edinilmiş mallara katılma rejimi yerine başka bir sözleşme yapılmışsa mal rejimi sona erer.

Taraflar, kanunda sınırlı sayıda belirtilmiş olan sözleşmeleri yaparak yasal mal rejimini kabul etmekten kaçınabilirler. Bir sözleşme yapmadıkları takdirde ise yasal mal rejimi uygulama alanı bulacaktır.

Aynı zamanda mahkeme tarafından evlilik birliğinin iptal edilmesi halinde de mal rejimi sona erer. Bununla beraber boşanma ve malların tasfiyesinden sonra da elbette ki mal rejimi sona erecektir. Son olarak, eşlerden birisinin ölümüyle mal rejiminin sona ereceğini belirtmemiz gerekir.