Her insanın hayatında bağlılıklar vardır. Bağımlılık, bağlılıkların tutkuya dönüşmüş halidir. Bütün maddeler bağımlılık yapar bunların ortak özelliği keyif verici olmasıdır. Bireyin, herhangi bir maddeye kendi iradesi dışında kullanması ve bağımlı hale gelmesi. Kullanımın devamı halinde ruhsal, bedensel işlevlerini kaybetmesi.
Madde Bağımlılığı Nasıl Başlar?
Madde bağımlılığı genellikle ergenlik döneminde başlar ve daha çok arkadaş aracı ile başlar. Ergenliğin ilk dönemlerinde, anne-babadan kopan genç, arkadaş çevresiyle daha çok vakit geçirmeye başlar. Toplum da yer edinmeye arkadaş çevresi etmek için çabalar.Bu dönemlerde arkadaş çevresi ön plandadır. Çünkü bu dönem de aileyle çatışma başlar.
Madde Bağımlılığı Nedenleri


  • Ailede herhangi birinin madde kullanması: Aileden herhangi birinin madde kullanması, bireyi madde kullanımına iter. Örnek alırlar genelde.


  • Merak: Maddenin tam olarak ne olduğunu, bilmeyen, kullanımının neye yol açabileceğini bilmediğinden madde kullanımına maruz kalmaları.


  • Özenti, Bilgisizlik: Ne yazık ki kullanımının önemli faktörlerinden biri de bireyin, arkadaşını örnek alıp kullanmaya başlaması.


  • Okuldaki başarısızlık: Birey okulda başarısız olup aileden çekindiği zaman aileden ve problemlerden kaçıp farklı ortamlara girebiliyor.


  • “Hayır” diyememek: Ailenin çocuklarına baskı yapması, kendini savunma hakkı vermemesi, her şeye evet diyerek yetiştirmesi birey de özgüven azalır ve kendini savunmada zorluklar yaşaması.


  • Çevre etkisi: Madde bağımlılığının en önemli nedenlerinden biri, bireyin yanlış ortamlara takılması.

Örneğin;
Ali (Madde kullanıcısı): Murat gelsene biraz takılalım.
Murat: ( mağdur):Yok ya eve gidecem.
Ali: Evde ne yapacan ya gel işte.
Murat: Haklısın. Elindeki nedir?
Ali: İlaç. İnsanın tüm sinirlerini alıyor.
Murat: Ciddi misin ?
Ali: Elbette. Dene istersen
Murat: Peki


  • Ailede şiddet: Kişi ailede şiddet gördüğü zaman ailesine olan öfkesi veya ailesini cezalandırmak için madde kullanımına başlar.


  • Cinsel tacize mağdur kalması: Kişi uğradığı tacizi veya tecavüzü atlamadığı zaman unutmak için madde kullanımına maruz kalabiliyor ne yazık ki.

Bu nedenler arttırılabilir elbette. Ama genel olarak bakıldığında ailedeki ilgisizlik, şiddet, ailenin ilgisizliği ve ergenlik dönemlerinde başlamaları en büyük nedenleridir.
Madde Bağımlılığında Yoksunluk ve Tolerans
Tolerans
Madde bağımlılığında görülen önemli unsurlardan birisi toleranstır. Toleransta aynı miktar madde kullanılmaya devam edildiğinde maddenin etkisinde belirli bir azalma meydana gelir. Bir başka deyişle istenilen etkiyi oluşturmak için artan miktarlarda maddeye ihtiyaç duymadır.
Madde Yoksunluğu
Yoksunluk uzun süre, tekrarlı, yoğun madde kullanan kişilerde, maddenin azaltılması veya bırakılması sonrası kan ve dokularda madde konsantrasyonu düştüğü zaman ortaya çıkan, fizyolojik ve bilişsel belirtilerle birlikte görülen davranış bozukluklarıdır. Yoksunluk belirtileri maddeyi kullanım süresi ve miktarı ile ilişkili olarak hafif veya şiddetli olabilir. Fiziksel ve ruhsal belirtiler kullanılan maddenin türüne göre değişir. Kişi bu hoş olmayan belirtilerden kaçınmak veya bu belirtileri düzeltmek için madde alır. Tipik olarak sabah uyanır uyanmaz maddeyi alarak gün boyu kullanmayı sürdürür. Yoksunluk sendromu klinik olarak belirgin bir rahatsızlık ile sosyal, mesleki ya da diğer önemli alanlarda işlev bozukluklarına sebep olur.
Yoksunluk Tedavisi
Yoksunluk kişilerin kendi kendine başa çıkabileceği bir durum değildir. Şiddetli bedensel ve ruhsal rahatsızlıklarla seyredebilir. Bu nedenle yoksunluk tedavisinin hastane ortamında bu konuda uzman doktorların gözetiminde yapılması gerekir.
Tedavide izlenecek yol
– Hasta sakin, ses-ışık gibi aşırı uyaranların olmadığı bir ortamda takip edilmelidir
– İlk 24 saat hayati bulguların ve genel durumunun yoğun ve dikkatli takibi, ölüm riskinin göz önünde bulundurulması
– Sıvı tedavisi
– Kalp ritim bozukluklarının takibi
– Epileptik nöbetlerin takibi
– Deliryum geliştiğinde uygun tedavinin düzenlenmesi
– Subjektif-ruhsal sıkıntıların yatıştırılması
– Rehabilitasyon sağlanması
– Yoksunluk tedavisi sonrası, hastanın madde kullanımına tekrar dönme riskine yönelik uygun ilaç tedavisi, psikoterapi, aile tedavisi, grup tedavisi veya bu konuyla ilgili dernek ve benzeri diğer kuruluşlardan yardım almanın planlanması.
Madde Bağımlılığın Sonuçları

Bağımlı kişi, madde kullanımındayken kendini kaybeder, ortalığı dağıtır, sinirli, agresif veya kendinden geçmiş bir durumda olur. Bağımlı kişi, madde alabilmek için sürekli olarak harcamaları ( madde almak için para kullanması) artar. Bir süreden sonra yakınlarından sürekli bir bahane bularak para ister. Madde sağlayamadığı zamanlarda ise hırsızlık, borç isteme, kişisel eşyalarını satma gibi durumlarda yaşanabilir. Zamanla sosyal hayati azalır, çevresiyle ve ailesiyle arası bozulur. Bir süreden sonra evle ve ev hayatıyla, okulla, arkadaşlarıyla ilişkisini keser.
Bağımlı Kişi Tedaviye Nasıl İkna Edilebilir?
Madde bağımlılığı olan kişilerin tedaviyi kabul etmesi kolay bir süreç değil. Genellikle birçok şeylerini kaybettikten sonra tedavi olmayı kabul ederler ve tedavi sürecinde yarı da bırakabiliyorlar. Bu yüzden bur da en büyük pay yakınlarına düşüyor. Karşılarında değil yanlarında olduklarını hissettirmeleri gerekir. Madde Bağımlılığı olan kişilerin yakınlarının baskı yapmak yerine yanında olmaları, uygun bir şekilde tedaviye ikna etmesi veya uzman biri tarafından yardım alması. Tedavi süresi uzun ve sabır gerektiren bir durumdur. Yakınlarının özellikle bu süreçte bağımlı kişiye destek olması yanlarında olması bağımlı kişiye, yardımcı olacaktır.
Tedavi Süresi: Tedavinin süresi kişiden kişiye değişir. Tedavide ilaç tek başına yeterli değildir. Kişinin kendini tanıması, madde kullanma davranışını öğrenmesi, madde kullanma nedenlerini anlaması, tekrar başlamaması için neler yapması gerektiğini öğrenmesini gerekir. Bireysel ve grup terapileri yararlı olmaktadır. Terapilerde ve eğitimlerde ailelerin yanında olmalı onların savaşma gücünü artırır.
Tekrar kullanıma başlama oranı nedir?: Bağımlılık tekrarlayan bir hastalıktır. Genelde kullanıcıların tedaviyi yarım bırakma veya bıraktıktan sonra başlama oranları yüksektir. Tedaviyi yarım bırakma veya tamamladıktan sonra birkaç ay içerisinde başlama oranları yüksektir. Özellikle o birkaç ay sürecinde yakınlarının dikkat etmesi gerekir.
KAYNAK
Ocağım, Sağlık (2015). Madde Bağımlılığı Nedir? Madde Bağımlılığı Nasıl Önlenir.
Yaldız, Elif (2016). Madde Bağımlılığın Nedenleri ve Sonuçları
Özdemir, Naci (2011). Madde Bağımlılığında Tolerans ve Yoksunluk