Toplumsal Kurumlar, Toplumsal Kurumların İşlevleri Nelerdir?

Toplumsal kurumlar belli ihtiyaçları karşılamak için doğmuşlardır. Bu ihtiyaçlar kurumların amaçlarını belirler. “Grup hayatına katılan kişilere kurumlar ne yapar?" sorusu kurumların görevlerini belirlemek bakımından önem arz eder.

Aslında bir kurumun nesnesi, amacı ve hedefi ile grubunkiler aynıdır. Mesela ekonomik, dinî ve siyasi gruplar, ekonomik, dinî ve siyasi amaçları gerçekleştirmek için vardır. Bu nedenle toplumsal grubun temel işlevi kendine özgü toplumsal kurumları oluşturmaktır. Toplumsal kurumların işlevlerini olumlu ve olumsuz olmak üzere ikiye ayırmak mümkündür. Olumlu işlevleri şöyle sıralanabilir:

• Toplumsal kurumlar gruplarda yüksek düzeyde bir bütünleşmeyi; iş birliği ve dayanışmayı sağlar.

• Toplumsal kurumlar, kişilerin toplumsal davranışlarını kolaylaştırır ve basitleştirir.

• Toplumsal normlar ve bunlara dayalı kurumsal davranışlar toplumun hayatı içinde oluşmuşlardır. Bireyin bunları bir anda bulması ve ona göre davranması mümkün değildir. Hâlbuki kurumlar bireylere hazır toplumsal rol ve toplumsal ilişki formları temin ederler. Böylece kurumlar bireylerin birbirlerinden beklentilerini karşılar.

• Toplumsal kurumlar, bireye, kendi özel yetenek ve isteklerini geliştirebildiği, önceden var olan roller sunarlar. Böylece birey işletme yöneticisi, hukukçu, eş, oyuncu vb. rollerde neyin olacağını ve neyin beklendiğini bildiği için amaç ve hedeflerini buna göre kolayca belirler.

• Toplumsal kurumlar, kültürün istikrarı ve koordinasyonu için birer aracı olarak hizmet eder.

• Toplumsal kurumlar bireyin gelişigüzel, keyfî ve başkaları için tehlikeli olabilecek davranışlarını frenlemek suretiyle toplumsal kontrolü sağlar. Toplumsal kurumların olumsuz işlevleri ise şunlardır:

• Toplumsal kurumlar ani değişmelere müsait değildir. Çünkü kurumsal davranışları koruma ve sürdürme eğilimindedir. Böylece topluma yeniliğin girmesini engelleyici ve geciktirici rol oynar.

• Toplumsal kurumlar bazen bireylerin kişiliğini engelleyici rol oynar. Bu kurumlar ortaya koydukları kurallar ile sapkın davranışlara karşı çıkarken özgürlükleri sınırlar. Oysa bireyin kişiliğini oluşturabilmesi için toplumun tolerans sınırları içinde, yetenekleri ve gücü çerçevesinde toplumsal normları belirleyerek kişiliğini özgürce oluşturması gerekir.

- Tüm kurumların temel toplumsal işlevi insanların temel ihtiyaçlarını karşılamaya yöneliktir.