Eğitim

Sosyalleşme gibi eğitim de bireyin toplumsal hayata hazırlanması ile ilgili bir kavramdır ve bireyin çeşitli yöntemlerle toplum tarafından yetiştirilme faaliyetleri olarak tanımlanabilir.

Bu anlamda sosyalleşme ve eğitim arasında doğrudan bir bağ vardır. Eğitim sosyalleşmenin öğrenim temelli yönünü oluşturmaktadır. Toplumun temel gereksinimlerini karşılayan kurumlardan biri olan eğitim, teknolojik ve ekonomik yaşamın hızla değişmesi ile birlikte daha da önem kazanmıştır.

Günümüzde teknolojik olarak örgütlenen bir toplumun bilgili ve becerikli iş gücüne duyduğu gereksinim, eğitimi toplumlar için daha vazgeçilmez bir kurum haline getirmiştir.

Sosyoloji açısından bakıldığında eğitim, sosyalleşmenin özel bir görünümü, özel bir şekli olarak görülebilir. Buna göre eğitim bir toplumdaki tek tek bireylerin veya grupların toplumdaki başka kişilerin kişilik gelişimini olumlu yönde etkilemek için yaptıkları sosyal hareketlerdir. Planlı ve bilinçli olarak görevlendirilen yetişkinler eğitim aracılığıyla çocukların ve gençlerin kişilik gelişimini, amaçlarını ve gelecekteki beklentilerini yönlendirmeyi amaçlarlar.

Eğitim kavramı için söylenen bu amaçlı, örgütlü ve kısmen de profesyonelce etkiler, çoğunlukla çocuklara ve yeni yetişen gençlere yönelmiştir. Sosyoloji özellikle örgün eğitim kurumlarında gerçekleşen sosyalleşme biçimleriyle ilgilenir.

- Okulda öğrenciler ile öğretmenler arasındaki ilişkiler daha çok saygı kuralları çerçevesinde gerçekleşir.

Okul, öğrencilere sadece müfredat programındaki bilgileri aktarmak, oradaki amaçlar doğrultusunda bazı beceri, alışkanlık ve davranış kalıpları kazandırmakla sosyalleştirme görevini yerine getirmez.

Elbette çocuklar farklı bilim alanlarındaki bazı pratik ve teorik bilgileri öğrenmek, becerileri kazanmak için okula gelirler. Ama bu bilgi ve becerileri öğrenirken, aileden ve diğer sosyal kurumlardan farklı bir yapıya sahip olan okul içinde yaşamayı da öğrenirler. Çocuklar, okulda kazandıkları birçok bilgi ve becerilerin yanı sıra aile fertlerinden başka bireyleri de tanırlar. Farklı davranış şekilleri, farklı alışkanlıklar, gelenekler, değerlendirme teknikleri ile karşılaşırlar.

Öğrenciler okulda yeni sosyal ilişkiler öğrenerek daha sonra katılacakları yetişkinler toplumundaki örgüyü tanıma ve öğrenme imkânı elde ederler.

Her canlı varlık gibi insan da yaşayabilmek için- çevresindeki fiziki ve sosyal çevreye uyum sağlamak zorundadır. Bu genel uyum eğitiminde sosyal çevresi de insana yardım eder. Hatta bu yardımdan daha öte, amaçlı ve planlı birtakım etkileme ve yönlendirmelerle çocuklar ve gençler istenilen şekilde yetiştirilmek, kalıplandırılmak istenir.

Özellikle modern toplumlarda planlı ve sürekli eğitim bir zorunluluğa dönüşmüş durumdadır. Bu nedenle iş bölümünün alabildiğine arttığı sanayileşmiş toplumlarda kişileri vasıflı yapmanın ve sosyalleştirmenin en önemli vasıtası okul olmuştur.

Okula gitme mecburiyeti, veliler ve yöneticiler için önemli bir sosyal olaydır. Okuldaki sosyalleşmeyi; öğretmen-öğrenci iletişimi,ders programları, okul idaresi vb. belirler. Öğretmenlerin davranışları, disiplin kuralları, sınav korkusu da okuldaki sosyalleşmede etkilidir.