Kültürün Ögeleri Nelerdir?

Kültür, çok anlamlı bir kavramdır. Kültürün bu çok anlamlı yapısı, pek çok ögeden oluştuğunu gösterir. Kültür, onu oluşturan ögeler bakımından üç boyutlu bir evrene benzer.

İçinde inançların, davranışların ve insanın maddi müdahalesinden doğan maddi araçların yer aldığı bu kültürel evren, bütün insanlara yaşamlarını sürdürürken içinde niçin, nasıl vb. gibi soruların cevaplarını bulabilecekleri imkânlar sunar.

Aşağıdaki etkinlik aracılığıyla kültürün üç boyutlu evreninin hangi unsurlardan oluştuğunu ve bu unsurların birbirleriyle ilişkisini çözümleyebileceksiniz.

İnsanların duygularına, inanışlarına doğrudan doğruya tesir eden görece standartlaşmış davranış biçimi ve sosyal alışkanlıkları olan âdetler, örfler, görenekler ve geleneklere “kökleşmiş kültür ögeleri” denir.

Örf-Töre, Âdetler : Bir toplumun kültür yapısında kanun yerine geçebilecek kadar güçlü fakat kanun olmayan ve yaptırım gücü yasalara dayanmayan normlar, davranış kalıpları ve alışkanlıklara örf-töre denir.

Normlar arasında örf ve törelerin yaptırımları en fazladır ve bir kültürün değerler sisteminin temelinde yer alır. Örf-töreler bütün sosyal kültürel normlar üzerinde etkilidir ve zamanla resmî yasalar hâline gelebilir.

Âdetler bir topluluğun uzunca bir zaman dilimi içinde dışarıdan herhangi bir yaptırım uygulanmaksızın kendiliğinden uymaya, yapmaya alışageldiği ve o topluluk tarafından yapılmasının gerekli olduğuna inanılan davranış kalıbıdır. Âdetler sosyal yaşamın devam etmesinde rol alır ve yaptırımı arttıkça örf-töre hâline dönüşür.

Nişan, düğün, evlenme törenleri, gelin ile damat aileleri arasındaki ilişkiler, yemek yeme, misafirlik şekilleri, büyük ve küçüklerin birbirleri arasındaki ilişkiler âdetlere örnektir.

Görenekler ve Gelenekler : Göreneklerin âdetlere göre yaptırım gücü daha zayıftır. Görüp tekrarlanan alışılmış normlara "görenekler" denir. Göreneklerin yaptırımı zayıftır ve kolayca terk edilebilir. Gelenekler mensup oldukları kültürün bireyleri arasında ortak bir ruh ve dolayısıyla sağlam bir yapı oluşturacak kültürlerin devam etmesinde rol oynar.