Zenofobi nedir?
Zenofobi kelimesinin ne anlama geldiğini merak ediyoruz. Kelime kökeni Yunancaya dayanıyor. Zenofobi, 'Xenos' ve 'phobos' sözcüklerinin birleşiminden oluşmuş. 'Xenos' yabancı, 'phobos' ise 'korku' anlamına geliyor. Birleştiği zaman ortaya çıkan şey 'yabancı korkusu'. Yani zenofobi; kelime anlamı olarak 'yabancı korkusu' demek. Ancak bir fobinin de ötesinde, aslında psikolojik bir durum. Göçlerin her geçen gün daha da arttığı bir dünyada, üzerinde durulması gereken bir kavram.
Zenofobi kavramı
Nedir bu yabancı korkusu? Genellikle kendisine benzemeyen, farklı kültürlerde yetişmiş 'yabancı' insanlara karşı duyulan rahatsızlık... Ancak bu rahatsızlığın içinde hem korku hem de nefret var. Zenofobi kavramı genel olarak kültürel farklılık ve bir başkasına duyulan öfke şeklinde açıklanıyor.
Zenofobik biri ne yapar?
Zenofobik tutumlar sergileyen, zenofobik olarak adlandırılan kişi ya da gruplar ne yapar? Kendileri için normal kabul ettikleri durumları, yabancılar için düşmanlığı meşrulaştırıcı sebepler olarak değerlendirirler. Bir örnekle detaylandıralım. Mesela caddeye tükürme davranışını ayıp kabul edenler, caddeye bir yabancı tükürdüğünde bu davranışı yapan kişiden nefret ediyorlar.
Zenofobi sebepleri nelerdir?
Zenofobinin oluşmasında ortaya çıkan bazı spesifik nedenler var. Devletlerin etnik politikalarından ötürü yabancı kültürlere karşı mesafe, geçmişte yabancı ya da göçmenlerle yaşanan kötü tecrübeler, kültürel farklılığa gereken hassasiyetin gösterilmemesi, çoğunluktaki görüşün gerçekçi olmayacak biçimde genelleştirilmesi gibi...
Yabancılar neden düşman olarak görülür?
2017'nin başında hayatını kaybeden Polonyalı ünlü sosyolog ve filozof Zygmunt Bauman, küreselleşen dünyadaki yabancı düşmanlığına ilişkin şunları söylüyor: "Yabancılar birçok nedenden ötürü kaygı yaratırlar. Onlar yeni gelenlerdir. Bizi rahatlatan hayat biçimine kafa tutarlar. Bizden fikrimizi açıklamamız, savunmamız, haklılığı göstermemiz istenir. Tarzımız tartışmasız kabul edilmiyor ve güvenli görülmüyor. Güvenlik kaybı hafifçe geçiştirilemez. Yabancılardan gelen soru ve sorunları saldırı, küstahlık ve kindarlık olarak görüyoruz."
Hoşgörü vurgusu
Göçlerin giderek arttığı bir dünyada hoşgörünün de önemi artıyor. Farklı bir etnik kökenden gelen bireyin 'garip' ya da 'anlaşılmaz' bulunması, söz konusu kültürün yanlış olduğu anlamına gelmez. Farklı bir kültürün barındırdığı ritüeller, toplumsal gerçeklikten uzak bile olsa, yabancı düşmanlığı için gerekçe sunulamaz. Dolayısıyla hoşgörünün önemi her geçen gün daha da artmakta.
Yabancı korkusunun çözümü nedir?
Yabancı korkusunu oluşturan en büyük nedenlerden biri doğal afet, savaş ve göçlerden dolayı oluşan güvenlik problemleri. Göçmenler sıklıkla 'yabancı' olarak görülür ve genelgeçer huzursuzluğun en önemli sıkıntılarını bu insanlar yaşar. Kültürel farklılıkların yanlış yorumlanmasından kaynaklanan yanlış değerlendirmelerin önüne geçilmesi için farklı kültürlerin gerekliliği vurgulanması gerek. Bunun en önemli adımı da elbette hoşgörü...