AYAKKABI TEKNİSYENİ
_________________________________________________
TANIM
Teknolojik gelişmelere ve modaya uygun olarak çeşitli malzemelerden (doğal deri, suni
deri, kadife, keten vb.) ayakkabının belirli modellerini geliştiren, kalıplarını hazırlayan ve
üretimin diğer aşamalarını düzenleyerek üretimde bulunan kişidir.
GÖREVLER
Değişik yaş ve cinsiyetteki kişiler için model belirleyerek kalıp çıkarır,
Üretilecek ayakkabıya uygun malzemeyi seçer, (deri, keten, kadife vb.)
Kullanılacak malzemeyi, astarını keser, malzemeyi ve astarı birbirine diker,
Sayayı kalıba monte eder, dikiş kanalı açar, ökçeleri yapar, takar,
Gerekli boya işinden sonra ayakkabıyı kalıptan çıkararak bağ ve tokasını takar,
Üretim sırasındaki işin kalitesini denetler.
Bir ayakkabı fabrikasında çalışan teknisyen bu aşamaların birinde çalışarak
ustalaşabilir.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
Doğal deri, suni deri, kadife, keten vb.,
Yapıştırıcılar ve boya maddeleri,
Kesim bıçağı, masat, aksesuarlar,
Makas, dikiş iğnesi, sayacı bıçağı, freze bıçağı, zımparalar, ön monta, arka monta,
Tablalı ve sütunlu saya makinesi, zımparalı freze makinesi, kalıp çıkartma makinesi,
gerdirme makinesi,
Kesim presi, taban yapıştırma presi (havle),
Çekiç, örs, danalya (pense), falçata (bıçak), limaki (eğe), kerpeten, kanca, fora kaşığı,
Kıvırma ve yapıştırma makinesi, ön ve arka monta makinesi, şoklama makinesi, kapsül
basma, şerit kesme ve kıvırma, ökçe çakma, buharlı fırın, pistorizma, fort ve bombe
takma makineleri, mekanik ve otomatik pantograt veya CAD-CAM, buhar makinesi,
ütü makinesi (finisaj için).
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Ayakkabı Teknisyeni olmak isteyenlerin;
El ve parmaklarında herhangi bir özürü olmayan, el ve parmaklarını eşgüdümle
kullanabilen,
Yeniliklere ilgi duyan,
Şekil ilişkilerini görebilen,
Renk ve şekil algılama yeteneği gelişmiş,
Göz, el ve ayaklarına aynı anda dikkatli ve uyumlu kullanabilen,
Toz, gürültü ve kimyasal madde kokularına alerjisi olmayan,
Yaratıcı, kimseler olmaları gerekir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Ayakkabı Teknisyenleri, genellikle ayakkabı üreten fabrika ve atölyelerde, kapalı
ortamlarda çalışırlar. Ortam gürültülü, kimyasal madde ve rahatsız edici koku içerir.
Kullanılan kimyasal maddeler ve ortam akciğer rahatsızlıkları (astım, bronşit vb.), sağırlık
ve cilt hastalıklarına neden olabilir. Çalışırken yöneticilerle, işçilerle ve meslektaşlarıyla
iletişim halindedirler.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Bu meslekte çalışma alanları; küçük ayakkabı atölyeleri ile ayakkabı fabrikalarıdır. Bunun
yanında kişi kendi işyerini de açabilir. Sektörde modern araç ve gereçlerin kullanılması
eleman ihtiyacını azaltmaktadır. Ancak yetişmiş nitelikli meslek mensupları her zaman iş
bulabilmektedirler. Yeterli sermaye ve deneyime sahip meslek mensupları kendi
işyerlerini açabilirler.
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi, Meslek Liselerinin Ayakkabı Teknolojisi alanının Ayakkabı Üretimi ve
Ayakkabı Tasarımı dallarında verilmekte iken Meslek liselerinde bu bölümün ismi
Ayakkabı ve Saraciye alanı olarak değişmiş olup, Ayakkabı Modelistliği, Ayakkabı
Üretimi, Saraciye Modelistliği, Saraciye Üretimi dallarında eğitim verilmektedir. Bu
dallara ilişkin olarak bakınız:Genel eğitim öğretim dosyaları. Bu dosyadaki eğitime ilişkin
bilgiler değişiklikten önceki dönemi kapsamaktadır.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Meslek liselerine giriş için en az ilköğretim okulu mezunu olmak,
Anadolu Meslek Liselerinde öğrenim görmek için ortaöğretim kurumları Öğrenci
Seçme ve Yerleştirme Sınavını kazanmak,
Kız Meslek Liselerinde, endüstri meslek liselerinde mesleğin eğitimini alabilmek için
ise ilköğretim okul mezunu olmak ve okulca belirlenen giriş koşullarına uygun olmak
gerekmektedir.
EĞİTİM SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Mesleğin eğitim süresi Anadolu Meslek Liselerinde, Kız Meslek ve Endüstri Meslek
Liselerinde 4 yıldır. Öğrenciler teorik eğitimlerini okulda, pratik eğitimlerini
işletmelerde görürler.
Öğrenciler eğitim süresince genel kültür derslerinin yanında temel sanat eğitimi, insan
ilişkileri ve iletişim, araştırma teknikleri, girişimcilik, bilgisayar, ayakkabı endüstrisi,
model etüdleri, deri teknolojisi, ayakkabı üretim teknolojisi, bilgisayarlı ayakkabı
tasarımı, model ve ıstampa çıkarma, ayakkabı üretim planlama, moda ve ayakkabı, estetik
dersleri almaktadırlar.
Ayrıca, 9. sınıfta genel kültür derslerinin yanı sıra tanıtım ve yönlendirme dersi de ilave
edilmiştir.
MESLEKTE İLERLEME
İşletmelerde işe başlayanlar belirli bir deneyimden sonra, işletmenin büyüklüğüne ve
yapısına göre bant şefi, modelist, kalite kontrol şefi ve üretim müdürü gibi görevlere
gelebilirler.
Meslek liselerinin ayakkabıcılık bölümünden ve Ayakkabı ve Saraciye alanından mezun
olanlar, istedikleri takdirde, Ayakkabı Tasarımı, Deri İşleme Teknolojisi, Dericilik, ön
lisans programlarına sınavsız geçiş için başvurabilirler. Gereken koşullara sahip oldukları
takdirde yerleştirilebilirler.
BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU
İşletmelerde mesleki eğitim süresince yaşlarına uygun asgari ücretin % 30’ undan az
olmamak üzere ücret alırlar.İşletmenin sağladığı diğer sosyal imkânlardan
faydalanırlar,Hastalık, iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı sigorta
edilirler,Eğitimleri süresince muayene ve tedavi masrafları Sosyal Güvenlik Kurumunca
karşılanır.Eğitimini tamamlayıp işe başlayan meslek mensupları ilk etapta asgari ücretten
iş bulurlar.
Tecrübe kazandıktan sonra işletmenin yapısı, sendika durumu ve kendi
pozisyonuna göre kazançları tespit edilir.Kendi işletmelerini açanların kazancı ise
aldıkları siparişe göre değişkendir.