AYAKKABI MODELİSTİ
______________________________________________

TANIM

Teknolojik gelişmelere ve günün modasına uygun olarak üretilmesi düşünülen
ayakkabının elde veya bilgisayarda modelini çizen, şablon hazırlayan, numune
dikimini sağlayan ve geliştiren, üretimde kullanılacak malzemelerin kontrollerini
yapan ve hataların giderilmesini sağlayan kişidir.

GÖREVLER

Moda ile ilgili yerli ve yabancı tv, dergi, broşür vb. yazılı ve görsel yayınları takip
eder ve model geliştirir,
Kullanılacak üretim teknolojisini dikkate alarak üretilecek ayakkabının elde veya
bilgisayarda çizimini yapar,

Üretilecek ayakkabının modelini kalıp üzerine çizer ve ıstampalarını hazırlar,
Ayakkabı üretiminde kullanılacak kalıpların modele uygun üretilebilmesi için kalıp
üreticisi ile işbirliği yapar,

Üretilecek ayakkabı malzemelerinin alınmasında orijinal model tasarımına uygun
olabilmesi için satın alma bölümü çalışanlarıyla işbirliği yapar.
Farklı model ve tekniklerle ıstampalar çıkarır,
Numune dikimini takip eder,
Kalite kontrol yapar.

KULLANILAN ALET VE MALZEMELER

Bilgisayar, CAD-CAM (bilgisayar destekli tasarım ve bilgisayar destekli üretim)
programları,
Çizim masası,
Moda ve tasarımla ilgili kitap, dergi, broşür,
Montaj makinesi, şekillendirme makinesi, ilaç ısıtma fırını, kalıp çıkarma makinesi,
ökçe çakma makinesi, saraç makinesi,
Saya kesim bıçakları, makas, yapıştırıcı, deri dikiş makineleri, deri tıraşlama
makinesi, taban monte ve sıkma presleri, masat, eğe, çekiç, örs, danalya,
kerpeten, zımba, kanca.

MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

Ayakkabı Modelisti olmak isteyenlerin;
Moda ve teknolojiyi yakından izleyen,
Estetik görüş sahibi ve yenilikçi,
Araştırmacı, yaratıcı,
Gördüklerini zihninde canlandırabilen ve çizimle ifade edebilen,
Renk algılama yeteneği gelişmiş, ayrıntıyı algılayabilen,
Sabırlı, başkalarını ikna edebilme özelliğine sahip,
Dikkatli ve işine özen gösteren,
Ekip çalışmasına yatkın,
Makine ve malzeme ile çalışmaktan hoşlanan kimseler olmaları gerekir.

ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

Genellikle büro veya atölye gibi kapalı ortamlarda oturarak çalışırlar. Çalışırken
işverenler, sayacılar, montajcılar, dikişçiler, kesiciler ve meslektaşları ile iletişim
halindedirler. Yapılan iş makinelerle çalışmayı gerektirmektedir. Üretim yerlerindeki
kimyasal maddelerin bulunduğu alanlarda koku ve gürültüye maruz kalabilirler. Önlem
alınmazsa bu durum solunum, işitme ve cilt hastalıklarına neden olabilir. Çalışma
ortamlarında yapıştırıcı ve katı sentetik mamuller kullanıldığından, çalışanların
gerekli iş güvenliği önlemlerini almaları gerekmektedir.

ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

Ayakkabı Modelistlerinin iş bulma olanakları özel sektörde oldukça yüksektir.
Kamuda özelleşme nedeniyle çalışmak zorlaşmış ise de özel sektör ayakkabı
imalathane ve işletmelerinin üretim ve ARGE kısımlarında, ihracat yapan firmalarda
veya bunların büro ve atölyelerinde, ayakkabı yan sanayi fabrikalarında, deri
aksesuar üretim işletmelerinde, moda ve tasarım merkezlerinde, şirketlerin
pazarlama bölümleri vb. yerlerde iş bulabilirler.

Model tasarımı, geliştirme örnek üretim ünitelerinde teknik eleman olarak
çalışabilirler. Edindikleri bilgi ve becerileri, ayakkabı üreten fabrika ve atölyelerde
veya giyim sektöründe çalışarak uygularlar, bazende edindikleri bilgileri stilist veya
konfeksiyon moda tasarımcıları ile paylaşırlar, yeni moda ürünlerin oluşumunda
önderlik ederler.

MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER

Mesleğin eğitimi, meslek liseleri, teknik liseler, Anadolu meslek/Anadolu teknik
liselerinde Ayakkabı ve Saraciye Teknolojisi alanı Ayakkabı Modelistliği dalında
verilmektedir.

Ayrıca yaygın meslekî ve teknik eğitim programları yoluyla da bu alan/dalda eğitim
almak isteyenlere örgün eğitime denk mesleki eğitim verilebilmektedir.

MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI

Meslek liselerine girebilmek için ilköğretim okulu mezunu olmak,
Teknik Liselere girebilmek için ortaöğretim kurumlarının 9. sınıfını tamamlamak
ve bazı derslerde belirlenen not ortalamasına sahip olmak,
Anadolu meslek/ Anadolu teknik liselerine girebilmek için ise ilköğretim
okullarının 6–7–8. sınıflarında yapılacak olan “Seviye Belirleme Sınavlarının”
(SBS) sonucuna, yılsonu ders ortalamaları ile belirlenen Yıl Sonu Başarı Puanının
(YBS) eklenmesi ile elde edilecek olan yeterli Genel Orta Öğretim Yerleştirme
Puanına (G-OYP) sahip olmak gerekmektedir.

Ortaöğretim kurumlarında; ders yılı sonunda veya ortalama yükseltme sınavları
sonucuna göre 10 uncu sınıfa geçen ve teknik liseye geçiş şartlarını taşıyanlar
teknik lise programlarına geçiş için başvurabilir. Teknik lise programına geçmek
isteyen öğrencilerden gerekli koşulları taşıyanların başvuru formları, kurum
müdürlüğünce onaylanarak ders kesiminden ortalama yükseltme sınavlarının
bitimini izleyen beş iş günü içinde öğrencilere verilir. Teknik lise ve doğrudan
alana kayıt yapılan programlar dışındaki mesleki ve teknik ortaöğretim
kurumlarında;

10 uncu sınıfa geçen öğrenciler, alan seçimi için ders kesiminden itibaren
ortalama yükseltme ve sorumluluk sınavlarının bitimini izleyen onuncu iş günü
çalışma saati bitimine kadar öğrenim görmek istediği meslek alanının bulunduğu
kurum müdürlüğüne başvururlar.

Başvuru süresi sonunda öğrenciler, Alana Yöneltme Tavsiye Formu ve Öğrenci
Tercihlerini Değerlendirme ve Yerleştirme Formu kullanılarak belirlenen alana
yerleştirme puanı esas olmak üzere tercih ettikleri alanlara göre sıralanırlar.
Alana yerleştirmede, ilgili alanın kontenjanı göz önünde bulundurulur. Bu puanlara
göre yapılacak sıralama ile kontenjan kadar öğrencinin asıl ve yedek olmak üzere
listeleri düzenlenir. Alana geçiş yapacak öğrencilerin kayıt-kabulleri, ağustos
ayının üçüncü haftasında başlayıp ay sonuna kadar bitirilecek şekilde planlanır ve
yıllık çalışma takviminde gösterilir
EĞİTİM SÜRESİ VE İÇERİĞİ

Mesleğin eğitim süresi ortaöğretimde 4 yıldır. 9. sınıfın (lise 1) dersleri genel liseler
ve meslek liselerinde ortaktır. 9. sınıfın sonunda öğrenci alanını belirler. 9. ve 10.
sınıflarda ortak dersler ile alan ortak dersleri 11. ve 12. sınıflarda ise dallara özel
dersler öncelikli olarak okutulmaktadır. Alanda yer alan tüm dallara yönelik ortak
yeterlilikleri kazandıran dersler ağırlıklı olarak 10 ve 11 sınıfta verilmektedir. 12.
sınıfta diplomaya götüren dala ait yeterlilikleri içeren dersler yer almaktadır. 10.
sınıfın sonunda bölgesel ve sektörel ihtiyaçlar, okulun donanımı, öğretmen ve fiziki
kapasitesi ile öğrencilerin mesleki yeterlilikleri de dikkate alınarak dal seçimi
yapılır.

Öğrenciler teorik eğitimlerini okulda, pratik eğitimlerini işletmelerde görürler.

Eğitim süresince;
Ortak dersler:

Dil ve Anlatım, Türk Edebiyatı, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Tarih, T.C. İnkılâp
Tarihi ve Atatürkçülük, Coğrafya, Matematik, Fizik, Kimya, Biyoloji, Sağlık Bilgisi,
Felsefe, Yabancı Dil, Beden Eğitimi, Millî Güvenlik Bilgisi, Trafik ve İlk Yardım,
Tanıtım ve Yönlendirme.

Ortak alan dersleri:

Bilgi ve İletişim Teknolojisi, Matematik, Mesleki Gelişim, Teknik Resim, Temel
Üretim.
Dal dersleri:

İşletmelerde Beceri Eğitimi, Saya Üretim Teknikleri, Montaj Teknikleri, Model ve
Istampa, Bilgisayarlı Ayakkabı Modelleme, Ayakkabı Temel Tasarımı, Bilgisayar
Destekli Kesim, Mesleki Yabancı Dil, Temel Sanat Eğitimi, Ayakkabı Malzeme
Testleri, Bakım ve Ayar, Temel Saraciye Tasarımı, Bilgisayarlı Saraciye Modelleme,
Saraciyede Model, Saraciyede Temel Üretim, Saraciye Üretim Teknikleri, Saraciye
İleri Üretim Teknikleri, Deri Kalite Kontrol, Deri Teknolojisi

MESLEKTE İLERLEME

İşe ilk başlanıldığında Ayakkabı Modelistleri tecrübeli meslektaşlarının
gözetiminde çalışırlar. İşletmenin yapısına göre, işletme bünyesinde, hizmet-içi
eğitim programlarına katılarak teknik bilgilerini arttırabilirler.

İşletmelerde işe başlayanlar; belirli bir deneyimden sonra, işletmenin
organizasyon yapısına göre; üretim ve model geliştirme şefi, kalite kontrol şefi,
yönetici yardımcısı ve yönetici gibi görevlere gelebilirler.

Meslek liselerinin Ayakkabı ve Saraciye Teknolojisi alanı Ayakkabı Modelistliği
dalından mezun olanlar istedikleri takdirde, Ayakkabı Tasarımı, Ayakkabı ve
Saraciye Tasarımı, Deri İşleme Teknolojisi ve Dericilik ön lisans programlarına
sınavsız geçiş için başvurabilirler. Gereken koşullara sahip oldukları takdirde
yerleştirilebilirler.
BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU

3308 Sayılı Meslek Eğitimi Kanunu’na göre, işletmelerde beceri eğitimi gören her
öğrenci, asgari ücretin % 30’undan az olmamak üzere bir ücret almaktadır.
İşletmelerin sağladığı diğer sosyal imkânlardan faydalanırlar.
Hastalık, iş kazası ve meslek hastalıklarına karşı sigorta edilirler.
Eğitim süresince muayene ve tedavi masrafları Sosyal Güvenlik Kurumunca
karşılanır.

Eğitimini tamamlayıp Ayakkabı Modelisti olarak ilk işe başlayan meslek
mensupları asgari ücretten iş bulurlar. Tecrübe kazandıktan sonra işletmenin
yapısı, sendika durumu ve kendi beceri ve iş tekniği pozisyonuna göre en az
asgari ücretin 2 –3 katı civarında kazanç elde edilir.

İşyerinin büyüklüğüne, çalışanın yaratıcılığı, beceri ve tecrübesine göre elde
edilen kazanç da değişkenlik gösterir.