BOOSTER POMPALAR

Elektrik motorlu ve sabit hızlı olan bu pompaların görevleri şunlardır.

1- Tankdaki yakıtı basınçla motorlara gönderir.

2- Yakıtın içerisindeki buharı ayırır.

3- Yerde yakıt sisteminin test veya kaçak kontrolü yapılmasını temin eder.

4- Motor pompasının arızalanması halinde motor sistemine gerekli yakıt basıncını sağlar.

5- Yerde yakıtın boşaltılmasında ve transferinde yardımcı olur.

6- Havada yakıtın boşaltılmasında yardımcı olur.

Booster pompalar bazı özelliklerinden dolayı değişik isimlerle adlandırılırlar. Bunları şu şekilde sıralandırabiliriz.

Ac Booster Pump; 115 AC, 3 faz

Start Pump ; 28 V DC

Seri Booster Pump; Aynı hatta iki pompa arka arkaya bağlanmış olduğundan çıkış basıncı iki katına ulaşır.

Override Booster Pump; Pompanın impeller açısının farklı olması nedeniyle çıkış basıncı yüksektir.


Booster pompalar uçaktaki yerleri itibariyle üç değişik konumdadır.

1- Motor ve pompa tank içinde olan booster pompalar

2- Motor tank dışarısında, pompa tank içerisinde olan booster pompalar.

3- Motor ve pompa tank dışarısında olan booster pompalar.

Booster pompalar THY filosundaki uçaklarda tamamen tank içerisinde veya tank dışarısında olmak üzere dizayn edilmişlerdir.

TANK İÇERİSİNDE OLAN BOOSTER POMPALAR

Bu pompalar tamamen yakıt içerisinde olup yağlama,ve soğutulması basınçlandırdığı yakıt ile sağlanır.

Pompa depodan aldığı yakıtı pompanın impelleri vasıtasıyla santrifüj etkisi yaratır ve yakıt ağırlığı ile çevreye dağıtılır. Hafif olan yakıt buharı merkezden pompanın içerisine girer ve pompa ile motoru soğuttuktan sonra havalandırma sistemiyle atmosfere atılır.

Bu pompalar AC akımla çalışırlar. Tank içerisinde olup ta DC akımla çalışan pompalarda (Start Pump) vardır. Bunların soğutulması sadece yakıt içerisinde olmasıyla olur. AC pompalardaki gibi pompa içerisine yakıt sokulmaz. Çünkü bu pompalar fırça tip motor ile tahrik edildiğinden spark nedeniyle yangın tehlikesi olabilir. Bu pompalar kısa müddetlerle çalıştırılırlar.

TANK DIŞARISINDA OLAN BOOSTER POMPALAR

Bu tip pompalar tank dışarısında olup, tanktan bir boruyla aldığı yakıtı motor besleme sistemine basınçlı olarak gönderir.

Diğer özellikleri bakımından, diğer tipteki booster pompalarla aynı özellikleri yerlerine getirirler.

BOOSTER PUMP CHECK ve BYPASS VALFLER

Booster pompa yakıt manifold hatlarında check valf ve bypass valfler mevcuttur,

Check valfler :

Ait olduğu booster pompa çalışmadığı zaman diğer boosterlerin basmış olduğu yakıtın pompaya geri gelmesine mani olur. Ayrıca pompa söküldüğünde yakıtın akmasına engel olur.

ByPass valfler :

Ait olduğu booster pompa çalışmadığında veya arızalandığında motor pompası ile yakıtın sisteme geçişine müsaade eder.

Booster pump removal valf :

Booster pompa emiş hattına yerleştirilen bu valfler pompanın sökümü takımı esnasında yakıtın akmasına mani olur. Manuel olarak açılıp, kapatılabilir.

YANGIN KESME VALFLERİ (FUEL FIRE SHUTOFF VALVE)

Her motor için birer adet bulunan bu valflere pilot kabininden mekaniki olarak kumanda edilirler.

Valflerin çalıştırılması değişik uçak tiplerine göre elektriki ve mekaniki olarak kablo sistemi ile yapılmaktadır. Valfler açık ve kapalı olmak üzere iki pozisyonludur.

Uçaklarımızda bulunan bu valfler motor ve APU yangın kesme valfi olarak iki çeşittir.

MOTOR YANGIN KESME VALFİ (ENGINE FUEL FIRE SHUTOFF VALVE)

Motor yakıt besleme hattında bulunan bu valf normalde açık konumdadır.

Herhangi bir yangın anında veya bakım nedeniyle kapatılmasıyla motorlara yakıtın gitmesini engellemiş oluruz.

En ine Shut off valve bazı uçaklarda elektriki bazılarında ise mekaniki çalışan kablo-makara sistemiyle kumandalıdır.

Valflerin yapısında bulunan Relief valfler manifoldlarda basınç artması durumunda yakıtın tanka dökülmesini sağlar.