Konu: Osteoporoz Nedir?

Osteoporoz, kemik dokusunun yapısının zayıflaması ve azalması sonucu daha kolay kırılabilir duruma gelmesine yol açan bir hastalıktır. Osteoporoz, yıllar geçtikçe kemiğin sert yapısını yitirip sünger gibi gözenekli bir yapıya dönüşmesini ifade eden bir sözcüktür.
Osteoporoz yeni keşfedilen bir hastalık mıdır?
Tabii ki hayır. Osteoporoz, insanlık tarihi gibi bilinen eski bir hastalıktır. Eski Mısır’dan günümüze ulaşmış ileri yaşlardaki mumyaların kemikleri incelendiğinde osteoporoza rastlanmıştır.Ancak eskiden pek dikkat çekmeyen osteoporoz 2000’li yıllarda yaşlı nüfusun artmasıyla birlikte giderek daha dikkat çeken ve önemsenmesi gereken duruma gelmiştir. Neredeyse günümüzde uygarlığın bize hediye etttiği ve bireylerin yaşam kalitesini önemli ölçülerde etkileyen çağdaş bir hastalık olmuştur.
Osteoporoz nasıl bir hastalıktır?
Osteoporoz sinsi ilerleyen bir hastalıktır. Bu yüzden “ sessiz hırsız ” da denilmiştir.
Kemiklerden her gün bir miktar çalan yalnız uzun süre hiçbir belirti vermeyen bir hastalık olması ona bu ismin takılmasına sebep olmuştur.
Ne yazık ki osteoporozun en kötü sonucu dediğimiz kırıklar oluştuğunda hastalık çok ilerlemiş durumdadır ve tedavisi bu dönemde oldukça zordur.

Osteoporozda Kullanılan Vitamin ve Mineraller:Sağlıklı bir kemik yapısına sahip olmak için bilinçli ve doğru beslenme gerekir. Osteoporoz, gereken doğru önlemler alındığında büyük ölçüde önlenebilen bir hastalıktır. Beslenme alışkanlıklarında bir takım değişiklikler yaparak, ileriki yaşlarda olabilecek kırıkları engelleme şansı vardır. Daha güçlü kemiklere sahip olmak amacıyla beslenmede alınacak bazı tedbirler hiçbir yaş için çok geç değildir.

Aşağıdaki besinlerin az veya fazla tüketilmesi osteoporoz oluşumunda çok önemli etkileri vardır:
• Vitamin ve mineraller
• Proteinli gıdalar
• Besinlerde bulunan doğal bitkisel östrojenler
• Doymuş yağlar, esansiyel yağ asitleri
• Lifli gıdalar

Osteoporoz Nasıl Olur?Kemik dokusu bedenimizin en ilginç yapılarından birisidir. Çünkü zamanla biraz yıkılan birazda yapılan bu sayede daima kendini yenileyen bir dokudur. Çocuklarda ve gençlerde yapım daha fazla, orta yaşlarda ise yapım kemik yıkımına eşittir. Daha İleriki yaşlarda yıkım yapımdan fazladır ve buna bağlı olarak kemik kitlesi de gün geçtikçe azalır. Osteoporozda bu denge bozulmuştur. Ya yapımdaki noksanlık ya da yıkımda olması gerekenden fazlalık söz konusudur.

Kadınlarda östrojen hormonu kemiklerin yıkımını önlemektedir. Regl kesimiyle (menopoz) östrojen hormonu azaldığından kemik yıkımı artar. 35 yaşında kemik kütlesi hayat boyunca en yüksek seviyededir. Bu yüzden o yaştaki kemiğe “pik kemik kütlesi “ denir. Kemik kütlesini bankaya yatırılmış paralara benzetirsek, 35 yaşından sonra bu miktarın üzerine çıkılması mümkün değildir.Yani; 35 yaşında kemik bankasından emekli olmadan önce kemik miktarımızı artıracak ne yaptıysak ileride o yanımıza kar kalacaktır. Günümüzde çocuk ve genç yaşlarda gerektiği kadar kalsiyum alınmıyor, yeterince güneş ışığından yararlanılmıyor doğal olarak da kemik kitlesi düşük olur ve menopoz sonrası da bu kemik kolaylıkla kaybedilir. İleriki yaşlarımızda osteoporozla mücadelede güçlü olabilmek için erken yaşlarda kemik sağlığımızı korumak adına çaba göstermeliyiz.
Tedavi İle Kemikler Normale Döner mi?
Osteoporoz tedavisinde amaç mevcut kemik kitlesinin korunması ve / veya daha da artırılmasıdır. Ancak, osteoporotik kemikler genellikle mevcut tedavilerle tam normale dönemeyebilir. Yalnız bilinmesi gereken, kemik kaybı tedavi ile durdurulabilir, üstelik bazen bir miktar kemik kazanılabilir. Kırık riski taşıyanların teşhis ve tanı yöntemleriyle önceden belirlenmesi ve koruyucu tedbirlerin alınması ile kalça kırıkları % 20, omurga kırıklarında % 12 diğer tüm kırıklarda % 25 oranında azalma olabileceği bildirilmektedir.Yani; 35 yaşında kemik bankasından emekli olmadan önce kemik miktarımızı artıracak ne yaptıysak ileride o yanımıza kar kalacaktır. Günümüzde çocuk ve genç yaşlarda gerektiği kadar kalsiyum alınmıyor, yeterince güneş ışığından yararlanılmıyor doğal olarak da kemik kitlesi düşük olur ve menopoz sonrası da bu kemik kolaylıkla kaybedilir. İleriki yaşlarımızda osteoporozla mücadelede güçlü olabilmek için erken yaşlarda kemik sağlığımızı korumak adına çaba göstermeliyiz.
Tedavi İle Kemikler Normale Döner mi?
Osteoporoz tedavisinde amaç mevcut kemik kitlesinin korunması ve / veya daha da artırılmasıdır. Ancak, osteoporotik kemikler genellikle mevcut tedavilerle tam normale dönemeyebilir. Yalnız bilinmesi gereken, kemik kaybı tedavi ile durdurulabilir, üstelik bazen bir miktar kemik kazanılabilir. Kırık riski taşıyanların teşhis ve tanı yöntemleriyle önceden belirlenmesi ve koruyucu tedbirlerin alınması ile kalça kırıkları % 20, omurga kırıklarında % 12 diğer tüm kırıklarda % 25 oranında azalma olabileceği bildirilmektedir.

Osteoporozdan KorunmaDüzenli doktor kontrolleri osteoporozdan korunmada en önemli adımdır. Alınabilecek basit bazı tedbirlerde osteoporoza karşı korunmada yardımcı olabilir.

Nedir bu tedbirler?
Öcelikle sigarayı bırakın, alkol ve kahveden uzak durunuz. Güneş ışığından mümkün olduğunca yararlanın. Evinizi, işinizi, yaşadığınız çevreyi güvenli duruma getirin, düşmelere sebep olacak durumları engellemeye çalışın.
Doktorunuzun tavsiyelerini ihmal etmeyin, uygun göreceği egzersizleri yapın ve günlük hayatınızda bel ve sırtınızı korumaya yönelik çeşitli tavsiyeleri uygulayın.En önemlisi, OSTEOPOROZ’a karşı düzenli aralıklarla kontrollerinizi yaptırın. Gelecekteki hayatınızı rahat ve aktif yaşayabilmeniz ancak erken teşhisle mümkün olabilir. Bu sebeple kemik yoğunluğunuzu doktorunuzun uygun göreceği periyotlarla ölçtürebilirsiniz.
İlk olarak beslenmemizde bazı değişiklikler yapmalıyız. Süt ve süt ürünleri gibi kalsiyumdan zengin besinlerin fazlaca tüketilmesi gerekir. Yalnız bu tip ürünler yüksek oranlarda da yağ içerebilirler, yağsız veya yağı azaltılmış olan ürünlerin kullanımına dikkat edilmeli. Özellikle magnezyum ve C vitamini takviyesi almalı, yüksek proteinli besinlerden kaçınmalı, tuzu azaltmalı ve lifli gıdalara daha fazla yer vermeli(sebzeler).
Osteoporozu ve sebep olabileceği olumsuzlukları bir çok durumda engellemek ya da en az seviyeye düşürmek mümkündür. Bazı tedaviler, kemik kaybı gelişmiş hastalarda bile ümit verici olsa da esas tedavi “koruyucu tedavi“dir. Çocukluktan beri bireylerin diyet ve yaşam şekillerinde yapılabilecek değişimler ile kemik dokusunun artmasını ve korunmasını sağlamak, menopoz gibi hızlı kayıp dönemlerinde gerekli önlemleri erkenden almak ve risk altındakileri eğitmektir.
Konunun uzmanı bir doktora muayene olarak tedavinizi yaptırın, düzenli aralıklarla kontrollerinizi ihmal etmeyin .
UNUTMAMALISINIZ… “osteoporoz önlenebilir” bir hastalıktır. Bir şeyler yapmak için hiçbir zaman çok geç değildir.