Bonsai Nasıl Şekillendirilir ?
Dalların budanmasıyla ağacınız temel formunu kazanmış olacaktır. Yetiştirmeyi düşündüğünüz bonsai çeşitlerinde farklılık göstermekle birlikte aşağıda tarif edilen dallar genellikle kesilmelidir:
1. Ağacın en çok bakılan tarafındaki dallardan yere yakın olanlar kesilmelidir. Yani ağacın 1/3′ünde hiç dal olmamalı. Bu etkileyici bir kök ve gövde oluşumunu sağlayacaktır.
2. Aynı seviyede tamamen karşılıklı duran dallar kesilmelidir. Asimetrik bir görünüm için bu şarttır.
3. Aynı tarafta ve biribirini aralıksız takip eden dallar kesilmelidir.
4. Gödenin bir tarafından diğer tarafına doğru uzanan biçimsiz dallar kesilmelidir.
5. Aşağıya doğru uzanan dallar kesilmelidir.
Ağaca şekil kazandırmanın bir yolu da tel ile bağlamaktır. Şekil verilmesi kolay alüminyum yada bakır teller bunun için elverişlidir. Ağaç gövdesi için kalın, dallar için ince teller seçmek doğru olacaktır. Telin başlangıç noktası ağacın arka yüzü olmalıdır.
Sadece tek bir dala şekil vermeyi düşünüyorsanız bile mutlaka karşılıklı dallar tel ile bağlanmalıdır. Aksi takdirde biçim vermek istediğiniz dal arzu edilen şekli alamayacaktır.
Kök,gövde ve dallar temel olarak büyüme yönüne göre yani aşağıdan yukarı doğru spiral olarak şekillendirilmelidir. Tel sarılırken sarımlar mümkün olduğunca aynı mesafelerde olmalı ve dalları gereğinden fazla sıkmamalıdır.
Daha ince dallar tel ile sarılırken sarımlar yaprak aralarından geçmelidir. Asla yapraklar sarılmamalıdır.
Burada şekil 1 de olan doğrudur. Şekil 2 de gördüğünüz gibi yapraklar çok kötü durumdalar.
Tel ile bağlamadan önce dallardaki aşağıya doğru büyüyen yan dallar ve yapraklar budanmalıdır.
Bağlamadan sonra dikkat edilmesi gerekenler:
*Tel fazla sıkılmamalıdır. Yeni bonsaiların hassas kabukları vardır. Yıpratılmamalı.
*Sarılan tel kabuk içine girmemeli. 4-6 hafta arasında sarılan teller çıkarılıp gerekirse yenisi sarılmalıdır.
*Bu işlemlerin ardından Dinlenmeye ihtiyacı olan bonsai güneşe çıkarılmamalı, saksı değişimi yapılmamalı, sık sık spreyle ıslatılmalıdır.
Bonsai şekillendirilirken telle sarmaktan başka yöntemler de kullanılabilir;
Taş ile ağırlık yaparak
Bazı dalları saksıya bağlamak
Tahta parçası ile dal gövde açısını değişitirmek gibi alternatif yöntemler denenebilir.
BONSAI KURALLARI
Bütün sanat dallarında olduğu gibi bonsai sanatındada bazı kurallar vardır. Kurallar kelimesi bonsai sanatını tanıtma kullanılacak güzel bir kelime değil fakat bu çoğu bonsai ustasının kulladığı bir kelime. Kuralları tabiki çok katı değil ve istenildiği zaman kıralınabilinirler. Fakat yeni başlayan için çok yararlı bilgiler içerirler.
Kuralların çoğu Japon kültüründen gelmektedir ve amaç olarak hangi uygulamaların bonsai üzerinde çalışıp çalışmadığını belirler. Güzel bir bonsai yaratanın doğal yeteneğine, esinlenmesine, ve kurallara genel olarak uymasına bağlıdır.
- Gövde Kuralları
1 . Ağacın uzunluğu gövde çapının 6 katı olmalı.
2 . Gövde bakana doğru hafifçe eğimli olmalı.
3 . Gövde yüzeyden itibaren genişlemeli,bitkiyi taşıyabilecek kalınlıkta olmalı.
4 . Kökler gövdeden dairesel olarak ayrılmalı.
5 . Gövdeden bakana doğru çıkan kök olmamalı.
6 . Doruk bakana doğru eğimli olmalı.
7 . Gövde yüzeyde kalın, doruğa doğru incelen yapıda olmalı.
8 . ‘Cascade’ stili haricinde doruk yüzeyin üzerinde olmalı.
9 . Doruğun yönü gövdenin yüzeyden ayrıldığı yönle aynı olmalı.
10. Gövde üzerindeki eğriler bakana doğru olmamalı.
11. S şeklindeki eğrilerde aşırıya kaçmamalı.
12. Boy uzadıkca eğriler birbirine daha yakın ve küçük çaplı olmalı.
13. Ağaçta sadece bir tane doruk olmalı.
14. İki gövdeli ağaçlarda gövde yüzeye yakın bir yerde ayrılmalı.
- Dallar
1 . Dallar birbirleriyle veya gövdeyle kesişmemeli.
2 . Gövdeden bakana doğru çıkan dal olmamalı.
3 . İlk dal yüzeyden yaklaşık olarak ağaç boyunun 1/3′ü kadar yukarıda olmalı.
4 . Sonraki dallar kalan yüksekliğin 1/3′ü kadar yukarıda olmalı.
5 . Dallar gövdedeki eğimlerin dış yüzünden ayrılmalı.
6 . Dalların çapları gövdeyle orantıtlı olmalı. Gövde çapının 1/3′ünden kalın çaplı dallar kalındır.
7 . İlk dal sağda (**** solda), ikinci dal solda (**** sağda), üçüncü dal arkada olmalı.
8 . Dallar birbirlerine paralel görünmemeli.
9 . Dalların kalınlık ve boyları gövde üzerindeki yüksekliğine göre azalmalı.
10. Dallar arasında yeterli boşluk bulunmalı.
11. Birinci ve ikinci dallar orta çizginin önüne doğru yerleştirilmeli.
12. Birinci, ikinci ve üçüncü dallar arasındaki açı yaklaşık olarak 120 derece olmalı.
13. Gövde üzerinde aynı hizada (tekerlek şeklinde **** simetrik) dal olmamalı.
14. Dallar üzerindeki dallar da aynı kurallarla yerleştirilmeli, yanlız aşağı **** yukarı giden dal olmamalı.
15. Ağaca yaşlı görüntüsü vermek için alt dallar aşağıya goğru eğimli olmalı.
16. İkiz gövdeli ağaçlarda gövdeler arasında dal bulunmamalı.
17. “Jin” görünür bir yerde olmalı.
- Saksı
1 . Ağaç saksının orta noktasının gerisinde ve bir miktar sağda ya da solda olmalı.
2 . Renkli saksılar çiçek açan ve meyve veren ağaçlarda kullanılmalı ve renk çiçek rengiyle uyumlu olmalı.
3 . Saksı derinliği ağaç çapıyla aynı olmalı.
4 . Saksı genişliği ağaç uzunluğunun 2/3′ü kadar olmalı.
5 . Saksının şekli ağaçla uyumlu olmalı. Sağa sola fazla eğimli olmayan ağaçlar dikdörtgen saksıda, eğim hareketi fazlaysa oval *yuvarlak saksılar seçilmeli. Büyük ağaçlarda derin ve dikdörtgen saksılar kullanılmalı.
- Toprak
1 . Toprak iyi karıştırılmalı, katmanlar olmamalı.
2 . Güçlü gübre kullanılmalı.
3 . Sulama üstten yapılmalı.
4 . Ortam nemli olmalı.
5 . Toprak karışımının kalın kısmı kullanılmalı ince toprak fazla katılmamalı.
6 . Ağaç belli bir düzende değil ihtiyaç duydukça sulanmalı.
7 . Sadece tropikal ağaçlar kapalı ortamlarda yetiştirilmeli, normal ağaçlar içeride yetiştiriliyorsa belli dönemlerde soğukta bırakılmalı.