nizip savaşının maddeleri (1839)

Mehmet Ali Paşa, Osmanlının Rusya'yla askerî, ingiltere'yle ekonomik ittifak yapmasına meydan okurcasına tekrar saldırıya geçmiştir. Nizip'e (Gaziantep) kadar ilerleyen Kavalalı, Osmanlı ordularını burada ağır bir yenilgiye uğratmıştır. Bu sırada İstanbul'da padişah II. Mahmut hastalanarak vefat etmiştir.

Yenilikleri
Her alanda yenilik yapılmasına gerek duyan II. Mahmut, tıpkı III. Selim gibi Batılılaşmaktan yanaydı. Onun zamanında;
• İlköğretim zorunlu hâle getirilmiştir.
• Harbiye ve Tıbbiye Mektepleri açılmıştır.
• Askerî okullarda yabancı dil dersleri verilmiştir.
• Yabancı eserlerin Osmanlıcaya tercümesi yapılmıştır.
• İlk resmî gazete olan Takvim-i Vakayi çıkarılmıştır.
• Divan kaldırılmış, Bakanlar Kurulu oluşturulmuştur.
• Divan'ın hukuksal yönden işlevini yerine getirmek üzere Meclis-i Valayı Ahkam-ı Adliye kurulmuştur.
• Divan'ın yürütme gücünü kullanmak için Dar-ı Şurayı Bab-ı Ali kurulmuştur.
• Devlet memurlarına fes ve pantolon giyme zorunluluğu getirilmiştir.
• Devlet dairelerine padişah portresi asılmıştır.
• Pasaport uygulaması başlatılmıştır.
• Askerî amaçlı ilk nüfus sayımı yapılmıştır.
• Avrupa'nın önemli başkentlerinde elçilikler açılmıştır.
• Devletin ölen görevlinin malına el koyması uygulaması olan müsadere kaldırılmıştır, özel mülkiyete saygı esası getirilmiştir.
• Avrupa'ya öğrenciler gönderilmiştir.
II. Mahmut'un yaptığı bu yenilikler Batıyla Osmanlı arasındaki farkı kapatmaya yöneliktir. Ancak, Avrupa'nın bilimi ve teknolojisinden yararlanmanın yanında kıyafetleri, kurumları ve adetleri taklit edilmiştir. Bu bakımdan yenilikleri halktan kopuk gerçekleşmiştir.