Omurgasız hayvanlar hangileridir, özellikleri nelerdir?
Hayvanlar aleminin en geniş kısmını (yaklaşık %95′ten fazlası) omurgasızlar kapsar. Bu gruptaki hayvanlarda omurgalılarda olduğu gibi gelişmiş bir iskelet bulunmaz yani omurgası olmayan canlılardır.
Omurgasız hayvanların büyük bir çoğunluğu vücudun dış kısmını örten ve destekleyen dış iskelet bulundurur.
Bazı türleri belli bir yere tutunmuş olarak yaşasa da birçok türü aktif olarak hareket edebilir.
Omurgasız hayvanların bazıları suda, bazıları karada yaşamaya uyum sağlamıştır.
Omurgasızlar, bir omurgası olmayan hayvanlara verilen genel bir addır.
Omurgasız olarak adlandırılan canlıların yapılarında hiçbir iskelet bulunmaz. Omurgasız hayvanların vücudunun dış kısmını örten ve destekleyen bir dış yapı bulunur.
Omurgasızlar, Parazoa (gerçek dokulara sahip olmayan canlılar) ve Eumetazoa (gerçek dokulara sahip canlılar) olmak üzere iki alt sınıfta incelenirler.
Omurgasız hayvanların kıkırdak doku ve kemik dokudan oluşan iskeletleri yoktur.
Bazı omurgasız hayvanların vücutlarında iskelet görevi gören değişik yapılar vardır. Örneğin; yengeçlerde bulunan sert kabuk ve böceklerdeki kitin adı verilen örtü iskelet görevi yapar.
Omurgasız hayvanların bir bölümü karada bir bölümü suda yaşar. Karada yaşayan omurgasız hayvanların akciğerleri yoktur. Bu hayvanlar trake solunumu ya da deri solunumu yaparlar.
Suda yaşayan omurgasız hayvanlar ise solungaçlarıyla solunum yapar.
Omurgasız hayvanlar;
Süngerler
Sölenterler
Solucanlar (yassı solucanlar, yuvarlak solucanlar, halkalı solucanlar)
Yumuşakçalar
Eklem bacaklılar (kabuklular, araknitler, çok ayaklılar, böcekler)
Derisi dikenliler olmak üzere 6 gruba ayrılırlar.
Süngerler
En ilkel hayvan grubudur.
Sularda bir yere tutunarak yaşarlar.
Vücutlarında doku ve organ farklılaşması yoktur.
Sudaki besin parçacıklarıyla beslenirler.
Yumurta oluşumu ve tomurcuklanma ile çoğalırlar.
Sölenterler
Vücutlarında tam bir doku ve organ farklılaşması görülmez.
Basit bir sindirim kanalı ve ağsı sinir yapılarını taşırlar.
Sölenterlerin üç çeşidi bulunur. Bunlar deniz adası, mercan ve hidradır.
Yumurta üretimi ve tomurcuklanma ile çoğalabilirler.
Solucanlar
Doku ve organ farklılaşması görülen ilk hayvan grubudur.
Kasları yardımıyla aktif hareket edebilirler.
Yumurta ile çoğalırlar.
Derileri ince ve nemli olup deri solunumu yaparlar.
Üç farklı çeşidi bulunur.
Yumuşakçalar
Su ve nemli topaklarda yaşarlar. Vücutları nemlidir.
Karada yaşayanları deri suda yaşayan solungaç solunumu yapar.
Vücutları çevresinde kavkıları (sert kabuk) bulunur.
Ahtapot, midye, salyangoz, mürekkep balığı bu gruba girer.
Eklem bacaklılar
En fazla türe sahip olan hayvan grubudur. Vücutları çevresinde kitin yapılı dış iskelet bulunur.
Karada yaşayanları trake ve suda yaşayanları solungaç solunumu yapar. Dört çeşit alt grupta incelenir:
Böcekler: Vücutları baş, göğüs ve karın kısımlarından oluşur. Yumurtayla çoğalırlar. Büyüme ve gelişmeleri sırasında başkalaşım geçirirler.
Çok ayaklılar: Her vücut halkasından bir çift ayak çıkar. Kırkayak ve çiyan gibi.
Örümcekler: Anten ve kanat taşımazlar. Akrep, bit, pire, kene, örümcek gibi.
Kabuklular: Eklem bacaklıların suda yaşayan grubudur. Yengeç, istakoz, karides gibi.
Derisi dikenliler
Vücut üzerinde dikensi sert çıkıntılar korunmayı sağlar.
Tamamı sularda yaşar.
Solungaçlarıyla solunum yaparlar.
Deniz yıldızı, deniz kestanesi, deniz hıyarı gibi canlılar bu gruba girer.