Sık görülen bir rahatsızlık olan burun tıkanıklığı bazen hayatı çekilmez hale getirecek kadar ciddi olabilir.
Doktorlar burun tıkanıklığını nedenlerini dörde ayırır.
Ancak bazı hastalarda bu dört kategoriden bazıları beraber de görülür.

Infeksiyonlar

Erişkin bir kişi senede ortalama olarak iki üç kez soğuk algınlığı olabilir çocuklarda ise bu biraz daha sıktır.
Bu tip sıradan soğuk algınlığına tükrük damlacıkları ve daha sık olarak
el-burun teması sonucu bulaşan virüsler neden olur.
Virüs buruna birkez yerleştikten sonra vücüttan yanıt olarak histamin gibi
kimyasal maddeler salınır ve bu maddeler burun içine olan
kan akımını artırarak burun içi dokularda şişliğe ve bu dokulardan fazla
miktarda mukus salgılanmasına neden olur.
Kullanılan antihistaminik ve dekonjestan
(burun açıcı) ilaçlar bu reaksiyonlar sonucu oluşan
burun tııkanıklığını açarak rahatlama sağlar ancak iyileşme
zamanla kendiliğinden olur.

Bu viral enfeksiyonlar sırasında burun ve sinusler mikroplara karşı oldukça korumasızdır.
Berrak renkli burun akıntısı sarı-yeşil görüntü kazanırsa bu mikroplarında işe
karıştığını gösterir ve bu durumda bir doktora görünmek gerekir.
Akut sinüs enfeksiyonu olabilecek bu durumlarda burun tıkanıklığı,
koyu kıvamlı burun akıntısı, yüzde dolgunluk ve diş,göz ve baş ağrısı olabilir.

Kronik sinüs enfeksiyonları her zaman ağrıya neden olmaz ancak burun tıkanıklığı ve geniz akıntısı olur.
Bu hastaların bazılarında da polip denilen burun içi etleri gelişir
ve sinuslerdeki enfeksiyon alt solunum yollarına inerek kronik öksürük,
bronşit ve astıma neden olur.
Akut sinüs enfeksiyonları genellikle antibiotik tedavisinden
yarar görür ancak kronik sinüzitin tedavisi çoğu kez cerrahidir.

Yapısal Nedenler

Bu kategoriye giren nedenleri her iki burun deliğini birbirinden ayıran ince
kıkırdak yapıdaki burun orta bölmesinin deformiteleri oluşturur.
Bu deformitelerin nedeni hayatın bir döneminde geçirilmiş olan travmalardır.
Bazan bu travmalar burun tıaknıklıoğından çok yıllar
önce çocukluk çağında geçirilmiş ve unutulmuş olur.
Tüm yenidoğanların %7’sinin burnu doğum sırasında hasar görür.
Görüldüğü gibi yamuk burun orta bölmesi oldukça sık bir sorundur.
Eger bu sorun nefes almayı engelliyorsa cerrahi olarak düzeltilmelidir.

Çocukluk çağının en sık burun tıkanıklığı nedeni genizetidir.

UYARI: Antihistaminik kullanımına bağlı uyku hissi olan hastalar otomobil veya dikkat kullanımı dikkat isteyen araçları kullanmamalıdır.
Aynı şekilde burun açan (dekonjestan) ilaçlar kalbi uyarır ve kan basıncında yükselmeye neden olabilir.
Soğuk algınlığı grip tedavisinde kullanılan bu tip ilaçları göz tansiyonu ve prostatı olanlar dikkatle kullanmalıdırlar.

Vazomotor Rinit (damarsal soğuk algınlığı)

Rinit burun ve onun içini döşeyen dokuların iltihabıdır.
“Vazomotor” ise damar cidarını harekete geçiren olayları tanımlayan terimdir.
Burunun içini döşeyen dokular yoğun kılcaldamar ağı ile kaplıdır.
Normal de büzüsme ve genişleme yeteneğiolan bu damarlar yarı açıktırlar.
Ancak yoğun egzersiz yapan kişlerde salınan adrenalin bu damarlarda
büzüşmeye yol açarak nefes almayı kolaylaştırır.
Bunu tam tersi ise allerjik durumlarda ve soğuk algınlığıde görülür.
Burundaki damarlar kanla dolarak genişler ve nefez almak güçleşir.

Allerji ve enfeksiyon dışı bazı durumlarda da bu damarlar genişler
ve vazomotor rinit gelişir. Stres, tiroid bezi yetmezliği, gebelik,
tansiyon ilaçları,uzun süreli burun damlası kullanımı ve
sigara dumanı vazomotor rinit nedenleri arasındadır.

Hastalığın başladığı dönemlerde burun tıkanıklığı genellikle geçicidir.
Ancak vazomotor rinitin nedeni ortadan kaldırılamaz ise
kan damarları büzüşme yeteneğini giderek kaybeder
ve kronik burun tıkanıklığı gelişir.
Tıkanıklık uykuda daha belirgin hale geldiğinden yatarken başın yükseltilmesi
gerekebilir. Ancak tam iyileşme için bazen cerrahi müdahale gerekebilir.

Kaynak: Taksim Egitim Hastanesi K.B.B Servisi