Ülkemizde genis bir arastirma yapilmamistir fakat Amerika Birlesik Devletleri’nde yapilan bir arastirmada her on Amerikali’dan birinde normal konusmayi anlamayi engelleyecek kadar isitme kaybi oldugu bulunmustur. \”Yükses sese maruz kalmak\” en sik karsilasilan sebeptir. \”Gürültü\” Gerçekten Kulaklarima Hasar Verebilir Mi? Evet, gürültü tehlikeli olabilir. Yeteri kadar yükses ve uzun süreli olursa, isitmenize zarar verebilir. Gürültünün sebep oldugu hasar, sinir tipi isitme kaybi olarak adlandirilir; birçok sebep bu tip isitme kaybina yol açabilir ama gürültü kaynakli olanin önemli bir ayricaligi vardir-ilerlemesi durdurulabilir veya olmadan tamamen önlenebilir.

Kulaklarimi Alistirabilir Miyim? Hayir. Sayet hep gürültüde büyüdügünüz için buna alistiginizi zannediyorsaniz bu yanlistir. Gürültü isitmenizi azaltmistir ve hiç bir ilaç, operasyon veya isitme cihazi gürültünün kulaginizda yaptigi hasari tam olarak düzeltemez.

Kulak Nasil Çalisir? Kulak dis, orta ve iç olmak üzere baslica üç bölümden olusmustur. Dis kulak, kulak kepçesi ve dis kulak yolundan meydana gelmistir. Kulak zari, dis kulak ile orta kulagi birbirinden ayirir. Orta kulaktaki üç küçük kemikçik ses dalgalarinin iç kulaga iletilmesini saglarlar. Iç kulakta isitme siniri baslar ve sesi beyine tasir.

Her türlü ses kaynagi, havaya ses dalgalari veya titresimleri gönderir. Bunlar dis kulak yolundan geçerek kulak zariniza çarparlar ve zarinizi titrestirirler. Titresimler orta kulaktaki kemikçikler vasitasiyla iç kulaga, isitme sinirine iletilirler. Burada titresimler, sinir uyarilarina dönüsürler ve beyinde ilgili bölgeye gönderilirler. Beyin, sesi \”müzik, kapi çarpmasi, insan sesi\” seklinde ayirarak yorumlar.

Gürültü çok siddetli olursa iç kulaktaki sinir hücrelerini öldürmeye baslar. Gürültüye daha uzun maruz kalindikça daha fazla isitme siniri hasar görür. Isitme sinirinizde sinir sayisi düstükçe de isitmeniz azalir. Ölü sinir hücrelerini hayata döndürmek mümkün degildir; hasar kalicidir.

Gürültünün Zararli Oldugunu Nasil Bilebilirim? Insanlarin gürültüye karsi hassasiyetleri degisir.
Genel olarak su sartlarda gürültü kulaginiza zarar verebilir:
*kendinizi duymak için bagirmak zorunda kaliyorsaniz
*gürültü kulaginizda agri olusturuyorsa
*kulak çinlamaniz oluyorsa
*gürültüye maruz kaldiktan sonra birkaç saat hafif sagir gibi oluyorsaniz.

Ses, bilimsel olarak iki türlü ölçülebilir. Sesin yogunluk veya siddeti ki \”desibel\” cinsinden ifade edilir. Frekans, sesin saniyedeki titresim sayisidir. Ses, alçak frekanslarda \”kalin(pes)\”, yüksek frekanslarda \”ince(tiz)\” duyulur.

Sesin Frekansinin Benim Isitme Kaybimla Ilgisi Nedir? Frekans saniyedeki titresim olarak ifade edilir. Isitmenin en iyi seviyede oldugu çocuklar, saniyede 20 ile 20.000 titresim arasindaki sesleri duyabilirler.

Insan sesi 300 ile 4000 frekans arasindadir ve insanlar bu aradaki sesleri digerlerinden daha iyi duyarlar. Isitme kaybi basladiginda ilk önce yüksek frekanslarda duyma azalir iste bu sebepledir ki kisiler ince sesli bayan ve çocuklarin seslerini duymada zorlanirlar.

Yüksek frekanslardaki kayip, sesin yapisini da bozabilir; bu yüzden kisiler isitse bile isittiklerini tam olarak anlamakta zorluk çekerler. Isitme kaybi olanlar çogunlukla birbirine benzeyen sesleri ayirdetmede zorlanirlar.

Desibel Nedir? Sesin siddeti desibel (dB) cinsinden ölçülür. \”0\” desibel insan kulaginin isitebilecegi en düsük ses olarak kabul edilir. \”180\” dB ise roketin firlatilis aninda çikardigi ses olarak ölçülür.

Desibeller logaritmik olarak artar ve azalir. Bu su anlama gelir. 20 dB, 10 dB’den 10 kat daha siddetlidir. 30 dB, 10 desibelden 100 kat daha siddetlidir.

Yaklasik ses seviyesi (dB) Örnek
———————————
0 Insan kulaginin duyabilecegi en düsük ses
30 Fisilti, sessiz konusma
60 Normal konusma, dikis makinasi, daktilo
90 Agir vasita trafigi, günlük maksimum insan 8 saat maruz kalmalidir (insanlarin % 90′nini korur)
100 Elektrikli testere, asfalt delme makinasi, (korunmasiz olarak günde iki saat maruz kalinabilinir)
115 Yüksek sesli roket veya rock konserleri (günde maksimum 15 dakika maruz kalinabilir)
140 Silah sesi, jet motoru, (korunmasiz kulaklarda agri olusturur. Kulak korunmadan bu sese izin verilmemelidir)

Desibeller Kulagimi Etkilemeden Ne Kadar Yüksek Olabilir? Uzmanlar 85 desibel üzerindeki sese sürekli maruz kalmanin tehlikeli olabileceginde anlasmislardir.

Duydugum Sesin Süresinin, Isitmemi Etkileme Tehlikesi Ile Bir Ilgisi Var Midir? Kesinlikle vardir. Yükses siddette sese ne kadar uzun süre maruz kalirsaniz, isitmenizde o kadar fazla hasar olusur. Ayni zamanda ses kaynagina ne kadar yakin olursunuz o kadar fazla etkilenirsiniz. Her silah sesi, yakindaki kisilerin isitmesinde hasar meydana getirebilir. Uzun namlulu silahlar ve top daha siddetli ses çikardiklari en kötüleridir. Fakat oyuncak silahlar bile sayet yakinsaniz isitmenizde hasar meydana getirebilirler. Son zamanlarda gençlerde yapilan arastirmalar önemli ölçüde alarm vermektedir. Çok gürültülü diskolar ve kulakliklarla yüksek sesli müzik dinlemek bunun sorumlusu olabilir.

Gürültü, Isitmemin Disinda Daha Fazla Bir Zarar Verebilir Mi? Gürültüye maruz kalindiktan sonra ortaya çikan kulak çinlamasi çogunlukla kalicidir. Bazi kisilerin, yüksek ses karsisinda endise ve hassasiyeti artabilir, nabiz ve kan basincinda artis olabilir veya mide asit salgisinda artis görülebilir. \”Yüksek gürültü\” ayrica is ortaminda dikkati dagitarak verimi düsürebilir.

Isitme Koruyucular Kullanmali Miyim? Sayet çok gürültülü bir ortamda çalisiyorsaniz, isitme koruyuculari kullanmalisiniz. Ayrica çok gürültülü bir alet veya silah kullanirken de kullanmalisiniz.

Isyerinde günde sekiz saatten fazla 85dB veya yukarisinda gürültüye izin verilmemelidir. Çalistiginiz yerde ortalama ses siddeti sekiz saat süre ile 90 dB’den yüksek ise isitme koruyuculari kullanmalisiniz.

Isitme Koruyuculari Nelerdir ve Ne Kadar Etkilidirler? Bu koruyucular zara ulasan sesin siddetini azaltmaya yararlar. Iki türde karsimiza çikarlar: kulak tikaçlari ve kulakliklar.

Kulak tikaçlari dis kulak yoluna takilan ve sesin siddetini önleyen tikaçlardir. Bunlarin etkili olabilmesi için kulak yolunu tam tikamalari gerekir. Çesitli boyutlarda satilmaktadirlar. Kullanirken temiz olmalarina ve dis kulak yolunu tahris etmemelerine titizlik gösterilmelidir.

Kulakliklar bütün kulagi kaparlar ve bir bant ile iki kulaklik birbirine baglidir. Etkili olmasi için kulak kepçesini sikica kapatmasi gerekir.

Tam uygulanan kulak tikaçlari ve kulakliklar sesin siddetini 15 ile 30dB kadar azaltirlar. Ikisi birbirine esit etkili olsa da kulak tikaçlari düsük frekanslarda daha fazla, kulakliklar yüksek frekanslarda daha fazla etkilidirler.

Beraber kullanildiklarinda ek olarak 10-15dB daha fazla koruma saglarlar. Gürültü 105dB’den yüksekse beraber kullanimlari önerilir.

Niçin Kulaklarimi Sadece Pamuk Ile Kapatamam? Kulak kanalina sokulan basit pamuk ve kagitlar sesi çok etkili önleyemezler sadece 7dB kadar siddeti azaltirlar.

Isitme Koruyucularinin Genel Problemleri Nelerdir? Bu tür isitme koruyucu kullanan isçilerin faydalanmalari gereken koruyuculugun yarisindan daha azi ile korunduklari bulunmustur. Bunun sebebi koruyucularin uygun ve sürekli kullanilmamalaridir. Sekiz saat devamli kullanildiginda 30dB koruma getiren koruyucular mesela sadece bir saat takilmazlarsa koruyuculuklari 9dB’e düsmektedir.

Koruyucular yipranmis veya yirtilmissa kisiler yaklasik 1000 kat daha fazla ses enerjisine maruz kalmaktadirlar.

Bunlara ek olarak, gürültüye maruz kalma, birikim yapar. Evde veya oyunda karsilasilan gürültü de günlük limite eklenmelidir. Isyerinde maksimum günlük doza ulasilmissa sonradan gürültülü bir ortamda bulunmak veya yüksek sesli müzik dinlemek güvenlik limitini geçmeye sebep olur.

Isitme Koruyucular Kullanirken Diger Insanlari veya Makinelerin Sesini Isitebilir Miyim? Günes gözlükleri nasil görüsü daha kolaylastirirsa, isitme koruyucular da etraftaki gürültüye ragmen konusmalarin daha net anlasilmasina yardimci olurlar. Gürültü olmayan bir ortamda bile isitme koruyucu kullanan kisiler normal bir konusmayi duyabilirler.

Isitme kaybi ve dil problemi olan kisilerde, isitme koruyucular önemli etki yaratmazlar ki zaten bu kisiler isitmelerinin daha fazla bozulmamasi için koruyucu kullanmalidirlar.

Bazen \”isitme koruyucu kullanan isçilerin makinenin bozuk ses çikardigini duymadiklari\” iddia edilir, fakat isçiler bir süre sonra buna alisirlar ve ses degisikligini farkederler.

Sayet Isitmem Halihazirda Hasar Görmüsse Ne Olabilir? Ne Yapabilirim? Isitme kaybi, genellikle yillar içerisinde gelisir. Agrisiz ve yavas yavas oldugu için farkina varmayabilirsiniz. Uzun süre yükses sese maruz kalmayla ortaya çikan \”çinlama\” sesini farkedebilirsiniz. Özellikle gürültülü ortamlarda insanlarin ne dedigini anlamayabilirsiniz. Bu durum yüksek frekans isitme kaybinin baslangici olabilir ve isitme testinizin yapilmasi gerekir. Bazen bu durumlara sadece bir kulak kiri veya kulak iltihabi yol açar ve kolayca tedavi edilebilir. Fakat gürültünün yol açtigi isitme kaybi da olabilir. Bu durum kalici oldugu için tedbirin elden birakilmamasi gerekir. Isitme kaybinizdan süphe ettiginizde kulak, burun, bogaz hekimine basvurunuz. Doktorunuz isitme probleminizi ortaya koyacak ve en iyi tedavi yöntemini önerecektir.