Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Mart Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporunda tüketici fiyatlarının yüzde 1,19 arttığı kaydedildi.
İSTANBUL
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Mart Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda, gıda ve ilişkili hizmet fiyatlarında enflasyonun yüksek seyrini sürdürdüğü, gıda ve yemek hizmetleri dışı yıllık tüketici enflasyonunda düşüş eğiliminin devam ettiği kaydedildi.
TCMB Mart Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu yayımlandı.
Rapora göre, mart ayında tüketici fiyatları yüzde 1,19 arttı, yıllık tüketici enflasyonu sınırlı bir yükselişle yüzde 7,61 oldu. Gıda ve ilişkili hizmet fiyatlarında enflasyon yüksek seyrini sürdürürken gıda ve yemek hizmetleri dışı yıllık tüketici enflasyonunda düşüş eğilimi devam etti. Enerji fiyatları bu dönemde yükseliş kaydetti. Temel mal grubu enflasyonundaki yavaşlama ile çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık artış oranları geriledi. Bununla birlikte, çekirdek enflasyon göstergelerinin ana eğilimi sınırlı oranda yükseldi.
Bu dönemde, Özel Kapsamlı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Göstergesi-H (ÖKTG) ve ÖKTG-I endekslerinin yıllık artış oranları önceki aya kıyasla sırası ile yaklaşık 0,7 ve 0,6 puan azaldı, ÖKTG-H endeksinin yıllık artış oranı yüzde 7,75'e, ÖKTG-I endeksinin yıllık artış oranı ise yüzde 7,10'a geriledi.
Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, mart ayında gıda ve enerji gruplarının katkısı sırasıyla 0,11 ve 0,30 puan arttı. Temel mal grubunun katkısı 0,29 puan gerilerken hizmet ile alkollü içecekler ve tütün gruplarının katkısında belirgin bir değişiklik gözlenmedi. Mevcut durumda, tüketici enflasyonuna en belirgin katkı 3,47 puan ile gıda grubundan geldi.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle enflasyonun üç aylık ortalamalara göre ana eğilimleri incelendiğinde, çekirdek enflasyon göstergelerinin bu dönemde bir miktar yükseliş kaydettiği görüldü. Hizmet enflasyonu ana eğilimindeki yükseliş sürerken temel mal enflasyonu ana eğiliminde de sınırlı bir artış gözlendi.
Mart ayında hizmet fiyatları yüzde 0,56 arttı ve grup yıllık enflasyonu 0,1 puan azalarak yüzde 8,53'e geriledi. Yıllık enflasyon kira ve lokanta-otel dışındaki gruplarda yavaşladı. Kira yıllık enflasyonu artışını sürdürerek genel tüketici enflasyonuna yakınsadı. Aylık artış oranları itibarıyla, gıda fiyatlarındaki olumsuz seyre paralel olarak lokanta-otel grubu öne çıktı.
Grup aylık enflasyonu yüzde 1,42 gerçekleşerek yılbaşından bu yana sergilediği hızlanma eğilimini sürdürdü. Ancak, ulaştırma hizmetleri fiyatlarında şubat ayında gözlenen kısmi artışın ardından yeniden düşüş kaydedildi.
Temel mal grubu yıllık enflasyonu 1,25 puanlık azalışla yüzde 5,54'e geriledi. Dayanıklı tüketim malı fiyatları mart ayında yılın ilk iki ayına kıyasla daha düşük bir oranda artış kaydetti. Türk lirasındaki zayıflamanın sürdüğü bu dönemde otomobil fiyatlarındaki artış sınırlı kalırken mobilya fiyatları yüzde 0,87 yükseldi. Diğer yandan, beyaz eşya fiyatlarında ocak ayındaki yüksek artışın ardından bu dönemde bir düzeltme gözlendi ve fiyatlar geriledi. Böylelikle dayanıklı tüketim malları yıllık enflasyonu baz etkisiyle 1,76 puan azalarak yüzde 3,12'ye geriledi.
Giyim grubunda yıllık enflasyon şubat ayının ardından mart ayında da belirgin bir azalış kaydetti. Giyim ve dayanıklı dışı temel mallar grubunda ise
fiyatlar aylık bazda son döneme kıyasla daha yüksek bir oranda artış gösterse de, yıllık enflasyondaki kademeli yavaşlama sürdü. İktisadi faaliyetteki zayıflamanın bu dönemde Türk lirasındaki değer kaybının temel mal fiyatlarına yansımasını sınırladığı gözlendi.
Enerji fiyatları aylık enflasyonu şubat ayındaki yükselişin ardından mart ayında yüzde 1,60 arttı. Bu gelişmede, Türk lirasındaki değer kaybına ve uluslararası petrol fiyatlarındaki gelişmelere paralel olarak sırası ile yüzde 3,29 ve yüzde 6,38 artan akaryakıt ve tüpgaz fiyatları temel belirleyici oldu. Sonuç olarak, yıllık enerji enflasyonuyüzde 0,19'a yükseldi.
Mart ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 0,42 puan artarak yüzde 14,12 seviyesine ulaştı. Bu gelişmede yıllık enflasyonu yüzde 17,93'e ulaşan işlenmemiş gıda grubu fiyatları belirleyici oldu. Mevsimsellikten arındırılmış veriler işlenmemiş gıda fiyatlarında yılın ilk iki ayında kaydedilen yüksek artışların, mart ayında güçlendiğine işaret etti.
Bu dönemde taze meyve-sebze ve kırmızı et fiyatlarındaki olumsuz seyir sürdü. Buna ek olarak patates fiyatlarının aylık bazda yüzde 21,25 artması ile bu kalemdeki yukarı yönlü eğilim güçlendi. Diğer taraftan işlenmiş gıda grubunda yıllık enflasyon Mart ayında yavaşladı. Bu gelişmede fiyatları bu dönemde yatay seyreden ekmek ve tahıl ürünleri etkili olurken, ekmek ve tahıl dışı gruptaki aylık artış eğilimi (işlenmiş et ürünleri ile zeytinyağı fiyatlarında belirgin olmak üzere) grup geneline yayılarak sürdü.
Gıda fiyatlarındaki bu olumsuz görünümün yemek hizmetleri fiyatlarına yansımaları sürdü. Bu çerçevede, tüketim sepetinin yaklaşık yüzde 30'unu oluşturan gıda ve yemek hizmetleri grubunun yıllık enflasyonu yüzde 14 seviyelerine ulaştı, gıda ve yemek hizmetleri hariç tüketici enflasyonunun yüzde 4,82'ye gerilemesi ile bu iki grup arasındaki ayrışma daha da belirginleşti.
Yİ-ÜFE
Yurt içi üretici fiyatları mart ayında yüzde 1,05 artarken yıllık enflasyon yüzde 3,41'e yükseldi. İmalat sanayisinde yıllık enflasyon yüzde 3,93'e, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 6,04'e geriledi. Ancak, bu dönemde imalat sanayi fiyatlarının aylık artışı Türk lirasındaki değer kaybının etkisi ile güçlü seyretti. Nitekim ana metal ve petrol hariç imalat sanayi fiyatlarının ana eğilimi yukarı yönlü seyrini sürdürdü.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, mart ayında fiyat artışları dayanıklı tüketim mallarında belirgin olmak üzere alt gruplar geneline yayıldı. Dayanıklı tüketim mallarında fiyatlar temelde mücevherat fiyatları kaynaklı yükselirken dayanıksız tüketim malları genelinde ılımlı fiyat artışları gözlendi.
Ara ve sermaye mallarında ise fiyat artışları Türk lirasındaki değer kaybının etkisi ile genele yayıldı. Ana sanayi grupları genelinde fiyatlar üç ay üst üste artış kaydetse de yıllık enflasyon oranları baz etkisiyle gerilemeye devam etti.
Muhabir: Ümit Çevik