Kulakta sıvı toplanması nedir?
Kulakta sıvı toplanması, tıp dilinde Efüzyonlu Otit olarak adlandırılan, ağrı-ateş olmaksızın kulak zarının arkasında, orta kulakta sıvı birikmesiyle ortaya çıkanbir hastalıktır.

Kulakta sıvı toplanması kimlerde görülür? Belirtileri nelerdir?
Kulakta sıvı toplanması çok büyük oranda çocuklarda görülmektedir. En önemli belirtisi işitme kaybıdır. Ağrı-ateş gibi diğer belirtiler ve bulgular olmadığı için tanıyı koyabilmek için dikkatli olmak gerekir. Çocuğun televizyon izlerken sesi çok açmaya başlaması, çocuğu çağırırken yükses sesle çağırmak gerekmesi ya da dersleri çok iyiyken okul başarısında meydana gelen düşme kulakta sıvı toplanmasıyla ortaya çıkan işitme kaybına ilişkin ipuçları olabilir.

Kulakta sıvı toplanması nasıl meydana gelmektedir?
Çocuklar orta kulak iltihaplarına meğillidir. Orta kulak östaki borusu ile genze açılmaktadır. Bu yapının görevi orta kulağın havalanmasını ve drenajını sağlamaktadır. Östaki borusu çocuklarda erişkinlere göre daha yatay seyreder ve erişkindeki açısında 7 yaşında ulaşır. Çocuklarda geniz eti sorunlarına da rastlanabilmektedir. Geniz eti hem östaki borusunun ağzında tıkanmaya yol açabilmekte, hem de orta kulak iltihaplarında rol oynayan bazı mikroplar için bir rezervuar görevi görebilmektedir. Tüm bu faktörlere ek olarak çocuğun bu mikroplarla savaşmak için bağışıklığının olgunlaşma aşamasında olması, bazı olgularda alerjik nezle orta kulak iltihaplarına meğil yaratabilmektedir. Orta kulak iltihabı en çok yaşamın ilk 3 yılında rastlanmaktadır. Orta kulak iltihabı olan bir çocukta kulak arkasındaki sıvı %40 olasılıkla 1 ay, %10 olasılıkla 3 ay ve daha uzun süre kalmaktadır.

Erişkinde kulakta sıvı birikmesi nasıl olur?
Erişkinde kulakta sıvı birikmesi genellikle nezle gibi bir viral üst solunum yolunu takiben meydana gelebilmektedir. Bazen tek kulakta sıvı birikmesi ve aynı tarafta boyunda giderek büyüyen ağrısız bir kitle beraber olursa bu bulgular bir geniz tümörünün sonucu olabilir. Bu durum nadir de olsa bu konuda dikkatli olunmalıdır.

Tanı nasıl konur?
Muayenede kulak zarında matlaşma gibi bir renk değişimi, bazen kulak zarında çökmelere rastlanabilir, kulak zarı arkasında hava kabarcıkları görülebilir. Kulakta sıvı birikiminden şüphelenilen hastada orta kulak basınç testi ve işitme testi tanıyı doğrular.

Tedavide ne yapılır?
Kulakta sıvı birikiminin tedavisi öncelikle ilaç tedavisidir. Söz konusu sıvının iltihabi bir sıvı olduğu ortaya koyulduğu için üzerinde uzlaşma olan tedavi antibiyotik tedavisidir. Hastaya 10-14 günlük bir kür antibiyotik tedavisi uygulanır. Bunun yanı sıra sıvının emilmesine yardımcı ilaçlar olarak dekonjestan adı verilen spreyler, çocuklarda şuruplar, alerjik hastalarda antihistaminik adı verilen ilaçlar ve kortizonlu spreyler kullanılabilir. Bu ilaç tedavisi sonrası hasta takibe alınır. Kulak zarında çökme gibi değişiklikler, ciddi işitme kaybı gibi bazı özel durumlar yoksa hasta 3 ay kadar ara ara kontrollerle takip edilebilir. Bu sürenin sonunda hala sıvı kaybolmamışsa cerrahi uygulanır.

Cerrahi tedavide ne yapılır?
Cerrahi tedavide kulak zarına bir çizik atılarak kulağa ventilasyon tüpü denilen ve orta kulağın havalanmasına izin veren tüp uygulanır. Çocuk hastalarda beraberinde bu sorunda önemli rol oynayan geniz eti de alınır.

Ameliyat genel anestezi ile mi yapılır?
Çocuk hastalarda genel anestezi uygulanır. Erişkin hastalarda ise işlem lokal anestezi ile gerçekleştirilebilir.

Tüp dışarıdan görülür mü?
Hayır, tüp dışardan görülmez.

Tüp ne kadar süre kalır?
Bu takılan tüpün cinsi ile ilgilidir. Kulağına ilk defa tüp takılan bir hastada genellikle kısa süreli tüpler seçilir. Bunlar ortalama 6-9 ay kalırlar ve vücut tarafından atılırlar. Genellikle kontrol muayenesinde tüpün dış kulak yoluna atıldığı görülür ve hekim tarafından tüp alınır. Eğer tüp kendi kendine atılmazsa ve 1 yılı aşkın süredir yerindeyse, çocuk bir hasta söz konusu ise hafif bir anestezi gazı koklatılıp hekim tarafından çıkarılabilir. Tekrar eden tüp uygulamalarında ise T-tüp adı verilen uzun süreli tüpler kullanılabilir ve bu tüpler normal koşullarda vücut tarafından kolay kolay atılamaz, 1 yıldan fazla hekimin öngördüğü süre kulakta kalır ve hekim tarafından çıkarılır.

Tüp takıldıktan sonra nelere dikkat edilmelidir?
Tüp takıldıktan sonra kulak sudan korunmalıdır. Bunun için en güzel yol, her yıkanmada tek kullanımlık uygulanan vazelinli pamuklardır. Buna karşın bir şekilde kulak iltihaplanır ve akmaya başlarsa hemen hekime başvurulmaldıır. Genellikle antibiyotikler ve bazı damlalarla enfeksiyon kontrol altına alınabilmektedir.

Çocuğumun kulağına tüp takıldı ve geniz eti alındı. Şimdi tüpü düştü. Yeniden tüp takma ihtiyacı olabilir mi?
Orta kulak sorunlarında önemli rol oynayan geniz etinin alınması kulakta sıvı birikmesi ihtimalini azaltacaktır. Yine yukarıda belirtildiği gibi geçen zamanla östaki tüpü 7 yaşında erişkindeki açısına erişmektedir. Sonuçta geniz eti alınan ve kulağına tüp takılan çocukların önemli kısmında yeniden tüp takma ihtiyacı olmasa da bir kısmında kulakta sıvı toplanması tekrar edebilir. Bu hastaların tespit edilmesi önemlidir.