Konu: Osmanlı & Dünya Karşılaştırmalı Osmanlı

II.SELİM
1524-1574

Ömrü 50 yıl Saltanatı 8 yıl Babası Kanuni Sultan Süleyman Annesi Hürrem Hatun Sadrazamları Sokollu Mehmed Paşa Eşleri Afife Nur-Banu Valide Sultan, Selimiye Sultan (2) Çocukları Sultan III.Murad, Şehzade Mehmet, Şehzade Ali, Şehzade Süleyman, Şehzade Mustafa, Şehzade Cihangir, Şehzade Abdullah, Şehzade Osman (8)

DÖNEMİNDE YAŞANANLAR

Sultan II. Selim, şehzadeliğinde savaşlara katıldı ise de padişahlığında hiçbir savaşa iştirak etmedi. Devlet işlerinde pasif kaldıysa da Sokollu Mehmet Paşa gibi bir sadrazamı olması onun en büyük avantajıydı. 1568 yılında Osmanlı, Hint Okyanusu'na açıldı ve Endonezya'nın Açe Eyaleti'ne sefer düzenledi. 1569'da Don-Volga Kanalı yapılmaya başlandıysa da yarım kaldı. Kıbrıs Lala Mustafa Paşa'nın bir yıl kuşatmasından sonra Venedikliler'den alınıp bir Osmanlı Adası haline getirildi. Kıbrıs'ın alınmasından rahatsız olan Avrupa, hemen bir haçlı donanması hazırladı ve iki ordu, İnebahtı Körfezi'nde karşılaştı. Osmanlı donanması savaşı kaybetti. Kıbrıs'in fethi sırasında Tunus, İspanyollar'ın eline geçince Osmanlı donanması 1574'te Tunus'u Osmanlı topraklarına kattı.

O SIRADA DÜNYADA...

1569, İspanya, Filipinler için Portekiz’le savaşa girdi ve kazandı. 1569, İstanbul'da bir hafta süren yangında 36 bin bina yandı. 1569, Lehistan (Polonya) ve Litvanya krallıkları birleşti. 1569, Sokollu Mehmet Paşa, Don ile Volga nehirleri arasında kanal girişiminde bulundu ancak başarılı olamadı. 1570, İtalyan matematikçi Cardano, "Sayısal Oranlar" üstüne yazdığı kitabını yayımladı. Cebir kurallarını, üçüncü dereceden denklemleri bulan adamdır. 1570, Korkunç Ivan, kendisine sadık olmadıkları gerekçesiyle Novgorod şehrini yok etti. 1572, İspanyollar son İnka hükümdarını öldürdü

III.MURAD
1546-1595

Ömrü 49 yıl Saltanatı 21 yıl Babası Sultan II.Selim Annesi Nur Banu Sultan Sadrazamları Sokollu Mehmed Paşa, Semiz Ahmed Paşa, Koca Sinan Paşa, Kanijeli Siyavuş Paşa, Özdemiroğlu Osman Paşa, Hadım Mesih Paşa, Ferhad Paşa (7) Eşleri Safiye Sultan, Şemsiruhsar Kadın (2) Çocukları Şehzade Osman, Şehzade Süleyman, Şehzade Cihangir, Şehzade Mahmud, Sultan III. Mehmed, Şehzade Bayezid, Şehzade Mustafa, Şehzade Abdullah, Şehzade Abdurrahman, Ayşe Sultan, Fahri Sultan, Fatma Sultan, Mihriban Sultan, Rukiye Sultan (14)

DÖNEMİNDE YAŞANANLAR

Lehistan (Polonya)'da taht kavgaları başlayınca Osmanlı, nüfuzunu kullanarak Erdel (Romanya) Beyi'ni kral yapıp Lehistan'ı himayesine aldı. Fas'ta taht kavgaları çıkınca Osmanlı'dan yardım istedi. Bunun üzerine Fas'ın diğer taht varisi Portekiz'le işbirliği yapınca Portekiz Kralı 80.000 kişilik ordusuyla Fas'a geldi. Osmanlılar Portekizlileri Vladisebil Savaşı'nda büyük bir bozguna uğrattı. 1576'da Fas Osmanlı himayesine girdi. Yaklaşık on iki yıl sürecek olan İran savaşları başladı. 1590'da yapılan Ferhat Paşa Anlaşması ile sulh sağlandı. Orduda ve devlette düzenin bozulmasıyla Yeniçeri ve Sipahi Ocağı'nda isyanlar başladı. 1593'te on üç sene sürecek olan Nemçe (Avusturya) Savaşları başladı. Devletin sınırları 20.000.000 km²'yi bulmuştu. III. Murad devrinde, Valide Sultanlar'ın devri başlamış ve Osmanlı, tam anlamıyla olmasa da Duraklama Devri'ne girmiştir.

O SIRADA DÜNYADA...

1575, Mimar Sinan 'ustalık eserim' diye nitelediği Selimiye Camisi’nin inşaasını bitirdi. Sultan II. Selim’in yaptırdığı cami Osmanlı mimarisinin en önemli örneklerindendir. 8 sütun üzerine kurulmuş tek kubbesiyle muazzam bir mühendislik eseridir. 1577-1580, Magellan'dan sonra dünyanın etrafı Frank Drake tarafından ikinci kez dolaşıldı. 1578, Mihrimah Sultan öldü. 1579, Sokollu Mehmet Paşa bir suikat sonucu öldürüldü. 1584, Korkunç Ivan, ardında savaşlardan mahvolmuş bir Rusya bırakarak öldü. 1586, Sikke tağşişi yapıldı. Bir devalüasyon anlamına gelir. 1587, İngiltere'de Elizabeth, İskoçyalı rakibi Mary Stuart'ı ele geçirip idam ettirdi. 1588, Mimar Sinan öldü. 1588, Montaigne, "Denemeler" adlı kitabını yayımladı. 1590, İlk mikroskop bu sıralarda yapıldı. 1595, Shakespeare "Romeo ile Juliet"i yazdı

III.MEHMED
1566-1603

Ömrü 37 yıl Saltanatı 8 yıl Babası Sultan III. Murad Annesi Safiye Valide Sultan Sadrazamları Ferhat Paşa, Koca Sinan Paşa, Lala Mehmed Paşa, Damat İbrahim Paşa, Cağaloğlu Yusuf Sinan Paşa, Hadım Hasan Paşa, Cerrah Mehmed Paşa, Yemişçi Hasan Paşa (8) Eşleri Handan Sultan, Füldane Valide Sultan (2) Çocukları Şehzade Selim, Şehzade Cihangir, Şehzade Mahmut, Sultan I. Ahmed, Sultan I. Mustafa (5)

DÖNEMİNDE YAŞANANLAR

Padişah olduğu sene Avusturya ile savaşlar devam ediyordu. Savaşlardaki başarısızlıklar ve Sinan Paşa’nın ısrarıyla 1596’ da sefere çıkıp Eğri kalesini fethettikten sonra Macarlarla yapılan Haçova Savaşı’nda büyük bir zafer kazandı. Damat İbrahim Paşa’yı sadrazamlığa getirerek Anadolu’da çıkan Celali İsyanları bastırıldı. Tiryaki Hasan Paşa, Kanije Kalesine saldıran Avusturyalıları geri püskürterek büyük bir zafer kazandı. Safeviler, Anadolu’da tekrar alevlenen Celali isyanlarından faydalanarak Osmanlı’ya savaş ilan edip Tebriz ve Erivan’ı aldılar.

O SIRADA DÜNYADA...

1598, Yenicami'nin temelleri atıldı. (İstanbul, Eminönü) 1600, İngiltere'de Doğu Hint Kumpanyası kuruldu. 1601, James Lancaster iskorpit hastalığına karşı meyva suyunu başarıyla denedi.

I.AHMED
1590-1617

Ömrü 27 yıl Saltanatı 14 yıl Babası Sultan III. Mehmed Annesi Handan Sultan Sadrazamları Malkoç Ali Paşa, Lala Mehmed Paşa, Derviş Mehmed Paşa, Kuyucu Murat Paşa, Nasuh Paşa, Kara Mehmed Paşa (6) Eşleri Mahfiruz Sultan, Kösem Sultan (2) Çocukları Sultan II. Osman, Şehzade Mehmet, Sultan IV. Murat, Şehzade Cihangir, Şehzade Hasan, Şehzade Bayezıd, Şehzade Kasım, Şehzade Süleyman, Sultan İbrahim, Şehzade Orhan, Şehzade Hüseyin, Ayşe Sultan, Fatma Sultan, Atike Sultan, Hanzade Sultan. (15)

DÖNEMİNDE YAŞANANLAR

Sultan I. Ahmed, tahta çıktıktan sonra dedesi Yıldırım Bayezid’den beri süregele kardeş katlini kaldırıp yerine hanedanlığın en büyük üyesinin padişah olması, yani Ekberiyet Kanunu’nu çıkardı. 1606 yılında Avusturyalılar ile on beş yıldır süregelen savaşları bitiren Zitvatorok Anlaşması’nı imzaladı. Kuyucu Murad Paşa’nın müdahaleleri ile Anadolu’da devam eden Celali İsyanları bastırıldı. Safeviler ile yapılan Nasuf Anlaşması bozuldu ve savaş Sultan I. Ahmed’in ölümüne kadar devam etti. 1616 yılında İstanbul At Meydanı’nda meşhur Sultan Ahmet Camii’ni yaptırdı. Mimar Sedefkar Mehmed Ağa'nın eseridir. Ayrıca hükümranlığı döneminde saraydaki kadın nüfuzunun önüne geçti.

O SIRADA DÜNYADA...

1604, İran Erivan'ı aldı. 1605, Cervantes İspanya'da Don Quixote'u yayımladı. 1605, El Greco, "Çarmıha Geriliş", "Diriliş" ve "Toprağın Arındırılması" tablolarını tamamladı. 1605, Osmanlı topraklarında ilk defa tütün ithal edildi. 1606, "Union Jack" Büyük Britanya bayrağı olarak tasarlandı, kullanıldı. Günümüzde de halen kullanılan bayraktır. 1606, Ressam Rembrandt Van Rijn, Hollanda’nın Leiden şehrinde doğdu. 1608, Fransa, Kanada'da Quebec kolonisini kurdu. 1608, Galilei ilk teleskobunu yaptı. 1610, Polonya Moskova'yı işgal etti. 1610, Sultanahmet Camii'nin inşaatına başlandı. 1613, İstanbul'da içki yasağı. 1616, Shakespeare öldü. 1616, William Baffin Kuzey Kutbu'na 800 mil kadar yaklaştı.

I.MUSTAFA
1592-1639

Ömrü 47 yıl Saltanatı 1+1 (2 yıl) Babası Sultan III. Mehmed Annesi Handan Hatun Sadrazamları Halil Paşa, Kara Davut, Mere Hüseyin Paşa, Lefkeli Mustafa Paşa, Hadım Mehmed Paşa, Kemankeş Kara Ali Paşa (6) Eşleri Yok Çocukları Yok

DÖNEMİNDE YAŞANANLAR

Ağabeyi Sultan Ahmed’in ölmesiyle üç ay sürecek olan saltanatı başladı. 1618 yılında tahttan indirildi. Akıl sağlığı yerinde değildi. İkinci tahta geçişi, 1622 yılında yeğeni II. Osman’ın şehit edilmesinden sonra gerçekleşti. Sultan Osman’ın şehit edilmesi isyanlara sebep olunca, Sultan Mustafa tekrar tahttan indirilerek yerine IV. Murad padişah oldu. I. Mustafa, devleti iyi yönetememiş ve devlet yönetimi Valide Sultanlar’ın eline geçmişti.

O SIRADA DÜNYADA...

1619, Hollandalılar, Endonezya'nın Java adasına yerleştiler. 1622, Weekly News adlı ilk İngiliz gazetesi yayımlandı.

II.OSMAN
1604-1622

Ömrü 18 yıl Saltanatı 4 yıl Babası Sultan I. Ahmed Annesi Hatice Mahfiruze Sultan Sadrazamları Halil Paşa, Kara Mehmet Paşa, Güzelce Ali Paşa, Ohrili Hüseyin Paşa, Dilaver Paşa (5) Eşleri Akile Hanım, Ayşe Kadın (2) Çocukları Şehzade Ömer, Şehzade Mustafa (2)

DÖNEMİNDE YAŞANANLAR

Amcası I. Mustafa’nın tahttan indirilmesi üzerine 1618 yılında 14 yaşında tahta çıktı. Tahta çıktığında ilk işi, 1612 yılında Nasuh Paşa Anlaşması ile bitmiş gibi görünen ancak Safevilerle hala süren savaşı sona erdirmek ve Serav Anlaşması’nı imzalamak oldu. Osmanlı Donanması sefere çıkarak Adriyatik Denizi’ni geçip İtalya’ya asker çıkardı ve Manfredonya’yı fethetti. Sultan Genç Osman, 1621 yılında Lehistan’a sefere çıktı. Savaşta yeniçerilerin itaatsizliği yüzünden netice alınamadı ve Lehistan ile Hotin anlaşması yapılarak geri dönüldü. Genç Osman, padişaha sadık yeni bir ordu teşkil etmek için yönetimde bazı ıslahatlar yapmak ve özellikle de Kapıkulu Ocakları’ndan başlamak istiyordu. Bunu duyan yeniçeriler sarayı basıp Sultan Genç Osman’ı şehit ettiler.

O SIRADA DÜNYADA...

1621, Haliç'in donduğu kış. 1621, Hollandalı Drebbel, Thames Nehri'nde ahşap bir denizaltı yaptı.

IV.MURAD
1612-1640

Ömrü 28 yıl Saltanatı 17 yıl Babası Sultan I. Ahmed Annesi Kösem Sultan Sadrazamları Kemankeş Kara Ali Paşa, Çerkez Mehmed Paşa, Müezzinzade Hafız Admed Paşa, Halil Paşa, Hüsrev Paşa, Topal Recep Paşa, Tabanı Yassı Mehmed Paşa, Bayram Paşa, Tayyar Mehmed Paşa, Kemankeş Kara Mustafa Paşa (10) Eşleri Ayşe Sultan Çocukları Şehzade Süleyman, Şehzade Mehmed, Şehzade Alaüddin, Şehzade Ahmed, Kaya Sultan, Safiye Sultan, Rukiye Sultan. (7)

DÖNEMİNDE YAŞANANLAR

Amcası Mustafa’nın tahttan indirilmesi üzerine 1623 yılında on bir yaşında tahta geçti. Padişah olduğunda küçük yaşta olduğundan devleti devleti dokuz sene Valide Mahpeyker Kösem Sultan yönetti. 1632 yılında asıl saltanatı başladı. 1633 yılında çıkan büyük yangın sonrasında tütün ekmeyi ve içmeyi yasakladı. Kahvehaneleri kapatıp içki içenleri cezalandırdı. Safeviler’in Bağdat’ı ele geçirmesi üzerine, Sultan IV. Murat İlk seferini İran’a düzenledi. 1635’te Revan ve Tebriz’i aldı. Sultan IV. Murad 1638’de ikinci seferini Bağdat’a yaptı. 37 günlük bir kuşatmadan sonra, büyük bir zaferle Bağdat alındı. Bunun üzerine 1639’da Safeviler ile Kasr-ı Şirin Anlaşması imzalandı. Bu anlaşma ile İran ile aşağı yukarı bugünkü sınırlarımız çizilmiş oldu.

O SIRADA DÜNYADA...

1623, Şüpheciliği savunan İspanyol filozof Sanchez öldü. 1624, Yunan harfleriyle baskı yapan ilk Rum matbaası İstanbul'da açıldı. 1625, Hollandalılar Manhattan'ı satın aldılar. Sonra New York olacak kenti New Amsterdam olarak kurmaya giriştiler. 1626, Matematiğe kosinüs ve kotanjant terimlerini kazandıran İngiliz bilgin Edmund Gunter öldü. 1628, İngiltere'de icatlara ilişkin ilk "patent yasası" çıktı. 1631, Hint-Türk İmparatoru Şah Cihan, doğum yaparken ölen karısı Mimtaz Mahal anısına Taç Mahal'i yaptırdı. 1633, Gökbilimci Galileo, engizisyon mahkemesi tarafından yargılandı. 1633, İstanbul'da büyük bir yangın ve ona dayanarak içki-kahve-tütün yasağı. 1634, Kepler, aya gidişi anlatan ve ilk bilim-kurgu örneği sayılan "Somnium"u yazdı. 1634, Marin Le Bourgeoys ve başkaları, fitillinin yerine çakmaklı ateşli silah teknolojisini geliştirmeye başladılar. 1635, Tokugava Şogunate'nin izolasyoncu politikası gereği Japonlar'ın yurtdışına çıkması, çıkanların geri dönmesi yasaklandı. 1636, Harvard Üniversitesi kuruldu. 1637, Japonya dışa kapanma politikası başlattı. 1640, Amerika'da matbaada basılan ilk kitap.

I.İBRAHİM
1615-1648

Ömrü 33 yıl Saltanatı 8 yıl Babası Sultan I. Ahmed Annesi Kösem Sultan Sadrazamları Kemankeş Kara Mustafa Paşa, Sultanzade Semiz Mehmed Paşa, Salih Paşa, Kara Mustafa Paşa, Hezarpare Ahmed Paşa (5) Eşleri Hatice Turhan Sultan, Saliha Dilaşub Sultan, Hatice Muazzez Sultan, Ayşe Sultan, Mahenver Sultan, Şivekar Sultan, Hümaşah Sultan. (7) Çocukları Sultan IV. Mehmed, Sultan II. Süleyman, Şehzade Murad, Şehzade Selim, Şehzade Osman, Şehzade II. Ahmed, Şehzade Süleyman, Şehzade Bayezid, Fatma Sultan, Gevher Sultan, Beyhan Sultan. (11)

DÖNEMİNDE YAŞANANLAR

Şehzadeliğini sarayda oda hapsinde geçirdiği için iyi bir eğitim görmedi. Hatta ölüm korkusu içinde yaşadığı için akli dengesi biraz bozuldu. Ağabeyi Sultan Murad’ın ölümü üzerine 1640’ta 25 yaşında tahta çıktı. Sultan İbrahim lehindeki en önemli durum Kemankeş Kara Mustafa Paşa gibi bir sadrazamının olmasıydı. Yalnız 1644 yılında sadrazamın idam edilmesi üzerine yönetim Valide Sultan’ın eline geçti. Sultan İbrahim döneminde, 1645 yılında Girit’e yapılan birinci seferde Hanya alındı. 1646’da yapılan ikinci seferde Kandiye alınamadı ve ada ikiye bölündü. 1648 yılında, Koca Mehmed Paşa fetva alarak Sultan İbrahim’i tahttan indirdi ve şehid edildi.

O SIRADA DÜNYADA...

1642, Hollandalı Tasman, Van Diemen adını verdiği Tazmanya'yı ve Yeni Zelanda'yı keşfetti. 1642, Rembrandt "Gece Devriyesi"ni yaptı. 1642, Ressam Rembrandt Van Rijn, “Gece Devriyesi” adlı ünlü tablosunu yaptı. 1644, Descartes "Felsefenin İlkeleri"ni yayımladı. 1644, Toricelli, barometrenin bulunmasını sağlayan basınç deneyini yaptı. 1645, Mançular Çin'e egemen olduktan sonra Koksinga, ölümüne kadar onlarla mücadele etti. O'ndan sonra oğlu buna devam etti. 1647, İspanya'da veba ve kıtlıktan 500 bin kişi öldü. 1648, Vestfalya Barışı ile İsviçre ve Felemenkler, Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını ilan etti. Fransa Pireneler'i ve Alsace'ı aldı.

IV.MEHMED
1642-1693

Ömrü	51 yıl
Saltanatı	39 yıl
Babası	Sultan İbrahim
Annesi	Turhan Sultan
Sadrazamları	Sofu Mehmed Paşa, Kara Murad Paşa, Melek Ahmed Paşa, Siyavuş Paşa, Gürcü Mehmed Paşa, Tarhuncu Ahmed Paşa, Derviş Mehmed Paşa, İbşir Mustafa Paşa, Ermeni Süleyman Paşa, Deli Hüseyin Paşa, Zurnazen Mustafa Paşa, Boynu Yaralı Mehmed Paşa, Köprülü Mehmed Paşa, Köprülüzade Fazıl Ahmed Paşa, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, Kara İbrahim Paşa, Sarı Süleyman Paşa (17)
Eşleri	Gülnüş Sultan, Gülnar Kadın, Afife Kadın. (3)
Çocukları	Sultan II.Mustafa, III.Ahmed, Şehzade Ahmed, Şehzade Bayezid, Şehzade İbrahim, Hatice Sultan, Fatma Sultan, Ümmi Sultan. (8)

DÖNEMİNDE YAŞANANLAR

• 1648 yılında, yedi yaşında padişah oldu. Küçük olması sebebiyle devleti 1656 yılına kadar babaannesi Kösem Sultan ve annesi Turhan Sultan yönetti.
• 1656-1676’ ya kadar olan döneme ‘Köprülüler Devri’ denir. Köprülü Mehmed Paşa döneminde Erdel isyanı bastırıldı, Uyvar kalesi alınıp Vasvar Anlaşması imzalandı.
• Girit’teki Kandiye Kalesi alınarak 24 yıl süren Girit Savaşı’na son verildi. Lehistan seferi sırasında Kamaniçe Kalesi fethedilince, Lehistan barış istedi.
• Köprülüler döneminde Osmanlı yeniden büyük günlerini yaşamaya başlamıştı.
• Merzifonlu Kara Mustafa Paşa döneminde, 1683 yılında Almanlara savaş ilan edilip, IV.Mehmed’in de katıldığı Viyana Kuşatması başladı. Malesef Kırım Han’ı Murad Giray’ın ihanetiyle bozguna uğranıldı. Bu bozgundan sonra Avrupa dört bir koldan Osmanlı’ya saldırmaya başladı.
• 1686’da Budin Kalesi düştü ve Duraklama Devri resmen başlamış oldu.

O SIRADA DÜNYADA...

• 1649, Bu yıllarda keman üretimi ve niteliği kusursuzluk derecesine vardı. İlk termometreler de bu yıllarda yapılmaya başlandı.
• 1650, Kahve Avrupa'da yayılıyor.
• 1651, Kösem Sultan bir saray darbesiyle öldürüldü. Turhan Sultan yönetimi ele geçirdi.
• 1652, Hollandalılar, Güney Afrika'da Cape Town'ı kurdu.
• 1659, İngiltere'de meteorolojik kayıt tutma düzeni başlatıldı.
• 1659, Pirene Anlaşması sonunda Fransa, İspanya topraklarını ve İspanyol Felemenki'ni aldı.
• 1660, Isaac Newton ışığı açıkladı.
• 1661, XVI. Louis Versailles Sarayı'nı yaptırdı.
• 1661, Yarım kalan Yenicami, Turhan Sultan'ın girişimiyle yeniden inşa sürecine girdi. 1664 yılında tamamlandı.
• 1662, İngiltere'ye çay geldi.
• 1664, Britanya, Doğu Hint Adaları karşılığında New Amsterdam'ı Felemenkliler'den aldı. Adanın adı New York oldu.
• 1665, Londra'da büyük veba salgını.
• 1666, Londra'da eşi görülmemiş büyük yangın, zarar çok büyük.
• 1667, Azerbaycan'da deprem: 80 bin kişi öldü.
• 1668, Moliere "Cimri"yi yazdı.
• 1668, Portekiz İspanya'dan bağımsızlığını kazandı.
• 1669, Rembrandt öldü. Işığın çift kırılması prensibini açıklayan Danimarkalı Bartholin "Esperimenta"yı yayımladı.
• 1671, Daha önce Jüpiter'in uydularını saptayan G.P.Cassini, Paris Gözlemevi'ni kurdu.
• 1675, II. Charles Londra yakınlarında Greenwich Gözlemevi'ni kurdu.
• 1679-1681, Fransa, Alman topraklarını işgal etti.
• 1681, Londra'da ilk sokak ayınlatması başladı.
• 1682, Evliya Çelebi öldü.

II.SÜLEYMAN
1642-1691

Ömrü 49 yıl Saltanatı 4 yıl Babası Sultan İbrahim Annesi Saliha Dilaşub Sultan Sadrazamları Köprülü Damadı Siyavuş Paşa, Nişancı İsmail Paşa, Tekirdağlı Bekri Mustafa Paşa, Köprülüzade Fazıl Mustafa Paşa. (4) Eşleri Hatice Kadın, Behzat Kadın, İvaz Kadın, Süğlün Kadın, Şehsuvar Kadın, Zeynep kadın. (6) Çocukları Yok

DÖNEMİNDE YAŞANANLAR

Ağabeyi IV. Mehmed’in isyancılar tarafından tahttan indirilmesi üzerine 1687’de tahta çıktı. Viyana bozgunundan sonra bütün Avrupa müttefik olmuş, Osmanlı topraklarına saldırırken, Venedikliler Mora’yı işgal etti. Almanlar ise Estergon, Uyvar ve Budin’i aldılar ve 1688’de Osmanlılar’ın Balkanlar’daki kalesi olan Belgrad düştü. Sultan II. Süleyman, 1689 yılında Köprülüzade Fazıl Mustafa Paşa’yı sadrazam yaptı. Nisan 1690’da Kanije’nin düşmesine rağmen Almanlara saldıran Fazıl Mustafa Paşa, Eylül 1690’da Niş’i ve Kasım 1690’da Belgrad’ı geri aldı.

O SIRADA DÜNYADA...

1690, John Locke, felsefede devrim yapan kitabı "İnsan Anlayışı Üstüne"yi yayımladı. 1690, Papin, pistonlu buhar makinası icadının ilkelerini açıkladı.