SICAĞA MARUZ KALMA
Hava sıcaklığı vücudumuz tarafından atmosferik şartlara bağlı olarak algılanır. Aynı sıcaklıkta fakat daha fazla neme sahip bir havayı çok daha sıcak olarak algılarız. Neme bağlı olarak hissedilen sıcaklık tablosu aşağıda verilmiştir.
Normal vücut 36-37 C’ dir. Bu ısı karmaşık mekanizmalarla sabit tutulur. Normal düzenleme mekanizmalarının aşıldığı ve vücudun artık daha fazla ısıyı tolere edemediği zamanlarda sıcağa maruz kalma nedeni ile hastalık oluşur. Bunun üç formu olabilir:

a- Sıcak krampları
b- Sıcak bitkinliği
c- Sıcak çarpması

SICAK KRAMPLARI
Uzun süre yüksek ısıya maruz kalanlarda görülen ağrılı kas kasılmaları ile belirgin durumdur. Ateşle ilgili işçilerde, aşırı egzersiz yapanlarda hatta bazen iyi kondüsyonlu atletlerde bile görülebilir. Kişilerde terleme ile su ve tuz kaybı olur. Aşırı çalışan ve stres altında olan kaslar da bu kayıba duyarlı hale gelirler ve kramplar oluşur. Kramplar; aniden başlayan, aşırı ve hareketi kısıtlayıcı ağrılardır.

İlkyardım:
1.Kazazedeyi sıcak ortamdan uzaklaştırın.
2.Kazazedeyi yatırarak veya oturtarak krampları dinene kadar kramplı kasları dinlendirin.
3.Bu kazazedelere tuz yoğunluğu yüksek sıvılar verilmemelidir. Çünkü kayıp çok yüksek değildir. Sulandırılmış dengeli elektrolit solüsyonları, su içinde eritilmiş ishal tozları kullanılabilir. Bunlar mevcut değilse 1lt. suyun içine 1 çay kaşığı tuz atarak hazırlanan içecekler verilebilir.( Tuzlu su bulantı ve kusma yapabilir, içeceğe 3-4 çay kaşığı şeker de katılırsa sorun hallolur.)
4.Ağrılı kaslara aşırı ve sert masaj yapmayın. Bu şekilde kasların kemiğe yapıştığı yerlerde kopmaya hatta kas yırtılmalarına neden olabilirsiniz.

SICAK BİTKİNLİĞİ



Sıcak yorgunluğu ya da sıcak baygınlığı da denen sıcak bitkinliği sıcağın neden olduğu en sık görülen hastalıktır. Terleme ile aşırı su ve elektrolit kaybına bağlı olarak oluşur.


Risk faktörleri:
1.Sıcak ve güneşli havalar
2.Çok kalın, çok sıkı, koyu renkte giysiler
3.Aşırı ısıtılmış, havasız odalar
4.Küçük araçlar
5.Aşırı kalabalık yerler
6.Güneş tentesi indirilmiş bebek arabalarında aşırı giydirilmiş bebekler
7.Çok yaşlılar
8.Aşırı fiziksel efor sarfedenler
9.Kusma ve ishali olanlar
10.Coğrafik ve jeolojik unsurlar ( suyun yüzeyinde güneş ışınlarının yansıması, kapalı bölgeler, yer altı geçitleri, mağaralar )
11.Birkaç kat giysiyle sıcak güneşte duran kişiler ( futbol meraklıları, gösteri izleyenler )
12.Yüksek nem oranı

Belirtiler:
1.Kazazede sıcaktan yakınır, sık sık susar.
2.Baş ağrısı, baş dönmesi, halsizlik, sersemlik, bulantı, kusma olur.
3.Kazazedelerin ciltleri soluk, terli ve yapışkandır.
4.Nabız ve solunum hızlı olabilir. Genelde yaşam bulguları normaldir.
5.Vücut ısısı genellikle normal veya biraz yüksektir.
6.Kazazede ani hareketlerde baygınlık geçirebilir.
7.Eğer tedavi edilmezse, sıcağa maruziyet devam ederse bilinç düzeyi düşebilir, sıcak çarpmasına dönüşebilir.

İlkyardım:
1.Kazazedeyi hemen sıcak ortamdan uzaklaştırın.
2.Tüm sıkı giysileri gevşetin ve fazla olanları çıkartın.
3.Kazazedenin uzanmasını sağlayın, ayaklarını biraz yükseltin.
4.Eğer tamamen kendindeyse 1lt.suya 1çay kaşığı tuz ve 3-4çay kaşığı şeker katarak hazırladığınız içeceği verin.
5.Bu önlemler çoğu durumda tüm belirtileri ortadan kaldırır ve kazazede 30dk. İçinde kendini daha iyi hisseder. Eğer belirtiler düzelmezse, bilinç kapanmaya başlarsa veya ısı yüksek kalırsa daha yoğun tedavi için kazazedeyi hastaneye nakledin.


SICAK ÇARPMASI
Sıcağa maruz kalmanın yol açtığı çok az görülen ama en ciddi hastalıktır. Vücudun kabul edebileceğinden daha fazla ısıya maruz kalınmış ve aşırı ısıdan kurtulmanın tüm normal mekanizmaları aşılmıştır. Vücut ısısı hızla doku zararına yol açan düzeye yükselir, tedavi edilmezse mutlaka ölüm ile sonlanır.

Risk faktörleri:
1.Aşırı fizik aktivite ( özellikle sıcak günlerde yapılan )
2.Kapalı, kötü havalanan, nemli ortamlar
3.Sıcak hava dalgaları sırasında; iyi havalanmayan ek havalandırma sistemleri bulunmayan binalarda yaşayan yaşlı insanlar
4.Sıcak yaz gününde, kilitli arabada yalnız bırakılan çocuklar

Belirtiler:
1.Sıcak çarpmış kazazedelerin ciltleri sıcak, kuru ve kırmızıdır. Terleme mekanizmaları aşıldığı için terleyemezler. Bu bulgular sıcak bitkinliği ( terli, yapışkan cilt ) ile tezat oluştururken sıcak bitkinliğinden sıcak çarpması geliştiren kazazedelerin ciltlerinin nemli kaldığı unutulmamalıdır.
2.Vücut ısısı 40-42 C”ye yükselir.
3.Kazazedenin bilinç düzeyi düşer ve kişi hızla çevreye ilgisiz hale gelir. Sayıklamalar, anlamsız konuşmalar olabilir. Tamamen bilinç kaybolabilir.
4.Nabız zayıflar, kan basıncı düşer.

İlkyardım:
1.Kazazedeyi sıcak ortamdan uzaklaştırın.
2.Kazazedenin giysilerini çıkartın.
3.Tüm vücudu derhal soğutmaya başlayın. Kazazedenin üzerine ıslak havlu veya çarşaflar koyun. Bunları her 5dk’da bir değiştirin. Yelpaze, vantilatör veya herhangi bir araçla sağlanan serin hava akımını kazazedeye doğru tutun.
KAZAZEDEYİ ASLA ANİ VE ÇOK SOĞUK SUYLA ( BUZLU SU BANYOSU GİBİ ) SOĞUTMAYIN.
4.Kazazede bilinçli ise su ya da serin içecekler yudumlatın.
5.Bilinç, solunum ve nabzı sürekli takip edin.
6.Gerekiyorsa ilkyardımın ABC’sini uygulayın.
7.Kazazedeyi hemen bir sağlık kuruluşuna nakledin.

Korunma:
1.Güneşte veya sıcakta çok fazla kalmayınız. Sıcak için ilk gün 15dk. İle sınırlı olan aşırı aktivitenin her gün 15dk. arttırılarak sürdürülmesi sıcağa alışmayı sağlayabilir.
2.Sıcak havada uzun fiziksel çabadan kaçınınız.
3.Açık renkli,vücuda bol giysiler, açık ayakkabılar giyiniz.
4.Mutlaka yeterli miktarda sıvı alınız.


Sıcak çarpması nedeni ile ölen kişilerin beyin hücrelerinde hasarlar görülmüştür. Karaciğer, böbrek ya da öteki organlardan birinde veya birkaçındaki harabiyet bazen sıcak çarpmasından günlerce sonra ölüme götürebilir.

Sıcak çarpmasında; vücut ısısının artması ile derialtı damarları genişler, derin dokulardan deriye kan akımı olur ve kan burada göllenir. Dolaşımdaki kanın azalmasıyla kalp kası hücrelerinde ölümler, ritim bozuklukları, yaygın damar içi pıhtılaşmaları ve diğer sistemik etkiler ile karşılaşılabilinir. Makattan alınan ısının 41C ve üzerine çıkmasıyla beyin harabiyetleri başlar, 43C’nin üzeri ise yaşamla bağdaşmaz.