Konu: Doğa Parkı Bitkileri

Porsuk ( Taxus ssp ) Photos
axus baccata L.: Porsuk Çoğunlukla ağaççık, bazen de 20 mye kadar boylanabilen sık dallı yuvarlakça tepeli herdem yeşil ağaçlardır. Kırmızı kahverengi kabuk gelişi güzel çatlayarak dökülür. Genç sürgünler yeşildir. Dalları olağanüstü elastikidir. İğne yaprakların üst yüzü koyu yeşil, alt yüzü açık yeşil olup stoma bantları görülmez. Bir cinsli iki evciklidir. Erkek çiçekler iğne yaprakların koltuğunda küre biçiminde kurullar halinde yer alır ve sarı renklidir. Kısa sürgünlerin ucunda yer alan yeşil renkli dişi çiçeklerin tek bir tohum tomurcuğu vardır. Tohumun olgunlaşması bir yılda olur. Yaprak ve genç sürgünlerinde "taxin" denilen zehirli bir alkoloid vardır. Tohumun dip kısmını yüksük gibi örten kırmızı renkli kapçık ise zehirsizdir, tatlıdır ve yenir. Hayvanlar, özellikle kuşlar bunu yer, bu sayede de tohumlar etrafa yayılmış olur. Doğal yayılış alanı Avrupa, Kuzey Afrika ın batısı, Batı Asya ve Türkiyedir. Park ve bahçelerde yetiştirilir. Kireççe zengin, rutubetli topraklarda ve yarı gölge yerlerde iyi gelişir. Hayvanların otlak ve çayır alanlarına, okul ve çocuk bahçelerine bu bitkilerin dikilmemesine özen gösterilmelidir. Çok iyi bir çit bitkisidir.

Huş ( Betula alba verrucosa ) Photos
Huş (Betula), huşgiller (Betulaceae) familyasının Betula cinsinden ağaç veya ağaççıklara verilen ad. Işık istekleri fazladır, huş bir güneş ağacıdır. Derin, iyi, süzek topraklarda iyi gelişme gösteririler. Kökleri fazla derine gitmez. Soğuk yerleri tercih ederler. Betula albosinensis var.septentrionalis - Kuzey Çin kırmızı huşu Betula allegheniensis - Sarı huş Betula alnoides Betula austrosinensis - Güney Çin huşu Betula borealis - Kuzey huşu Betula browicziana - Rize huşu.(Türkiye) Betula chinensis - Çin bodur huşu Betula cordifolia - Kalp yapraklı huş Betula corylifolia - Fındık yapraklı huş Betula davurica - Dahurian Huşu Betula delavayi - Delevay huşu Betula ermanii - Tatlı huş Betula fargesii - Farges huşu Betula glandulosa - Amerikan bodur huşu Betula grossa - Japon huşu Betula jacquemontii - Beyaz kabuklu Himalaya huşu Betula kenaica - Kenai huşu Betula lenta - Tatlı huş Betula lenta subsp.uber Betula litwinowii - Kafkas tüylü huşu.(Türkiye) Betula mandschurica - Mançurya huşu Betula maximowiczii - Kral huşu Betula medwediewii - Kızılağaç yapraklı huş.(Türkiye) Betula michauxii Betula minor - Bodur ak huş Betula murrayana - Betula nana - Bodur huş Betula neoalaskana - Alaska huşu Betula nigra - Kara huş Betula occidentalis - Batı huşu Betula papyrifera - Kağıt huşu Betula pendula - Adi huş Betula platyphylla - Asya ak huşu Betula populifolia - Kavak yapraklı Huş Betula pubescens- Tüylü huş Betula pubescens ssp.tortuosa Betula pumila - Bataklık huşu Betula utilis - Himalaya huşu

Cennet bambusu ( Nandina domestica ) Photos
2-3 mye kadar boylanabilen herdem yeşil çalılardır. Sürgünlere sarmal dizilmiş yaprakları katlı tüysü ve 30-45 cm boyundadır. Her bir yaprakçık dar üçgenimsi, mızraksı şekilde, 3-7 cm uzunluğunda ve tam kenarlıdır. İlkbahar ve sonbaharda yapraklar morumtırak-kahverengi ya da bakır kırmızısına dönüşür. Yaz aylarında açan küçük beyaz renkli çiçekler bir araya gelerek terminal durumlu bileşik salkım tipi kurul oluşturur. Parlak kırmızı renkli, 8 mm çapındaki yuvarlak meyveler bitki üzerinde uzun süre kalır. Doğal yayılış alanı Hindistan, Çin ve Japonyadır. Çiçekleri, meyveleri ve zarif yapraklarından dolayı park ve bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilir. İyi drenajlı, humusça zengin, hafif asit topraklarda ve güneşli yerlerde iyi gelişir.

Ters kayın ( Fagus atr. Pendula ) Photos
Kayın (Fagus), kayıngiller (Fagaceae) familyasının Fagus cinsinden değerli orman ağaçlarına verilen ad. Kışın yaprağını döken orman ağaçlarıdır. Sürgünler pseudoterminal tomurcukludur ve yan tomurcuklar iki sıralı sarmal dizilirler. Çok sayıda pullarla örtülmüş bulunan iğ biçimindeki sivri uçlu ve büyük tomurcuklar sürgünlere yatık değil, onlarla açı yapacak şekilde dizilmiştir. Yaprak ayası dişli veya düzdür; nispeten kısa bir sapı, zamanla dökülen şerit halinde kulakçıkları vardır. Açık gri veya koyu gri renkli kabukları ağaçların hayatı boyunca çatlamadan düz ve pürüzsüz kalır. Üç köşeli kızılkestane renkli, sert kabuklu meyve nus büyüktür. Olgulaşınca kupula 4 parçaya ayrılır. İçindeki 2 adet nus meyve dökülür. Meyvelerin tohumu yağlıdır. Japon kayını (Fagus crenata) Çin kayını (Fagus engleriana) Amerika kayını (Fagus grandifolia) Tayvan kayını (Fagus hayatae) Mavi japon kayını (Fagus japonica) Güney Çin kayını (Fagus longipetiolata) Parıltılı kayın (Fagus lucida) Meksika kayını (Fagus mexicana) Doğu kayını (Fagus orientalis) Türkiye. Avrupa kayını (Fagus sylvatica ) Türkiye.

Gümüşi göknar ( Abies concolor ) Photos
Abies concolor (Gord. Et Glend) Lindl. Ex Hildebr.: Gümüşi Göknar 30-40 m. boylanabilen herdem yeşil ağaçlardır. Dipten tepeye kadar sık bir dallanma gösterir. Kabuk genç yaşlarda düzgün açık renkte, yaşlanınca kül rengi ve çatlaklıdır. İğne yaprakları tırpan biçiminde, dar, 4-8 mm. uzunluğunda, uçları genellikle küt, nadiren sivri, mat gri-mavidir. Erkek çiçekler menekşe, dişileri mor renklidir. 8-14 cm. uzunluğundaki kozalaklar silindirik biçimindedir, olgunlaştığında karpeller kahverengine dönüşür, dış pul kısa olduğundan görülmez. Doğal yayılış alanı Amerikadır. Vatanında değerli bir orman ağacı olmasının yanı sıra önemli bir park bitkisidir. Derin, zengin, rutubetli, iyi drenajlı toprakları tercih eder ancak kirli hava şartlarına, sıcak ve kuraklığa dayanıklıdır. Uzun, gümüşi mavi yapraklarıyla diğer herdem yeşil ağaçlarla bir arada dikildiğinde güzel kontrast oluşturur.

Erica ( Erica ssp. ) Photos
Erica arborea L. Ağaç Fundası 3 mye kadar boylanabilen herdem yeşil çalılardır. Genç sürgünler tüylüdür. İğne yapraklar 3-7 mm boyunda ve tüysüzdür. Ucu kütçe, alt yüzü derin çizgili, kısa saplıdır. Bunlar sürgünlere 3-4lü çevrel dizilmişlerdir. Kısa yan dallarda açan beyaz renkli güzel kokulu çiçekler 20-40 cm uzunluğunda salkım halinde kurul oluştururlar. Taç yaprak beyaz renkli, çan şeklinde, 4 mm uzunluğundadır. Kapsül meyve oval, tohumlar çok küçüktür. Doğal yayılış alanı Güney Asya, Kuzey Afrika, Türkiye ve Kafkasyadır. Atatürk Arboretumu içerisinde doğal olarak yetişir.

Alev ağacı ( Photinia ssp ) Photos
Photinia serrulata Lindl.: Alev Ağacı 10-12 mye kadar boylanabilen herdem yeşil, büyük bir çalı veya küçük bir ağaçtır. Boyu 15 cmye kadar olan yapraklar oval şekilli, parlak koyu yeşil renkli, deri gibi sert olup kenarları kaba dişlidir. Genç yapraklar büyüme döneminde parlak kırmızı renklidir. Nisan-mayıs aylarında açan beyaz renkli küçük çiçekler, 10-18 cm genişliğinde yalancı şemsiye durumunda kurullar oluşturur. Meyve rengi kırmızıdır. Doğal yayılış alanı Çindir. Parlak yeşil yaprakları, gösterişli çiçekleri ve kırmızı meyveleri dolayısıyla park ve bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilir. Güneşli ve yarı gölge yerleri, derin, nemli fakat iyi drenajlı toprakları tercih eder aynı zamanda kuraklığa da dayanıklıdır.

Altuni himalaya sediri ( Cedrus deodora aurea ) Photos
Cedrus deodara (Rox.) G. Don.: Himalaya Sediri 40-50 m boya erişebilen, herdem yeşil ağaçlardır. Kısa sürgünler üzerinde çevrel olarak dizilen iğne yaprak sayısı 15-20 adettir. Renkleri açık gri veya mavi yeşilden gümüşi maviye kadar değişen iğne yaprakların uzunluğu 2.5-5 cmdir. Erkek çiçekler silindir şeklinde, dik duran bir kozalakçık halindedir. Tozlaşma sonbaharda olur. Sedir türleri içinde iğne yaprakları en uzun, dişi kozalağı en büyük olandır. Dişi kozalak 7-10 cm boyundadır, fıçı şeklindedir. Olgunlaştığı zaman dağılır. Doğal yayılış alanı Himalayalar’dır. Hemen hemen her tür toprakta yetişebilir. Ama balçık ya da kumlu killi toprakları tercih eder. Hava kirliliğine karşı duyarlıdır. Işık ağacıdır. Sıcaklık isteği fazla, su isteği azdır. Park ve bahçelerde yetiştirilen pek çok kültivarı vardır.

Hatmi ( Hibiscus ssp. ) Photos
Hibiscus syriacus L.: Ağaç Hatmi Kışın yaprağını döken, 2-3 m boyunda yuvarlak tepeli çalı, bazen de park ve bahçelerde 4-5 mye kadar boylanabilen ufak bir ağaç görünümündedir. Kenarları kaba dişli, üç loplu yapraklar 5-10 cm boyundadır. Tomurcuk ve yapraklar sürgünlere çok sıralı sarmal olarak dizilmiştir. Haziran-eylül aylarında açan kısa saplı çiçekler geniş çan biçiminde ve 6-8 cm çapında olup beyaz, pembe, kırmızı veya eflatundur. Doğal yayılış alanı Çin ve Hindistandır. Dünyanın değişik yerlerinde park ve bahçelerde yetiştirilir. Ana tür dışında birçok bahçe formu vardır. Güneşli, sıcak ve korunaklı yerlerde, iyi drenajlı ve humuslu topraklarda iyi gelişir.

Ardıç ( Juniperus ssp. ) Photos
Ardıç, servigiller (Cupressaceae) familyasından Juniperus cinsine ait iğne yapraklı ağaç ve çalı formundaki taksonların ortak adı. Üremesi için bir başka türe bağlı olabilmektedir. Ardıç tohumları yere dökülür ancak bu tohumlar bir ardıç kuşu tarafından yenmedikçe çimlenme gerçekleşmez. Ardıç kuşunun sindirim sisteminde ardıç ağacının tohumlarının kabukları açılır. Ardıç kuşu dışkısı ile birlikte toprağa karışan tohumlar kolayca çimlenir.