Konu: Doğa Parkı Bitkileri

Osmanthus Photos
5-6 mye kadar boylanabilen, herdem yeşil, ağaç ya da sık dallı yuvarlak tepeli boylu çalılardır. Sürgünlere karşılıklı dizilmiş yapraklar 2-6 cm boyunda, eliptik-yumurta biçiminde, deri gibi serttir. Sivri dikenli uçlu, kenarları 1-4 çift dikenli dişli ya da ender olarak tam kenarlıdır. Üst yüzü parlak koyu yeşil, alt yüzü sarımsı yeşil renklidir. Kısa bir sapı vardır. Yaprakların koltuğunda salkım vaziyetinde yer alan beyaz renkli çiçekler güzel kokuludur. Eylül-ekim aylarında çiçek açar. Mavimsi siyah meyve yumurta biçiminde ve 1-1.5 cm uzunluğundadır. Vatanı Japonyadır. Park ve bahçelerde 19. yüzyıl ortalarından beri yetiştirilmektedir. Budanarak şekil verilebilir.

Konik Ladin ( Picea glauca conica ) Photos
25-40 mye kadar boylanabilen herdem yeşil ağaçlardır. Genç sürgünler çıplak, mavimsi-yeşil, daha sonraları portakal sarısı esmer veya gri-esmer renklidir. İğne yapraklar mavi-yeşil, 10-18 mm uzunluğunda, küt veya sivri uçlu, dört köşeli, her bir yüzünde 3-4 sıra stoma çizgisi vardır. Parmaklar arasında ovuşturulduğunda hoşa gitmeyen koku verir. Tomurcuklar 6 mm. uzunluğunda yumurtamsı-yuvarlak biçimlidir. Kozalaklar dar silindirik biçimde, 4-4,5 cm uzunlukta ve 1.5-2 cm çapındadır. Kozalak pulları açık kahverengi, ince yumuşak, sırt kısmı çizgili ve tam kenarlıdır. Vatanı Kanada ve Amerikadır. Nemli yerleri tercih eder, ancak endüstri bölgeleri, deniz kıyıları ve kuvvetli rüzgârlara da dayanıklıdır. Kanadada da doğal olarak ortaya çıkan 3-4 m. boylanabilen yoğun dallı, kompakt ve tepeye doğru dar piramidal gelişme gösteren kültivarı Picea glauca Conica park ve bahçelerde çok kullanılır.

Rain gold ( Chamaecyparis raingold ) Photos
60 m’ye kadar boylanabilen, herdem yeşil ağaçlardır. Pul yaprakların sırtında uzunca bir yarık içerisinde yağ bezeleri vardır. Sürgünler ve yapraklar ovuşturulduğu zaman reçine ile karışık, maydanoz kokusuna benzer bir koku verir. Erkek çiçekler küçük bir kozalak halindedir, önceleri siyah veya koyu mor, sonraları kırmızı renklidir. 8 adet kalkan şeklinde odunlaşmış puldan oluşan dişi kozalak 8 mm çapında ve küre şeklindedir. Önceleri mavi-yeşil, sonradan kahverengidir kozalak pullarının ortasında kısa bir çıkıntı bulunur. Olgunlaşan kozalak dağılmaz. Her türlü toprakta yetişebilir. Kış soğuklarına dayanıklıdır. Doğal yayılış alanı Kuzey Amerika’dır. Dünyanın değişik yerlerinde park ve bahçelerde yetiştirilir. Son yüzyılda geliştirilmiş sayısız kültivarı vardır.

Çin taflanı ( Enonymus chinensis ) Photos
3 mye kadar boylanabilen, kışın yaprağını döken çalılardır. Sürgünler genellikle 2-4 geniş mantarımsı kanatlıdır. Sürgünlere karşılıklı dizilmiş yapraklar kısa saplı, eliptik ya da ters yumurta biçiminde, 3-5 cm uzunluğundadır. Yaprak ayasının ucu sivri, kenarları ince ya da testere dişli ve koyu yeşil renklidir. Sarımsı renkli, 6 mm çapındaki çiçekler simoz çiçek kurullarında genellikle üçlü olarak yer alır. Meyve 6-8 mm boyunda, arillus (kapçık) portakal-kırmızı renkte, meyve kahverengidir. Vatanı Çin ve Japonyadır. Sonbaharda gözalıcı kırmızı renk alan yaprakları, canlı renkli meyveleri ve kışın dikkat çeken geniş kanatlı sürgünleri dolayısıyla park ve bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilir.

Bodur nandina ( Nandina domestica firepower ) Photos
2-3 mye kadar boylanabilen herdem yeşil çalılardır. Sürgünlere sarmal dizilmiş yaprakları katlı tüysü ve 30-45 cm boyundadır. Her bir yaprakçık dar üçgenimsi, mızraksı şekilde, 3-7 cm uzunluğunda ve tam kenarlıdır. İlkbahar ve sonbaharda yapraklar morumtırak-kahverengi ya da bakır kırmızısına dönüşür. Yaz aylarında açan küçük beyaz renkli çiçekler bir araya gelerek terminal durumlu bileşik salkım tipi kurul oluşturur. Parlak kırmızı renkli, 8 mm çapındaki yuvarlak meyveler bitki üzerinde uzun süre kalır. Doğal yayılış alanı Hindistan, Çin ve Japonyadır. Çiçekleri, meyveleri ve zarif yapraklarından dolayı park ve bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilir. İyi drenajlı, humusça zengin, hafif asit topraklarda ve güneşli yerlerde iyi gelişir.

Tinitim ( Thuja orr. tinitim ) Photos
Tinitim ( Thuja orr. tinitim ) için henüz açıklama bulunmamaktadır.

Lavanta ( Lavandula ssp. ) Photos
Lavanta, ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasından Lavandula cinsini oluşturan Akdeniz kökenli bitki türlerinin ortak adı. Atlas Okyanusu adalarından Akdeniz çevresi ülkelerine ve Hindistana kadar uzanan geniş bir alanda yetişen, lavanta cinsi üyeleri, çalı görünümlü, toplu başak biçiminde mavi, morumsu ya da kırmızı çiçekler açan bitkilerdir. Lavanta, dağlarda, 1000-1800 m arasında yüksekliklerde yetişir. Kurutularak dolaplara konan çiçekleri giysileri böceklerden korur. Yaklaşık 500 metrede yetişen İngiliz lavantası (Lavandula angustifolia) türünden boyacılıkta kullanılan esans elde edilir. Batı Anadolunun maki bölgelerinde yetişen karabaş otu (Lavandula stoechas) çiçeklerinden ağrı kesici, balgam söktürücü olarak yararlanılır

Sunkist ( Chamaecyparis L. sunkist ) Photos
60 m’ye kadar boylanabilen, herdem yeşil ağaçlardır. Pul yaprakların sırtında uzunca bir yarık içerisinde yağ bezeleri vardır. Sürgünler ve yapraklar ovuşturulduğu zaman reçine ile karışık, maydanoz kokusuna benzer bir koku verir. Erkek çiçekler küçük bir kozalak halindedir, önceleri siyah veya koyu mor, sonraları kırmızı renklidir. 8 adet kalkan şeklinde odunlaşmış puldan oluşan dişi kozalak 8 mm çapında ve küre şeklindedir. Önceleri mavi-yeşil, sonradan kahverengidir kozalak pullarının ortasında kısa bir çıkıntı bulunur. Olgunlaşan kozalak dağılmaz. Her türlü toprakta yetişebilir. Kış soğuklarına dayanıklıdır. Doğal yayılış alanı Kuzey Amerika’dır. Dünyanın değişik yerlerinde park ve bahçelerde yetiştirilir. Son yüzyılda geliştirilmiş sayısız kültivarı vardır.

Top mazı ( Thuja orr. aurea nana ) Photos
15-20 m. boyunda herdem yeşil ağaçlardır. Gençlikte piramidal dar ve sık dallı bir ağaçtır. İleri yaşlarda tepe bozulur, dallar aşağıya doğru sarkar, ancak dal uçları yukarıya doğru dönüktür. Gövde kabuğu ince, boyuna çatlaklı, kırmızımtırak-kahverengi ve liflidir. Pul yaprakların sırtında küresel yağ bezeleri vardır. Sürgünlerin üst yüzleri mat yeşil, alt yüzleri ise açık yeşildir. Erkek çiçekler 8-12 etamin pulundan oluşur. Deri gibi sert olan pulların ucu yuvarlak olup bazılarında sivri bir çıkıntı vardır. Olgunlaşan kozalak açılır fakat dağılmaz. Doğal yayılış alanı Kuzey Amerika ve Kanadadır. Kuraklığa, düşük sıcaklıklara ve hava kirliliğine dayanıklıdır. Arboretumda

Keçi sakalı ( Spirea ssp. ) Photos
Kışın yaprağını döken, 2 m boyunda, dalları yanlara sarkık bir çalıdır. Yapraklar yumurta ya da eşkenar dörtgen biçiminde, 2-4 cm uzunluğunda, sığ olarak 3-5 loplu, lopların kenarları dişli, üst yüzü koyu yeşil, alt yüzü mavimsi yeşil renkli ve çıplaktır. 8 mm. genişliğindeki beyaz renkli çiçekler şemsiye tipi kurullar oluşturur. Nisan-mayıs aylarında çiçek açar. Meyve tipi foliküldür. Bol ve gösterişli beyaz çiçeklerinden dolayı park ve bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilir. Verimli, nemli fakat iyi drenajlı toprakları ve güneşli yerleri sever.