Konu: Wright Kardeşler

Orville Wright Doğumu : 19 Ağustos 1871 Ohio, Dayton ABD. Ölümü : 30 Ocak 1948
Wilbur Wright Doğumu : 16 Nisan 1867 Ohio, Dayton ABD. Ölümü : 30 Mayıs 1912
İlk Pilotlu ve motorlu uçak uçuran ABD'li kardeşler.( 17 Aralık 1903'te)

Wright Kardeşler, Orville ve Wilbur Wright kardeşler ABD.nin Wright Ohio eyaletinin Dayton şehrinde dünyaya gelmiştir.Aslında bisiklet ustası olan, İlk motorlu uçağı yapan ünlü kardeşlerdir. Wilbur Wright 16 Nisan 1867 da doğmuş, 30 Mayıs 1912 de ölmüştür. Kardeşi Orville Wright ise 19 Ağustos 1871 de doğmuş, 30 Ocak 1948 de ölmüştür.
Wilbur ve Orville Wright bilimsel öğrenim görmemişler, liseden sonra yüksek bir okulda gitmemişlerdi. 1892 yılında bisiklet tamir ettikleri, imal edip sattıkları bir işyeri açtılar. Bu dükkan onlara ilgi duydukları uçuş araştırmaları için hem bir atölye görevi gördü hem de parasal kaynak sağladı. 1899'da kuşların nasıl uçtukları hakkında kendilerine ipucu verebilecek her şeyi sistemli bir şekilde incelemeye başladılar. Bu alanda yayınları olan Otto Lilienthal,Octave Chanute ve Samuel P.Langley gibi kişilerin yazdıklarını dikkatle takip ettiler. Fakat uçma alanındaki çalışmalarını ilerlettirken kendi bilimsel yönlerini de model uçaklar, uçurtmalar, insan taşıyan planörler ile yaptıkları yüzlerce deney sayesinde bu konuda bilimsel bir eser hazırlayacak kadar ilerlettiler. Hatta hazırladıkları 200'den çok farklı tipteki kanatları denemek için bir rüzgar tüneli dahi yaptılar. Daha sonra motor konusuna eğildiler. Ancak piyasada o günlerde bulunan içten yanmalı motorlar, uçan bir makinede kullanılamayacak kadar çok ağırlığa sahiptiler. Wrigh kardeşler bir teknisiyenin de yardımıyla uçakta kullanacakları hafif bir motor yapımını başardılar. İmal ettikleri motor, o güne kadar diğer imalatçıların tasarladıkları motorlardan hem hafifti (77 kg) hem de daha iyi performansa sahipti. Bunlara ek olarak Wrigth kardeşler uçakta kullandıkları pervaneyi tasarlayıp yaptılar.1903′te kullandıkları pervane yüzde 66 verimle çalışıyordu.
Wright kardeşleri başarıya götüren nedenlerin ilki birlikte çalışmaları ve birbirleriyle yaptıkları mükemmel işbirliğiydi. İkincisi, bir motorlu uçak yapmaya başlamadan önce uçma tekniğini öğrenmeye karar vermeleriydi. Wright kardeşler uçmayı önce planör yaparak ve planör kullanarak öğrendi.1899′da uçurtmayla ve planörle çalışmaya başladılar. Ertesi yıl bir insan alabilecek boyutta tasarlayıp yaptıkları planörlerini denemek için Kuzey Carolina’da Kitty Hawk’e götürdüler. Sonuç pek memnuniyet verici değildi. Biraz değişikliklerle 1901′de ikinci planör,1903′te üçüncü planörü yapıp denediler. Üçüncü planör yaptıkları önemli değişiklikleri bünyesinde bulunduruyordu,1903 yılında başvurusunda bulundukları patetntlerden bazıları bu planörde uyguladıkları yöntemlerle ilgiliydi. Üçüncü planörle binden fazla başarılı uçuş gerçekleştirdiler. Wright kardeşler uçak yapımına başlamadan planörle uçuş konusunda oldukça deneyim kazanmışlardı. Bu deneyimlerini uçak yapımında başarıyla uyguladılar.
Wright kardeşlerin ilk uçuşu 17 Aralık 1903'te Kuzey Carolina'da Kitty Hawk yakınlarında bir yer olan Kill Devil Hill’de, Orville'in kontrolünde havalanan ilk uçağı aerodinamik ses teorisine bağlı kalınarak yapılmıştı.


Bu uçak benzin motorlu ve iki pervaneliydi. Pilotla birlikte ağırlığı 335 kg.dı. Bu uçuşun beş tane görgü şahidi vardır. Orville birinci denemede 12 saniye uçtu. Ve sadece 37 metre mesafe katetti. O günkü son denemesinde ise, bu süre 59 saniyeye çıkmıştı ve 280 metrelik bir mesafeye uçmuştu. Gökyüzü, benzinle çalışan ve uçabilen bir uçakla ilk defa o gün tanışmıştı. Daha sonra uçaklarını geliştirdiler ve 1904 yılında uçağa havada dönüşler yaptırarak, geri dönmek suretiyle kalktıkları noktaya inmeyi başardılar.
“Flayer 1” adını verdikleri uçaklarının bin dolar civarında maliyeti vardı.Kanat açıklığı 20 metre ve ağırlığı 700 kg’dı.Üzerindeki kendi tasarımları motor 12 beygir gücünde ve 77 kg ağırlığındaydı.Bu iki pervaneli uçak Washington’daki Ulusal Havacılık ve Uzay Müzesi’nde sergilenmektedir.
Wright Kardeşler artık uçabilen bir uçak yaratmışlardı ama onu nasıl uçuracaklarını bilmiyorlardı. Bunu onlara gösterebilecek ne bir kitap ne de bir öğretmen vardı. Smithsonian Enstitüsü lider havacılardan Louis Mouillard, Gabriel Voisin, John J. Montgomery, Louis Blériot, Alberto Santos Dumont ve Percy Pilcher ile yazışarak elde ettiği tüm bilgileri, Wright Kardeşlere iletmeye devam ediyordu. Bu ilk uçuşları fazla dikkati çekmedi. Wright kardeşler bir süre sonra “Flayer II” modelini tasarladılar. Bu uçakla 1904′te 105 uçuş gerçekleştirdiler. Bu modeli geliştirerek çok kullanışlı bir model olan “Flyer III” modelini 1905 yılıda yaptılar. Dayton yakınlarında yaptıkları uçuşlara rağmen insanlar uçan bir makinanın yapıldığına inanamıyorlardı.
Uçak dizaynı, diğerleri Wright kardeşlerinin seviyesine gelinceye kadar bir süre olduğu yerde saydı. Pilotun kanadın üzerine yatık bir şekilde durmaktan kurtarıp oturmasını sağlayacak bir yer yapılması gibi zorunlu bir takım şeyler gerekiyordu. Wright kardeşler pilotun oturabildiği bir uçak dizaynı hazırladılar. Ayrıca bir de iniş takımı yaparak kendilerini ilk uçuşlarında yanlarında taşıdıkları tekerlekli kriko ve monoraydan kurtardılar.
4 Haziran 1908 tarihinde ABD'nin ilk ‘resmi’ uçuşunu Kanadalı Glenn H. Curtis, June Bug adını verdiği dışarıdan yardım almadan kalkabilen bir uçak ile yaptı. Bu uçuş Amerika’nın ilk resmi “Havadan Ağır Uçağı ve Uçuşudur”. Glenn H. Curtis 1 numaralı Pilot Lisansı sahibidir, Wright Kardeşler ise 4 ve 5 nolu lisansları almışlardır.
1908 yılında uçağın tanıtımına koyuldular.Wilbur Wrigth yaptıkları uçaklardan birini Fransa’ya götürerek halka açık uçuş gösterileri yaptı ve icatlarını Avrupa’da pazarlayacak bir şirketle anlaştı. Bu arada Amerika’da kalan Orville Wrigth, Fransa’dakine benzer gösteriler düzenliyordu.17 Eylül 1908′de bir uçak kazası geçirdi. Yolculardan biri öldü, Orville’de yaralandı. Bu arada başarılı uçuş denemeleri Birleşik Devletler hükümetinin savaş depertmanına uçak alınması için Wrigth kardeşlerle anlaşmasına yol açtı. Bu alım uçak üretimlerinin devamını sağladı.
Wilbur Wright tifoya yakalandı ve 1912 yılında kırk beş yaşındayken öldü.Uçak şirketindeki hisselerini 1915 yılında satan Orville Wrigth 1948 yılına kadar yaşadı.Kendilerden sonra yaptıkları icat oldukça geliştirildi.

Wright Kardeşlerin Hayatı :

Orville Wright (1871- 1948)
Wilbur Wright (1867 - 1912)

Wright Kardeşler, ilk motorlu uçağı yapan ünlü kardeşlerdir. Wilbur Wright 1867 yılında doğmuş, 1912 yılında ölmüştür. Kardeşi Orville Wright ise 1871 yılında doğmuş, 1948 yılında ölmüştür.

Ohio, Daytonlu iki bisiklet ustası olan Wilbur ve Orville Wright, 1899'da kuşların nasıl uçtukları hakkında kendilerine ipucu verebilecek herşeyi sistemli bir şekilde incelemeye başladılar. Bilimsel eserlerde ve eski insanların deneyimleri arasında kendi işlerine yarayacak hiçbirşey olmadığını kısa sürede anlayan Wright kardeşler sadece Berlin yakınlarındaki bir tepe üstünden planörle uçuş denemeleri yapan ve bu konuda çok dikkatli notlar tutan Alman mühendisi Otto Lilienthal'in çalışmaları vardı.

Lilienthal kuşların uçmalarını çok yakından incelediği için planörünün bir kuşu andırmasına fazla şaşmamak gerekir. Fakat o içlerinde ünlü ressam Leonardo Da Vinci'nin de olduğu birçoklarını cezbeden tuzağa, yani kuş uçuşunu temsil eden kanat çırpma olayının cazibesine kapılmadı. Lilienthal uçabilecek bir uçağın havayla temas halinde olan sabit bir kanadı olması gerektiğini gösterdi. Kararlı bir uçuşu gerçekleştirebilmek için gerekli
kontrol sadece onun söylediği böyle bir kanat tarafından sağlanabilirdi ve bu konuda Wright kardeşler de onunla uyuşuyordu.

Wilbur ve Orville Wright bilimsel öğrenim görmemişler, liseden sonra yüksek bir okulda gitmemişlerdi. Fakat uçma alanındaki çalışmalarını ilerlettirken kendi bilimsel yönlerini de model uçaklar, uçurtmalar, insan taşıyan planörler ile yaptıkları yüzlerce deney sayesinde bu konuda bilimsel bir eser hazırlayacak kadar ilerlettiler. Hatta hazırladıkları 200'den çok farklı tipteki kanatları denemek için bir rüzgar tüneli dahi yaptılar. Wright kardeşlerin 17 Aralık 1903'te North Carolina'da Orville'in kontrolünde havalanan ilk uçağı aerodinamik ses teorisine bağlı kalınarak yapılmıştı.

Bu uçak iki pervaneliydi. Pilotla birlikte ağırlığı 335 kg.dı. Bu uçuşun beş tane görgü şahidi vardır. Orville birinci denemede 12 saniye uçtu. Ve sadece 37 metre mesafe katetti.

O günkü son denemesinde ise, bu süre 59 saniyeye çıkmıştı ve 280 metrelik bir mesafeye uçmuştu. Daha sonra uçaklarını geliştirdiler ve 1904 yılında uçağa havada dönüşler yaptırarak, geri dönmek suretiyle kalktıkları noktaya inmeyi başardılar.

Wright kardeşler, iyi bir uçak tasarımında kanadın ani esen şiddetli rüzgarların zararlı etkisiyle sert havanın aşağı ve yukarı çekici etkisine karşın pilotun düzeltmesiyle kanadın daha uygun bir vaziyet almasını sağlayan bir mekanizma bulunması gerektiğini anladılar. Kuşları gözleyerek sert havalarda uçuş düzeylerini korumak için kanat uçlarını nasıl büktüklerini not aldılar. Kanat bükmeyi planörlerinin kanatlarının uçaklarını bir mekanizma yardımıyla eğerek taklit ettiler. Deneylerinden bunun işe yarayacağını tahmin etmişlerdir. Gerçekten de işe yaramıştır. Kanat eğmenin uçuş aerodinamiğini nasıl etkilediğini doğru bir şekilde tahmin ettiler ve anladılar.

Wright Kardeşler artık uçabilen bir uçak yaratmışlardı ama onu nasıl uçuracaklarını bilmiyorlardı. Bunu onlara gösterebilecek ne bir kitap ne de bir öğretmen vardı. Yavaş yavaş ve metotlu bir şekilde uçakla dönüş yapabileceklerinden çok zaman önce emin olmuşlardı. Daha ilk denemelerinde uçak tam bir daire dönüşünü kolaylıkla tamamlayarak havalandıkları noktanın yanına indi. Uçak dizaynı, diğerleri Wright kardeşlerinin
seviyesine gelinceye kadar bir süre olduğu yerde saydı. Pilotun kanadın üzerine yatık bir şekilde durmaktan kurtarıp oturmasını sağlayacak bir yer yapılması gibi zorunlu bir takım şeyler gerekiyordu. Wright kardeşler pilotun oturabildiği bir uçak dizaynı hazırladılar.

Ayrıca bir de iniş takımı yaparak kendilerini ilk uçuşlarında yanlarında taşıdıkları
tekerlekli kriko ve monoraydan kurtardılar.