Konu: Islam devletinde yönetim ve uygarlik

İSLAM DEVLETİNDE YÖNETİM VE UYGARLIK

1. Devlet Yönetimi İslâm devleti Hz. Muhammed zamanında Medine'de kurulmuştur.Devlet başkanları olan halifeler hem başyargıç, hem de başkomutandı.Dört halife döneminden sonra Emevi halifesi Muaviye, oğlu Yezid’i halife yaparak halifeliği saltanata dönüştürdü. Bu, saltanat anlayışını Abbasiler de sürdürdü.İslam Devleti’nin ilk önemli kurumlarının oluşturulduğu dönem Hz. Ömer zamanıdır. Bu dönemde Bizans devlet teşkilâtı örnek alınmıştır.Abbasiler zamanında Sasaniler'deki vezirlik kurumu devlet teşkilatına yerleştirilmiştir.Hz. Ömer zamanında kurulan kadılık teşkilâtı, Abbasiler zamanında kurulan başkadılık makamına bağlanmıştır.Orduların ilk kez düzenli hale getirilmesi Ömer zamanında olmuştur. Orduların devamlı hale getirilmesi ise Emeviler zamanında gerçekleşmiştir.Emir-ül Ümerâ’lık denilen ordu başkomutanlığı, Abbasiler zamanında oluşturulmuştur. Devletin Başlıca Gelir Kaynakları Ganimet: Savaş gelirleridir. Bu Gelirlerin 1/5 i hazineye ayrılır. Diğeri ise askerler arasında paylaştırılmıştır.Cizye: Egemenlik altına alınan topraklarda yaşayanların korunmasıyla ilgili olarak alınırdı. Cizye, gayrimüslümlerden alınırdı.Haraç: Gayrimüslümlerden alınan toprak vergisidir.Öşür: Müslümanlardan alınan tarım vergisidir.Sasani ve Bizans paraları taklit edilerek çeşitli ölçülerde önceden paralar bastırılmıştı. İlk İslâm Parası Emevi Halifesi Abdülmelik belirlediği ölçülere göre yeni paraların basılmasını istedi. Böylece ilk islami sikkeler bastırıldı. (693 – 695)Talas Savaşı’nı izleyen süreçte Müslüman tüccarlar, doğrudan Orta Asya ve Çin'le alışveriş yapmışlardır. Yemen ve Basra Körfezi ile Doğu Akdeniz kıyılarındaki ticaret Müslüman tüccarların elindeydi.İslam toplumunda ilk eğitim çalışmaları Hz. Muhammed zamanında camilerde Kuranın öğrenilmesi çalışmalarıyla başlamıştır. İlk medreseler, Emeviler zamanında kurulmuştu. İslâmda eğitim, öğretim ve bilimsel alanlardaki çalışmalar Abbasiler zamanında en ileri düzeye ulaşmıştır. Bu dönemin en önemli eğitim kurumları Beytül Hikme adı verilen akademi ile Nizamiye Medresesi adı verilen üniversitedir. Nizamiye Medresesi Büyük Selçuklu Sultanı Alparslan'ın emriyle Vezir Nizamülmülk'ün çalışmaları sonunda yapılmıştır.Emeviler zamanında Arapça resmi dil ilân edildi. İslâm Bilimleri Tefsir: Kur'an ayetlerinin ve suretlerinin anlamlarını açıklayan bilim dalıdır. Hadis: Hz. Muhammed'in sözlerini araştıran bilim dalıdır. Kelâm: İslâm felsefesidir. Kıraat: Kur'an'ın doğru okunmasıyla ilgilidir. Siyer: Hz. Muhammed'in hayatını ve savaşlarını konu edinen tarihçiliktir.  Sanat Emeviler zamanında İslâm mimarisi en ileri düzeye ulaştı. Bu dönemde Bizans ve Hellenestik sanatlarının özellikleri, mimaride etkili biçimde kullanılmıştır.Emeviler zamanında resmin ve heykelciliğin yasak olmasına rağmen mimaride fresk denilen duvar resimleri yapılmıştır. Mimaride Abbasiler döneminde Sasani Sanatı (İran) örnek alınmıştır. Bu dönemde türbe mimarisi doğmaya başlamıştır. En eski türbe Kubbetüs Süleybiye’dir.İspanya'daki Müslümanların yaptığı en önemli mimari eserler Kurtuba Camisi ile Gırnata şehrinde bulunan El-Hamra Sarayıdır. El hamra sarayının yapımıda kullanılan yapı malzemeleri kırmızıya yakın renklerde olduğu için bu saraya kırmızı saray anlamında olan Arapça El-Hamra adı verilmiştir. Resmin ve heykelin yerini genel olarak minyatür almıştır. Diğer gelişen süsleme dalları çinicilik, nakkaşlık, hat ve tezhip idi. Arabesk sanatı yazıları ile geometrik ve bitkisel motiflerin birlikte kullanıldığı bir süsleme sanatıdır.

emeğinize sağlık