- Çocuk takılırken “dur, yeniden başla” demeyin.


- Kendinize göre çocuğu tedavi etmeye çalışmayın. Kaş yapayım derken göz çıkarırsınız.


- Çocuğa “sesini uzat, ses tonunu değiştir” gibi talimatlar vermeyin.


- Kekeleyen çocuğa “şu harfleri söyleme, şu sesleri kullanma” demeyin


- En önemlisi ve özeti kesinlikle ama kesinlikle konuşmasına müdahale etmeyin.


- Çocuğun yanında kekemelikle ilgili konuşmayın.


- Aile yada akrabalardan çocuğun kekemeliği ile ilgili konuşma yapmalarını engelleyin. “Ay teyzeciğim, sen hala kekeme misin? Vah yavrum vah” gibi konuşmalara izin vermeyin. Bu tür insanları önceden uyarın.Kekeleyen çocukların ailesine düşen görevler


Çocuklar kekelemeye başladığında öncelikle anne ve babalar şok yaşarlar. Ne yapacaklarını şaşırırlar. Mahvolduk, öldük, bittik diye düşünürler. Çocuklarda kekemelik genel itibariyle 3 yaşından sonra başlar. Eğer çocuğunuz yeni kekelemeye başladıysa öncelikle bir psikolog ile görüşmeniz iyi olur. Kekemeliğin kalıcı olması tamamen anne- babanın ve çevrenin tutumuna bağlıdır. Öncelik bir uzmanla görüşmenizdir. İlinizde var olan herhangi bir konuşma merkezine giderseniz orada çalışan kişilerin uzmanlık alanını sorun. Lise mezunu, mühendis, işletme mezunu ise hemen oradan uzaklaşın. 5-6 yaşındaki çocuğu “eğitim” adı altında terapiye alıp çocuğun dünyasını karartan kişiler görüyoruz maalesef. Eğer anne baba bilinçli davranırsa çocuğun kekemeliği zamanla azalır ve kaybolur. Biz merkez olarak 8 yaşın altında olan kekemelik yaşayan çocukların ailesini, aile terapisine alıyoruz. Ailede farkındalık oluşturuyoruz. Bizim tavsiyemizi uygulayan ailelerin çocukları düzeliyorlar. Uzakta yaşayan, terapiye katılamayacak olan ailelere aşağıdaki kuralları hayata geçirmelerini tavsiye ediyorum.


Yanlış olan ebeveyn tutumları:


- Çocuğa sakın “kekeleme” demeyin.


- Çocuk kekelediğinde kekelediği için onu cezalandırmayın. Yada “kekelersen seni döverim” diye tehdit etmeyin.


- Çocuk kekelerken ağzından lafı alıp sözünü tamamlamayın.


- Çocuk konuşacağı zaman “ne söyleyeceğini önceden düşün” gibi baskı uygulamayın.


- Çocuk kekelediği zaman “dur, nefes al, sakin ol, güzel söyle” diye çocuğu yönlendirmeye çalışmayın.


- Çocuk kekelediğinde sanki sonunda ölüm varmış gibi aşırı duygusal tepkiler gösterip endişeli, gergin, dertli, panik bir duruma kendinizi sokmayın. Anne ve babanın gerginliği çocuk üzerinde müthiş bir psikolojik baskı oluşturur.


- Çocuk konuşurken takılmaya başladığında onun yerine cevap vermeyin.


- Çocuk kekelerken sinirli ve sabırsız davranmayın.


- Çocuğu kesinlikle korkutmayın. Çünkü korku, baskı, şiddet kekemeliği artırır.


- Şiddet içerikli film, haber seyrettirmeyin. Şiddet içerikli oyun oynatmayın. İnternet ve televizyonda seçici olun. Çocuk her önüne gelene bakmasın.


Doğru olan ebeveyn tutumları:


- Çocuğun özgüvenini artırıcı konuşmalar yapın. “Sen yaparsın, sen başarırsın” gibi…


- Çocuğun olumlu davranışlarını onaylayın. Sen ne güzel suy içiyorsun ya” gibi en basit davranışlarını onaylamanız çocuğun kendine güvenini artırır. Buna ihtiyaç var. Çünkü kekemelik en fazla özgüvene zarar verir. Bunu lütfen unutmayın. Özgüveni olan çocuk kekemelikten kesinlikle kurtulur.


- Çocuk kekelediği zamanda güzel konuştuğu zaman da hep aynı şekilde davranın.


- Çocuk konuşurken sabırlı olun ve onunla göz teması kurun. Gözlerinizi acır gibi kaçırmayın. Çünkü duyguların % 70’i göz teması ile transfer ediliyor. Hatta mümkünse eğilin ve gözleriniz aynı hizada olacak şekilde onunla konuşun. Tepeden bakış baskı oluşturur.


- Çocuğunuzla konuşmaktan hoşlandığınızı ona hissettirin.


- Onu sadece dinleyin. Konuyla ilgilendiğinizi ona hissettirin.


- Çocuk konuşurken onu dinlemek için zaman ayırdığınızı ifade edebilirsiniz. “Seni dinliyorum yavrum. Zamanım var ve bu zamanı seninle geçirmek istiyorum” gibi…


- Çocuk kekelediğinde “ Bunu söylemek senin için bayağı zordu, değil mi? Bu kelimeyi söylemekte zorlandın değil mi?” şeklindeki yaklaşım çocuğa, kendisinin yaşadığı sorunu anladığınızı, ama buna üzülmediğinizi ifade eder. Eğer çocuğunuz “ Ben bunu söyleyemiyorum, veya konuşamıyorum’ gibi şeyler söylerse, ona, daha yumuşak konuşursa ve sizinle birlikte o sözcüğü birkaç kez söylerse o kelimeyi söylemenin daha kolay olacağını belirtin.(Bu yardımı sadece çocuğunuz konuşmasından dolayı yaşadığı sıkıntıyı dile getirdiğinde ve sorun yaşadığında yapabilirsiniz)


- En önemli kurallardan birisi de şudur: Çocuğunuzun nasıl konuşmasını istiyorsanız siz evde kendi aranızda öyle konuşun. Mesela anne baba tane tane, heceler gibi konuşabilir. Kekeme çocuklar da konuşma hızlıdır. Çocuk sizi örnek alır. Siz çocuğunuz için modelsiniz. Siz hızlı, acele, bozuk konuşursanız çocuğunuzda aynı şekilde konuşur.


Kaynaklar:


UZMAN DR PSİKOLOG HAYRETTİN ŞAHİN