Konu: Tokat Mutfağı

TOKAT’A GİDİNCE NELER YENİR, TOKAT’IN YÖRESEL YEMEKLERİ (TOKAT’IN ÖZELLİKLERİ, TOKAT İLE İLGİLİ BİLGİLER, TANITIMLAR)

Tokat'ın yemek kültürü de oldukça zengin ve iştah açıcıdır.

Tokat Kebabı, Etli Dolma, Bakla Dolması, Keşkek, Gendüme Çorbası, Bacaklı Çorba, Cevizli Çörek, Bezli Sucuk, Bat gibi yemekle sofralara ayrı bir renk katmaktadır.


Tokat Yöresel Yemekleri

• Tokat Kebabı
• Bat
• Keşkek
• Madımak
• Çalma pekmezli tavuk
• Akzambak reçeli
• Kuru patlıcan kavurması
• Pehlili pilav
• Dut reçeli
• Zoğallı çorba
• Soğuk yarma çorbası
• Oğmaç çorbası
• Topallaklı helle
• Püşürük çorba
• Keşbo çorba
• Nivik
• Baldıran
• Güdül
• Kumak
• Hasurda

1.Tokat Kebabı
Sebzeli Tokat Kebabı sebze ve meyvesi bol Tokat’ta hayvancılığın da gelişmesi ile kuzu etinin sebzeler ile kaynaşması sonucu yapılan bir kebaptır ve yakın zamanda komşu ile Sivas ile bu kebap konusunda polemik yaşamıştır. Tokat kebabı Tokat’a gelen ve yemeden gitmeyenlerin tekrar geldiğinde yeniden yemek istediği kebaptır ve bir yazar “ 40 odalı evin varmış ama bir Tokat Kebabı yememişsin “ diyerek Tokat Kebabı yemeyenleri hicvetmiştir.
2.Tokat Çemeni
Çemen bitkisinin ununun, baharatlar ile bir araya gelerek yoğrulması ile oluşan ve yemeklere konulan , kahvaltılarda yenilen ve kıyma ile karıştırılarak bez torbalarda kurutularak kendine has sucuğu yapılan ve yumurta ile de kahvaltılarda menemeni yapılan bir yiyeceğidir.
3.Zile Pekmezi
Zile ilçesinde yapılan ve kendine haz üretimi ile beyaz renkli bir yiyecektir ve “Tokat viagrası” diye de anılmaktadır. Bol vitamin deposu olmasından dolayı da damağına düşkün insanlar tarafından kullanılır.
4. Niksar Cevizi ve Cevizli Çöreği
Niksar cevizi ülke genelinde ün yapmış ve yüksek vitamin ihtiva eder. Niksar cevizinden yapılan özel Tokat çörekleri Tokat ve ilçelerinde özel yapılır ve çay ile yenir. Niksar’ın cevizli çörekleri o kadar ünlüdür ki, Orhan Pamuk “Kar “romanında da bu cevizler ve çöreklerinden bahsetmiştir.
5. Tokat gözlemesi (Çökeliklisi)
Odun kömüründe yanan saç üzerinde yapılan ve arasına Tokat çökeliklisi konan gözlemeler o kadar güzeldir ki festivallerde özel günlerde halka bunlardan yapılarak ikram edilir ve peynirli gözlemelere göre daha güzeldir.

6. Tokat Keşkeği
Tokat’ta keşkek yemek güzeldir. Hatta valiler özel günlerde Tokat’ın meşhur Ali Paşa hamamında keşkekli basın kutlaması yaparak gazetecileri daha güzel haberler yazmaya teşvik ederler. Keşkek bütün dana etinin hafif ateşte bulgur ile kaynatılarak daha sonra fırına verilmesi ile olur. Pazar ilçesinde akşam hazırlanan keşkek fırına verilir ve sabah fırından alınarak çay eşliğinde akrabalar ve komşular ile yenir. Tokat’a gelen misafirlere keşkek ikramı yaygındır.
7. Tokat Batı
Tokat’ta kadınlar altın günlerinde bat yaparak yerler. Bat bulgurun ıslatılarak tokat baklası ile salça ile bol su ile yoğrularak bunların tokat sarma yaprağına sarılarak yenmesi ile olur. “Bat mı yedin de güzelleştin?” esprisi Pazar ilçesinde yaygındır.
8.Tokat Kuşburnusu
Kuşburnu bol c vitamini içerir. Gül gibi bir bitkinin kurduktan sonra soğanı kaynatılarak sonradan sıkılıp şırasının salça gibi kaynatılması bunun da kahvaltılarda ekmek üzerine sürülmesi ile yenir. Bol c vitamini içerir. Ülkemizde bunun genelde çayı içilir ama Tokat’a ekmek üzerine sürülerek kahvaltılarda yenilir. Türkiye’nin ilk kadın Başbakanı Tansu Çiller güzellik sırrını soranlara “Kuşburnu çayı içtiğini” söylemişti.

9. Tokat Bağ Yaprağı
Eskilerde “ Kazova’nın üzümü, Artova’nın tahılı, Erbaa’nın tütünü” diye özetlenen Tokat tarımında Kazova’nın üzüm bağlarından bağ yapraklarının kaynatılarak tuzla beraber saklanması ve dolma yapımında kullanılması Tokat sarma yaprağının lezzetliliği ün salmıştır.
10.Tokat Pağacı
İçine Tokat cevizi konarak sert hamurdan fırında kızartılarak ekmekten biraz daha sert olarak üzerine bal, yağ sürülerek yenir. Tokat köylerinde bunlar kahvaltıların vazgeçilmezdir. Tokat dışında yaşayanlar bu güzel yemeklerin hasreti ile yaşar çok zaman

Madımak

Malzemeleri (6 kişilik): 1 kg. madımak, 200 gr. kıyma, 2 kaşık tereyağı, 1 kaşık salça, 1 fincan bulgur, 2 soğan, tuz, karabiber, su.
Hazırlanışı: Madımak bahçe kenarlarından veya harmanlardan toplanır. Madımakların yıkanarak kök tarafındaki kırmızı kısımlar alınarak ayıklanır. Tekrar yıkadıktan sonra süzülür. Soğanlar soyulup yemeklik şeklinde doğranır. Bir tencereye tereyağı konularak eritilir, soğanlar ve kıyma ilave edilerek 4-5 dakika soğanlar pembeleşinceye kadar karıştırılır. Salça ve 7-8 bardak su ilave edilip kaynatılır. Daha sonra madımakları ilave edip kaynatılır ve bulgur eklenir. Tuz, kara biber eklenerek yaklaşık yarım saat bulgurlar pişene kadar kaynatılır. Sıcak olarak servis yapılır.
Afiyet olsun.

LEYLEK GİLİĞİ


Hazırlanışı: Yaş maya, süt, şeker, sıcak su, az tuz ve un ile cıvıkça bir hamur hazırlanıp bir kenara mayalanmaya bırakılır. Hamurun kabarması beklenirken odun külü ve su ile kül hamuru hazırlanıp, yaklaşık bir cm. kalınlığında giliklerin pişirileceği sacın altı dengeli pişirmesi için sıvanır. Kıvama gelen hamurdan bir kepçe alınıp, sıvı yağ ile yağlanmış sacın üzerine boşaltılarak 10-15 cm.lik yuvarlaklar elde edilir. Arkalı önlü pişirilen gilikler önce sofra bezi üzerine, sonra bir tepsiye alınır. Yan yana dizilen hamurların üzerine kaşık ile dut pekmezi dökülüp, üzerine de dövülmüş ceviz serpilerek servise hazır edilir.
Afiyet Olsun.

PİDE

Hazırlanışı: Köyde ekmeklik olarak yoğurulan ve gelmiş hamurdan bir parça ayrılır. Hamur ince olarak açılır. Arasına isteğe göre peynir, ceviz, çökelek, kıyma, konularak kapatılır. Pidenin üzerine, çörek otu karıştırılmış yumurta sürülür. Fırın sönge ile temizlenir. Pideler fırın küreği ile fırına konulur. Pideler yaklaşık 10-15 dakika sonra pişince fırından çıkarılarak üzerine tereyağı sürülür. Yanında soğuk ayranla servis yapılır.
Afiyet Olsun.

PARMAK EKMEĞİ


Malzemeleri: Un, Su, Hamur Mayası, Tuz, Ceviz, Tereyağı, 1 Yumurta, Çörekotu.
Hazırlanışı:Un, su, tuz, hamur mayasını karıştırarak hamuru yoğurun ve üzerini kapatarak yaklaşık iki saat mayalanmaya bırakın.
Hamur mayalanıp kabardığında hamur sofrasının üzerinde bir santimetre kalınlığında açarak üzerine eritilmiş tereyağını dökerek hamurun üzerine dağıtınız. Yağlı hamurun üzerine ince kıyılmış cevizi yayınız. Üzeri yağlanmış ve cevizlenmiş hamuru yaklaşık yumruk büyüklüğünde parçalara ayırınız. Daha sonra cevizleri içine gelecek şekilde hamur parçalarını yuvarlayarak rulo haline getiriniz. Bu rulolardan bir tanesini ortaya koyunuz. daha sonra bu rulonun her iki tarafına birer tane daha ekleyerek resimdeki gibi ekmekleri oluşturunuz. Hamurların üzerine yumurta sarısı ile çörek otunu karıştırarak fırça ile sürünüz. Daha önceden ısıtılmış fırına hazırlanan hamurları yerleştirerek pişmesini bekleyiniz. Pişen ekmekleri fırından çıkarınız. (Parmak ekmeğini elektrikli fırınlarda az miktarda yağlanmış tepsi ile de yapmak mümkündür.) Afiyet Olsun.

TOĞGA ÇORBASI


Hazırlanışı: 5 bardak su tencerede kaynatılır. 1 Adet yumurta sarısı, 1,5 kaşık un, 2 su bardağı yoğurt çırpılarak kaynayan suya ilave edilir. 2 çorba kaşığı pirinç yıkanıp kaynamakta olan tencereye eklenir. Tencerede malzemeler birlikte yaklaşık yarım saat kaynatılır. İçine bir miktar pişmiş nohut eklenir. Bir tavada tereyağı eritilir, içine ince kıyılmış küçük bir soğan, eklenerek karıştırılır, soğan pembeleşince bir çay kaşığı nane ve yeteri kadar tuz ilave edilerek tencereye eklenir. Çorba sıcak olarak servis yapılır. Afiyet Olsun.

Tarhana Hazırlanışı: Süzme ayran ve yoğurt kazanın içerisine konularak ocak yakılır. Yavaş yavaş buğday aşlığı (yarma) eklenerek karıştırılır. Karışım katılaşıp buğday pişene kadar karıştırılarak kaynatılır. Ocaktan indirilen tarhana soğumaya bırakılır.
Soğuyan tarhanadan ceviz büyüklüğünde parçalar alınarak el ile inceltilir. İnceltilen tarhana güneşli bir yere serilmiş ve üzerine kızılotlar konulmuş bir bezin üzeride kurutulur. Kurutulan tarhanalar kışın yenmek üzere tercihen bez torbalara konulur.


Tarhana Kavurması: İnce kıyılmış soğan tereyağında pembeleşinceye kadar karıştırılır. İçine yeteri kadar yaş tarhana katılarak karıştırılır. Sıcak olarak servis yapılır.


Tarhana Çorbası: 5-6 adet tarhana akşamdan suya konularak (5-6 saat) suda bekletilerek yumuşaması sağlanır. Yumuşayan tarhanalar ezilerek tencereye konur. Üzerine su ve tuz ilave edilerek yaklaşık iki saat kaynatılır. Çorba kaynarken karıştırmaya devam edilir. Çorba kıvamına gelince içerisine bir miktar pişmiş nohut ilave edilir. Daha sonra birkaç diş sarmısak ezilerek eklenir. Küçük bir tavada(eskiden yağsoğan tavası denilirdi) tereyağı eritilir, yağa nane karabiber ilave edilerek çorbanın üzerine dökülür. Çorbamız kısık ateşte bir taşım daha kaynatılarak sıcak olarak servis yapılır. Yanında kuru soğan da yenilebilir.
Afiyet Olsun.