Konu: Tunceli Mutfağı

TUNCELİ’YE GİDİNCE NELER YENİR, TUNCELİ’NİN YÖRESEL YEMEKLERİ (TUNCELİ’NİN ÖZELLİKLERİ, TUNCELİ İLE İLGİLİ BİLGİLER, TANITIMLAR)

Oldukça zengin yemek kültürüne sahip olan Tunceli'nin yöresel yemekleri arasında Zerefet (Babiko), Sirekurt, Sirepati, Keşkek, Kavut, Patila unlu yemeklerine örnek verilebilir. Yöreye özgü bitki ve sebze yemeklerinden, Gulik Yemeği, Mantar Yemeği, Döğme Çorbası, Döğme Pilavı, Gulik Çorbası, Guriz Yemeği ile kurutulmuş sebze yemekleri sayılabilir.

Geleneksel yöresel tatlılar arasında Helva, Dut Tatlısı, Aşure, Pancar tatlısı, Kabak Tatlısı, Heside (sulandırılmış Dut pekmezi, un ve tereyağı) ile baklava yer almaktadır.



Tunceli Yöresel Yemekleri

• Döğme pilavı
• Keşkek
• Malhuta çorbası
• Tarhana
• Erişte
• Un pilavı
• Çökelek
• Hazırlop köftesi
• Tepsi kumbiği
• Su böreği
• Hırınç
• Gulik
• Mantar
• Döğme çorbası
• Döğme pilavı
• Gulik çorbası
• Guriz

HIRINÇ




Un, ılınmış suya azar azar dökülerek karıştırılır.Tuz eklenir yoğurt kıvamına getirilir öte yandan ocağın üzerine saç yerleştirilir ve çaputla yağlanır.Yoğurt kıvamındaki cıvık hamur bir ağaç veya bakır cemce (çömçe) ile kızgın saç üzerine dökülür. Saca yayılan hamur bir müddet sonra pişer. Piştikten sonra tepsiye alınır ve üzerine bir miktar su ile ısıtılmış sarımsaklı yağ dökülür. Yumuşak bir yemek olur.

PATİLE





Ekmek Hamuru
İnce bulgur
Soğan
Maydanoz
Çökelek
Tereyağı


Ekmek hamuru oklava ile açılır. İçine çökelek, soğan, maydanoz veya kavurmalı bulgur serilir. Ekmek hamuru ikiye katlandıktan sonra üçgen veya d şeklinde şeklindeki görüntüsüyle saçta pişirilir. Bu şekilde yenebileceği gibi ekmekler doğranarak üzerine eritilmiş tereyağı dökülerek de yenir.

BUNBAR

Hazırlanması için iyice temizlenmiş kuzu bağırsağı, tahta tokmakla tahtada dövülmüş kıyma, ince bulgur, tuz, baharat ve reyhana ihtiyaç vardır. Önce bunbar dolmasının içine konulan karışım hazırlanır. Bunun için bulgur, kıyma, salça, baharat, reyhan bir kap içinde su ile iyice karıştırılır. Bu karışım daha önce temizlenmiş bağırsaklara, parmakla itilerek doldurulur. Bağırsakların uçları bağlanır ve bir tencerede mantız üzerinde kömür yada odun ateşi ile haşlanarak pişirilir. Ayrı bir tavada ısıtılmış yağda kızartılır. Kızartma işleminden sonra dolma şekli bozulmadan küçük parçalar halinde doğranarak servis yapılır.

BİŞİ

Yumurta, un ve tereyağından yapılır. Önce bir miktar un derin bir kaba konulur.İçine yumurta kırılır. Yumurtayla un yoğurt kıvamına gelinceye kadar karıştırılır. Tavada erimiş ve kızarmış tereyağı üzerine kaşıkla dökülerek pişirilir. Tabaklara konularak servise hazır hale getirilir. Çökelekle yenildiği gibi üzerine toz şeker dökülerek tatlı gibi de yenir.

CUMUR

Cumur için kızartılmış ekmek, çökelek ve tereyağına ihtiyaç vardır. Önce ekmekler keklik burnu gibi bir hal alıncaya kadar kızartılır. Kızartılmış ekmek yayvan bir kaba küçük küçük doğranır. İçine çökelek serpiştirilir. Sonra da tereyağı kızdırılıp ekmeklerin üstüne dökülür. Soğutulmadan yenir. Sıcak ekmek bulunmadığı zaman, soğuk ekmekler, önce bir tavada yada sacda kızartılır, sonra da çökelek ve kızarmış yağ dahil edilir. Sonra hafif ateşte ısıtılarak yağın ekmeğe nüfuz etmesi sağlanır. Böylece leziz ve besleyici bir yiyecek elde edilmiş olur.

DEGİRMEN PAĞAÇI
Tuncelililerin kışlık un öğütmek için Sonbaharda en çok gittikleri yerin başında değirmenler gelir. Değirmenlerde sıra çok olur. Bu bekleme anında köylülerin yanlarında getirdikleri yiyeceklerin bitmesi üzerine yapılan bir yiyecektir. Buna pağaç denir. Un, ağaçtan yapılmış hamur teknesinde yoğrulur. Kenarlarına pürüzlü siyah volkanik taşlar dizilmiş olan derme çatma ocakta odun yakılır. Bir taş da serbest olarak ateşin üzerine konur.Taşları kızdırdıktan sonra ateş temizlenir. taşların büyüklüğünde pide gibi top top edilmiş hamur bu kızgın taşların üzerine yapıştırılır. Üzerine de daha önce ateşte kızmış taş kapatılır. Böylece ekmek pişer. Pişen ekmek soğuk sıva taşı ile alınır. Bu ekmek tuzsuzdur.

ŞORBİK

Düğün çorbası yapmak için kemikli et, un, soğan, yumurta, tereyağı, baharat ve ıslatılmış nohuta ihtiyaç vardır. Kuzu gerdanı, 4 su bardağı suda haşlandıktan sonra küp küp doğranır. Suyu süzülüp ayrı bir tencereye alınır.2 çorba kaşığı un, 2 çorba kaşığı yoğurt, yarım çay bardağı limon suyu ve yumurta derin bir kapta iyice çırpılır.Sonra yavaş yavaş ocaktaki et suyuna ilave edilir.Tuzunu ayarladıktan sonra etler ve daha önce hazırlanmış nohut ilave edilir. Tencere ocaktan alınır.Ayrı bir yerde 3 çorba kaşığı tereyağında bir tutam kırmızıbiber karıştırılarak, çorbanın üzerine gezdirilir. Bazıları sütle on dakika kaynatılmış şorbiki tercih edebilmektedir.

KÜL GÖMBESİ

Hamur mayasız olarak derin bir kabın içinde yoğrulur. Ocak yada tandır iyice yakılır.Sal denilen ocağın tabanı ateşten iyice kızarınca ıslak bir bezle silinir. Hazırlanmış hamur bu salın üzerine serilir ve üzerine de sac kapatılır. Sacın üzerine tekrar ateş yakılır.Ekmek, alttaki kızgın sal ile üstteki sacın ısısıyla pişer Bu ekmek çıkarıldıktan sonra ya olduğu gibi yenir veya üstü özenle açılır. İçi oyulup yumuşak kısmı çıkarıldıktan sonra içine tereyağ dökülerek kapağı tekrar kapatılır. Bu şekilde ılımaya bırakılan gömbe yenilecek hale gelir. Tadı kurabiye gibidir.

GÖMBE