hukukçu

Tursun Fakı

Dursun Fakih


Osmanlı Devleti'nin kuruluş döneminde yetişen ve Osman Gazi adına ilk hutbeyi okuyan büyük alim. Osmanlı Devletinin ilk kadısı ve ilk müftüsüdür. Osmanlı Devleti'nin kurucusu Osman Bey'in bacanağıdır. Aslen Karamanlıdır. Doğum ve vefat tarihleri bilinmemektedir. Ancak 14. asrın ilk yarısında vefat ettiği bilinmektedir.

Çeşitli ilimleri hocası Şeyh Edebalî’den tahsil etti. Tefsir, hadis ve fıkıh bilgilerinde büyük alim oldu. Şeyh Edebalî’nin sohbetlerine devam edip, tasavvufta yüksek derecelere kavuştu. Şeyh Edebali’nin kızıyla evlenip damadı oldu. Osman Bey zamanında gaza ve fetihlere katıldı. Gazilere imamlık yapıp, nasîhatlerde bulundu. Karacahisar’ın fethinden sonra, ilk Cuma namazını kıldırdı ve Osman Gazi adına ilk hutbeyi okudu.

Anadolu Selçuklu sultanının İlhanlı Gazan Han tarafından İran’a götürülmesi üzerine Selçuklu Devleti parçalandı. Ortaya çıkan her bey, yer ve sancak aramaya başladı. Bu haber Osman Bey'e ulaşınca, o sırada mecliste bulunan Dursun Fakı Osman Bey'e şu teklifi yaptı: “Beyim! Cenab-ı Hak size, sığınacak yer arayan Müslümanları bir araya toplayıp idare etmek basîretini ve gücünü ihsan etmiştir. Allahü tealanın inayeti, dua ordusunun himmet ve bereketi, gaza ordusunun kuvvet ve kudretleriyle çevrenizdeki tekfûrları dize getirip, bir çoklarının topraklarını mülkünüze dahil ettiniz. Şimdi sıra Anadolu topraklarını ehil olmayanların elinden kurtarıp, ahalisini huzûra kavuşturmaya gelmiştir. Müsaade buyurun da, adınıza hutbe okuyup, sizi sultan îlan edelim.”

Osman Gazi düşünüp, istişare etti. Dursun Fakı'ya hak verdi. O gün Dursun Fakı, Osman Gazi adına hutbe okuyup beyinin sultanlığını îlan etti. Böylece büyük Osmanlı Devleti'nin kuruluşunda temele ilk harcı koydu. İlk bayram namazını da Eskişehir’de kıldırdı.

Dursun Fakı, hocası Edebali’nin vefatından sonra, onun dergahında ders okuttu. Sorulan suallere cevap verdi. Mühim devlet işlerinde onunla istişare edildi.

Dursun Fakı, Osman Bey'in oğlu Orhan Bey'in de en yakın danışmanı olarak vazife yaptı. İznik, Orhan Gazi tarafından alındıktan sonra Bilecik Kadısı Çandarlı Kara Halil, İznik kadılığına geçince, Dursun Fakı de Bilecik kadısı olarak vazifelendirildi. Ömrünün sonuna kadar din ve devlet işlerinde büyük ***ret gösteren Dursun Fakı, 14. yüzyılın ilk yarısında Bilecik’te vefat etti.

Dursun Fakı, ilim ve fazilet sahibi, zühd ve takvada, güzel ahlakta, Allahu tealanın emirlerine uyup, yasaklarından kaçınmada çok ileriydi. O, her an devlet büyüklerine rehberlik etmiş, devletin devamlı ilerlemesinde, 600 yıllık Osmanlı Devleti'nin temellerinin sağlam olarak atılmasında büyük katkısı olmuştur.