Yeni yıl zamları enflasyona son yılların en kötü başlangıcını yaptırdı. Elektrik, sigara, içki zamlarının etkisiyle ocakta aylık enflasyon yüzde 1.82 artarken yıllık enflasyon yüzde 9.58 ile çift hane yoluna çıktı. Aylık enflasyondaki yüzde 1.82’lik artışın 0.75 puanı ocak ayı zamlarından kaynaklarınken 1 puanın üzerindeki katkı ise yine gıda fiyatlarındaki yükselişten geldi. Her ne kadar zamlar enflasyonu hızlı yükseltse de gıda fiyatlarındaki artış bu yıl enflasyonla mücadelenin sert geçeceğinin habercisi oldu. Rusya ambargosu nedeniyle gıda fiyatlarının düşeceği beklentisi de ilk aydan geçersiz olduğunu gösterdi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) dün açıkladığı verilere göre yurtiçi üretici fiyatları aylık yüzde 0.55 artarken yıllık artış yüzde 5.94 olarak gerçekleşti.
Ocak ayı enflasyonunda en yüksek artış yüzde 9.6 ile sigara ve içki grubunda oldu. Hükümet 1 Ocak’tan itibaren tüm alkollü içkilerde asgari maktu vergi tutarı yüzde 12-15 arasında, tütün ürünlerinde asgari maktu vergi yüzde 5, maktu vergi ise yüzde 25 arttırmıştı. Sigara fiyatları yüzde 9, rakı, bira fiyatları yüzde 10-11 seviyelerinde zamlandı. Bu zamların aylık enflasyona etkisi 0.48 puan olarak belirlendi.
DOMATES BİBER PATLICAN…
Enflasyonun başrol oyuncusu gıda grubu ise 2015’teki başarılı performansını 2016’nın ilk ayına da taşıdı. Sebze ve meyveler zam şampiyonluğunun ilk sırasında yerlerini alırken fiyat artışları yüzde 50’yi aştı. Gıda grubunda aylık enflasyon yüzde 4.28 olurken aylık enflasyona etkisi 1.02 puan olarak belirlendi. Biber fiyatı yüzde 53, patlıcan yüzde 52.44 artarken domates fiyatı yüzde 19 yükseldi. Gıda grubunda yıllık enflasyon artışı ise yüzde 11.69’a çıktı. Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı yılın ilk enflasyon raporu sunumunda yıllık gıda grubu enflasyonunu artırdıklarını ve yıl sonu için yüzde 9 olarak belirlediklerini açıklamıştı.
Ocakta yapılan yüzde 6.8’lik elektrik zammının etkisi de enflasyonda hissedildi. Elektrik fiyatlarındaki değişimin yer aldığı konut grubunda aylık enflsayon yüzde 1.71 arttı ve bunun aylık enflasyona etkisi yani elektrik zammının etkisi 0.27 puan oldu.
Ocak ayında enflasyonda tek düşüş giyim ve ayakkabı grubundan geldi. Kış sezon indirimleriyle giyim grubunda enflasyon yüzde 6.71 azaldı ve bu sayede aylık enflasyon 0.50 puan daha az yükseldi.
ÇEKİRDEK ÇİFT HANEYE YÜRÜYOR
Genel enflasyon zamların etkisiyle hızlı artış gösterirken Merkez Bankası’nın para politikası için takip ettiği çekirdek enflasyon verilerindeki artış daha sert oldu. Özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden “H” aralık ayındaki yüzde 9.27’den ocakta yıllık olarak yüzde 9.37’e, “I” aralık ayındaki yüzde 9.51’den yüzde 9.63’e yükseldi. H çekirdek enflasyonunu hesaplarken TÜİK işlenmemiş gıda, enerji, içki ve sigara ile altın fiyatlarındaki değişimleri göz ardı ediyor. I çekirdek enflasyonu için ise enerji, gıda ve içecek, içki ve sigara ile altın fiyatlarındaki değişimi hesaba katmıyor.

MERKEZ’E BASKI ARTTI
Venbey Yatırım Araştırma Müdürü Barış Ürkün “Enflasyon görünümünde bozulmanın devam etmesi, küresel piyasalardaki yüksek volatilite nedeniyle para politikasında sadeleştirme adımlarını gerçekleştirmeyen ve faizde bir artırım kararı almayan Merkez Bankası’nın fiyat istikrarını sağlama yönünde üzerindeki baskıyı artıracaktır” diye konuştu. ALB Forex Araştırma Uzmanı Enver Erkan da “Ana harcama gruplarında üretimin artırılması ve desteklenmesi; kurda istikrarı sağlayacak güvenin tesis edilmesi ve Merkez Bankası’nın müdahale serbestisine sahip olması kısa vadede enflasyonu tek hanelerde tutmak için yapılabilecekler arasında yer alıyor. TL’de ek değer kaybı olması ise enflasyon görünümünü büsbütün bozacaktır” dedi.
RAKAMLAR
Yıllık tüketici enflasyonu (%)
Ocak’15 7.24
Şubat 7.55
Mart 7.61
Nisan 7.91
Mayıs 8.09
Haziran 7.20
Temmuz 6.81
Ağustos 7.14
Eylül 7.95
Ekim 7.58
Kasım 8.10
Aralık 8.81
Ocak’16 9.58
Aylık tüketici enflasyonu (%)
Ocak’15 1.10
Şubat 0.71
Mart 1.19
Nisan 1.63
Mayıs 0.56
Haziran -0.51
Temmuz 0.09
Ağustos 0.40
Eylül 0.89
Ekim 1.55
Kasım 0.67
Aralık 0.21
Ocak’16 1.82
Hangi grup nasıl etkiledi?
Aylık değişim (%) Enflasyona etkisi (puan)
Gıda ve içecek 4.28 1.02
İçki ve tütün 9.60 0.48
Giyim ve ayakkabı -6.71 -0.50
Konut 1.71 0.27
Ev eşyası 1.82 0.15
Sağlık 2.42 0.06
Ulaştırma 0.34 0.05
Haberleşme 0.05 0.00
Eğlence ve kültür 2.09 0.08
Eğitim 0.08 0.00
Lokanta ve oteller 1.08 0.08
Çeşitli mal ve hizmetler 2.71 0.13
Zam şampiyonları (%)
Çarliston biber 52.99
Patlıcan 52.44
Sürücü kursu 44.68
Kabak 41.81
Avukatlık ücreti 19.05
Domates 18.79
Rakı 11.23
Bira 10.29
Tren ücreti 9.51
Sigaralar 8.91
Trafik sigortası 6.40
Elektrik ücreti 5.48