TÜRK KÜLTÜRÜ
-Yaşanılan yerin coğrafi şartları ile iklim arasındaki ilişk
Her iklim bölgesinin kendine özgü coğrafi şartları vardır.
İklim şartları bir yerin su, toprakyapısı ve bitki örtüsünü doğrudan belirlediği için bir bölgedeki
coğrafi görünüm ve yaşam şartları da iklime göre şekillenir.
Fotoğraflardaki farklı ülkelere ait kılık-kıyafetlerdeki farklılığın
sebebi olarak; bu bölgelerde yaşayan insanların yaşam tarzlarında etkili olan maddi ve
manevi kültür unsurları etkilidir.İklim ,örf ve adetler ,dini inanış,geçim tarzları ve doğal
ortam biraz daha ön plana çıkabilir.
2-Kültürü oluşturan unsurlar
Maddi(somut )unsurlar
· Coğrafi konum,
· Simgeler,
· Doğal ortam özellikleri,
· İklim özellikleri,
· Su özellikleri,
· Arazi yapısı
· Toprak özellikleridir.
Kültürü oluşturan manevi unsurlar
· Dil,
· Din ve inançlar,
· Ahlak kuralları,
· Örf ve adetler,
· Komşu kültürler,
· Dünya görüşü,
· Yasalar ve hukuk kurallarıdır.
3-Türk kültür kıyafetleri diğer ülkelerden farklıdır. Bunun sebepleri;
İklim şartları, gelenek ve görenekler, dini inanış, geçim tarzları, doğal ortam özellikleri.
DÜNYA KÜLTÜRÜNDE TÜRK İZLERİ
Kültür
Bir milleti millet yapan,onu diğer milletlerden ayıran özelliklerin bütünüdür.
Her milletin kendine has milli değerleridir.
Kültürel Coğrafya
Kültürel coğrafya, dünya kültürlerinin coğrafi yaklaşımlarla incelenmesini ifade eder.
Ülkelerin ve bölgelerin, alışkanlık ve geleneklerinin, yeme içme, giyim kuşam, müzik, mimari, din ve dil gibi özelliklerinin incelenmesini içine alır.
Yeryüzüyle ilişkisi bağlamında, toplumsal yaşamın her yönü kültürel coğrafyanın ilgi alanı içine girebilir, hatta insanla ilgili olarak beşeri coğrafyanın tüm konuları, bir bakıma kültürel coğrafya konusu olarak da kabul edilebilir.
Kültür ocağı
Kültürün doğduğu yer o kültürün kültür ocağı olarak ifade edilir.
Bir kültürü oluşturan unsurlar bu ocaktan çıkar ve yayılır.
KÜLTÜRÜN ÖZELLİKLERİ
Öğrenilebilir olması,
Toplumsal olması,
Aktarılabilir olması,
Değişebilir olması,
Sürekli olması,
Bütünleştirici olması,
İhtiyaçları giderici olması
Belli kurallarının olması
TÜRK KÜLTÜRÜNÜN OLUŞUMU VE TÜRK KÜLTÜRÜ
Türk kültürünün ocağı yani ilk ortaya çıktığı bölge Orta Asya'dır.
Bu bölge; kuzeyde Sibirya, güneyde Himalayalar, doğuda Kingan Dağları ve batıda Hazar Denizi ile çevrelenen geniş bir bölgedir.
Türkler, çeşitli bölgelere göç etmişlerdir.
Bu göçler sonucunda Türk boylarının önemli bir bölümü Anadolu'ya gelmiş ve yeni kültürlere komşu olmuşlardır.
Bu kültürler; İslâm kültürü, Yunan kültürü ve İran - Pers kültürüdür.
Türkler, tarih boyunca asla esaret altında yaşamayı kabul etmemiş ve 16 bağımsız devlet kurmuş bir millettir.
Türklerin İslâmiyet ile şekillenen karakterinin en dikkat çeken özelliği, haksızlığa ve zulme karşı olan tepkisidir.
Türk halkı, tarih boyunca birçok imparatorluklar ve süper devletler kurmuş, üç kıtaya nizam vermiştir.
Tarih sahnesinde Müslüman Türkler hemen her dönemde, yönetici vasıflarıyla boy göstermişler, adaletli ve merhametli yönetimleriyle örnek teşkil etmişlerdir.
Farklı kültürlere ve inançlara sahip, farklı dilleri konuşan birçok milleti aynı bayrak altında ve büyük bir hoşgörü çerçevesinde sevgi ve saygı hudutları içinde yaşatabilmişlerdir.
Orta Asya'daki göçebe hayat tarzından kalma Türk kültür simgelerini günümüzde de görmek mümkündür.
Çadır, at, halı ve kilim dokumacılığı o dönemlerden günümüze ait simgelerdir.
Ancak daha sonraları Orta Asya'dan çeşitli bölgelere göç eden Türkler yerleşik hayata geçerek şehirler ve devletler kurmuş ve yerleştikleri bölgelerde pek çok sanat eserleri yapmışlardır.
Köprüler, çeşmeler, kervansaraylar, hanlar, hamamlar, camilere yüzyıllar öncesinde yapılmış eserlere günümüzde de rastlanabilmektedir
TÜRK KÜLTÜRÜNÜN GENEL ÖZELLİKLERİ
Türk kültürü çok eski ve köklü bir kültürdür.
Türk kültürü hem göçebe hem de yerleşik özellikler taşır.
Türk kültürü karasal özelliklerin etkisinde kalmıştır.
Türk kültürü, yayılış alanının coğrafi konumu nedeniyle birçok kültürden etkilenmiş ve bu kültürleri etkilemiştir.
ETKİNLİK ÇALIŞMASI
Türk Kültürünün Yaşandığı Bağımsız Türk Devletleri ve haritası:
Türkiye Cumhuriyeti
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
Azerbaycan
Türkmenistan
Özbekistan
Kazakistan
Kırgızistan
Tacikistan
2-Türklerin yaşadığı bölgelerde iklim şartları ve yer şekillerinin Türk Kültürü üzerindeki Etkileri:
İKLİM
Türk kültürünün ocağı Orta Asya'nın iklim şartları, Türk Kültürüne şekil veren en önemli etkendir. Orta Asya'nın yarı kurak iklim şartları ve iklime bağlı bozkır bitki örtüsü, Türklerde ana geçim kaynağının küçükbaş hayvancılık olmasını zorunlu kılmıştır. Göçebe ve yarı göçebe yaşam tarzına bağlı olarak Türk Kültürü doğmuş ve bütün Dünya'ya yayılmıştır.
İklimin etkilerine ait birkaç örnek;
• Sıcak yerlerde ince giyisiler, soğuk yerlerde kalın giyisiler kullanılır.
• Yetişen ürünleri ve yemekleri belirler.
• Sıcak bölgelerdeki erkeklerin başını örtü ile örtmesi
• Türklerde düğünlerin iklim nedeniyle sonbaharda yapılması
• Orta Asya kültüründe zeytinyağı ve pirinç olmaması
SU ÖZELLİKLERİ
Bölgede mevcut olan su şartları bu bir akarsu göl olabilir o bölgede yaşayan insanların geçim kaynakları yaşam tarzları üzerinde etkili olabilir tarımsal faaliyetleri destekleyebilir su kaynakları deniz olarak düşünülürse bölge halkının kültüründe deniz ürünleri ön plana çıkabilir yine denize kıyısı olan ülke insanlarının kişilik özelliklerinde farklı özellikler ön plana çıkabilir.
TOPRAK VE ARAZİ YAPISI
• Yerleşmenin toplu veya dağınık olmasını arazi belirler
• Bölgedeki toprak , taş ve madenler el sanatı ve takıları etkiler(çini,gümüş,oltu)
• Düzlüklerde hayvancılığın gelişmesine bağlı olarak dokuma ve kilim üretiminin yaygın olması
• Dağların uzanışı nedeniyle İç Anadolu ile kıyılardaki kültürlerin birbirlerinden etkilenmemeleri
Yine bölge ekonomisi için arazinin engebeli olduğu yerler ile düzlük alanlar arasında farklılıklar görülebilir.
3-Türklerin Yaşadıkları bölge bir ada olsaydı Kültürel Özellikleri nasıl olurdu?
-Türk Kültürü şimdiki kadar Dünyanın geniş bir alanına yayılamazdı.Etkileşim alanı daha dar olurdu.
-Türk Kültür zenginliği şimdiki kadar geniş içerikli olmazdı.
-Türk kültürünü oluşturan örf adetler,ekonomik faaliyetler,yaşam tarzları ve diğer özelliklerinde değişiklikler ve daralma görülürdü.
-Türk kültürünü oluşturan yaşam tarzları ve ekonomik özelliklerinde deniz özellikleri ön plana çıkardı.
Fotoğrafların Türk Kültüründe çağrıştırdıkları:
Aile bağlarının güçlü olması geniş yapılı aile birlikteliği ve yerleşik hayata geçişe uygunluk ,mimariye verilen önem.
Başka kültürler ile etkileşim,dostluk sohbet ,samimiyet,
Hayvancılık faaliyetleri ve ekonomik hayata etkisi
Göçebe kültüre yatkın bir yaşam tarzı hayatlarını devam ettirmek için el sanatlarına yöneliş. Çalışkanlık
Türklerin yaşam kültürü, yaşama sevinci ve hayattan tad alma zevkiydi.
Orta Asya bozkır kültürünün en temel simgesidir at.
en iyi şekilde temsil etmesinin sebepleri:
Yaşam alanı ve geçim kaynakları ile yaşam biçimleri hakkında en net bilgiler içerdiği için
ETKİNLİK
Tac Mahal: HİNDİSTAN
Şidar Medresesi:ÖZBEKİSTAN
Mostar Köprüsü: BOSNA-HERSEK
Kavalalı Mehmet Ali Camisi: MISIR
Selimiye Camisi: TÜRKİYE
ETKİNLİK
Türk Kültürünü Etkileyen Faktörler
Komşu medeniyetler
Bulunduğu coğrafi konum
Yoğun olarak yapılan ekonomik faaliyetler (Tarım ve Hayvancılık)
Türklerin kendilerine has karakter özellikleri
İklim ve Bitki Örtüsü
Yeryüzü şekilleri
Bağımsız yaşama düşüncesi....